به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، همزمان با روز ملی یوزپلنگ ایرانی، خبر مشاهده و تصویربرداری از دو یوز آسیایی در حاشیه پناهگاه حیاتوحش نایبندان طبس، بار دیگر نگاهها را به سمت زیستگاههای جنوبی کشور جلب کرد؛ زیستگاههایی که سالها از حضور این گربهسان کمیاب و در آستانه انقراض، بیخبر مانده بودند.
پویان بهنود، کارشناس پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی، در گفتوگو با رکنا این اتفاق را «نویدبخش» توصیف کرده و تأکید میکند که «مدت زمان بسیار طولانی بود که هیچ مشاهدهای از یوز در زیستگاههای جنوبی کشور ثبت نشده بود.» به گفته او، رؤیت دو یوز جدید در نایبندان میتواند به معنای وجود یک جمعیت جدا از جمعیت شمالی یوزها در منطقه توران باشد؛ فاصله جغرافیایی میان این دو زیستگاه آنقدر زیاد است که فرضیه تشکیل یک گروه تازه را تقویت میکند.
به گفته بهنود، تا این لحظه تنها از یکی از این یوزها تصویری ثبت شده و یوز دوم تنها به صورت مستقیم مشاهده شده است. او توضیح میدهد: «به دلیل توپوگرافی صخرهای منطقه و سرعت بالای یوزها، یکی از آنها موفق شد به سرعت در میان صخرهها پنهان شود. در همان لحظه محیطبانان و همیاران مشغول تلاش برای ثبت تصویر بودند و توانستند تنها یکی از یوزها را به صورت تصویری ثبت کنند.»
با وجود این مشاهده، هنوز اطلاعات دقیقی از جنسیت یا سن این دو یوز در دست نیست. بهنود تأکید میکند: «توله نبودند، اما برای تخمین سن یا تعیین جنسیت، نیازمند اطلاعات بیشتری هستیم. زمانی میتوانیم سن یک یوز را مشخص کنیم که از تاریخ تولد آن آگاهی داشته باشیم؛ همانطور که برای یوزهایی مانند هلیا یا تلخاب این اطلاعات موجود است.»
این کارشناس محیطزیست یادآور میشود که در دهه ۱۳۹۰ طی پایشهای متعدد، حضور یوز در نایبندان بارها ثبت شده بود، اما در سالهای اخیر هیچ گزارش تازهای وجود نداشت. به همین دلیل رؤیت اخیر میتواند نشانهای امیدبخش باشد. او اضافه میکند: «نایبندان همواره به عنوان یک زیستگاه بالقوه تاریخی یوز در ایران شناخته میشده است، اما وسعت بسیار زیاد منطقه نیازمند پایشهای مستمر و منظم است تا بتوانیم الگوی خالهای بدن یوزها را ثبت و هویت آنها را مشخص کنیم.»
به گفته بهنود، بزرگترین فرضیه فعلی این است که این دو یوز، به احتمال بسیار زیاد، بخشی از جمعیتی مستقل و جدا از یوزهای زیستگاه توران هستند. اگر این فرضیه با پایشهای بیشتر تأیید شود، میتواند خبر مهمی در حوزه حفاظت از یوز آسیایی باشد؛ گونهای که در سالهای اخیر در فهرست بحرانیترین جانوران در معرض انقراض جهان قرار گرفته و بقای آن تنها به چند زیستگاه محدود در ایران وابسته است.