بزرگترین ضربه به اشغالگران در غزه از زمان طوفان الاقصی

رسانه‌های عبری ابتدا گزارش دادند که در جریان کمینی بزرگ در محله الزیتون واقع در شرق شهر غزه، شماری از نیروهای ارتش اسرائیل کشته و تعدادی زخمی شدند که حال آنها وخیم است. ارتش اسرائیل برای تخلیه نیروهای مجروح خود در محله الزیتون 6 فروند بالگرد را اعزام کرده و نظامیان گرفتار شده در کمین حماس، از نیروهای لشکر 162 و تیپ 401 بودند.

این رسانه‌ها تاکید کردند که ارتش اسرائیل از پروتکل هانیبال برای جلوگیری از به اسارت گرفته شدن نیروهای خود در محله الزیتون استفاده کرده و در جریان کمین سختی که عناصر گردان‌های القسام، شاخه نظامی جنبش حماس برای نیروهای اسرائیلی گذاشتند، تلاش‌هایی برای به اسارت گرفتن تعدادی از نیروهای ارتش اسرائیل انجام شده است.

بر اساس این گزارش‌ها، مبارزان القسام از فاصله صفر با نظامیان صهیونیست درگیر شدند و کمین‌هایی که برای این نظامیان گذاشته شده بود، چندین بار تکرار شد.

بعد از آن، در حالی که رسانه‌های صهیونیستی تحت سانسور نظامی شدید ارتش این رژیم نمی‌توانند اخبار درست و دقیق از تلفات را منتشر کنند، منابع عبری زبان گزارش دادند که دست کم چهار نظامی اسرائیلی مفقود شده‌اند و ارتش در حال بمباران شدید منطقه‌ای است که این نظامیان در آنجا گم شدند؛ این یعنی اجرای پروتکل هانیبال برای کشتن نظامیانی که بیم اسیر شدن آنها می‌رود.

رسانه‌های صهیونیستی گزارش دادند که عملیات گسترده توسط ارتش اسرائیل برای پیدا کردن چهار نظامی مفقود شده در جریان بوده و از زمان آغاز جنگ غزه در 7 اکتبر 2023 تاکنون، این سخت‌ترین حادثه برای ارتش اسرائیل در غزه است. همچنین نیروهای حماس با شلیک گلوله‌های خمپاره در تلاشند تا عملیات جستجوی ارتش اسرائیل برای نظامیان مفقود شده را مختل کنند.

بر اساس این گزارش‌ها، از ساعات بامداد درگیری میان نیروهای القسام با نظامیان اسرائیلی در محله الزیتون از سرگرفته شد و ارتش اسرائیل همزمان با بمباران مکان حادثه امنیتی توسط بالگردها و جنگنده‌ها، از قایق‌های جنگی هم برای شلیک به این منطقه استفاده می‌کند.

خبرنگار الجزیره گزارش داد که به دنبال مفقود شدن چهار نظامی صهیونیست در غزه، وضعیت ارتش اشغالگر بسیار آشفته بوده و صهیونیست‌ها با حالتی دیوانه وار به دنبال پیدا کردن این نظامیان یا کشتن آنها هستند تا اجازه اسارت آنها را ندهند.

منابع عبری زبان همچنین گزارش دادند که تعداد زیادی از نیروهای حماس در این عملیات مشارکت کردند و احتمال اسارت 4 نظامی اسرائیلی که مفقود شده بودند، وجود دارد.

صهیونیست‌ها همچنین به اظهارات ابوعبیده، سخنگوی گردان‌های القسام در شب گذشته که به ارتش صهیونیستی در مورد اسارت تعداد بیشتری از نیروهایش هشدار داده بود پرداخته و تاکید کردند، این صحبت‌های ابوعبیده نشانه‌ای برای آغاز حمله به مواضع ارتش اسرائیل بوده است.

رادیو ارتش رژیم اشغالگر اعلام کرد که حماس بیش از 15 هزار نیرو در غزه دارد و گردان الزیتون آسیب قابل توجهی ندیده است و ارتش اسرائیل در این منطقه در معرض آزمونی سخت قرار گرفت.

در مورد جزئیات این عملیات هم رسانه‌های صهیونیستی گزارش دادند که نیروهای حماس از سلاح‌های سبک و تیربار در درگیری مستقیم با نیروهای اسرائیلی استفاده کردند و در جریان این رویارویی یک نظامی ارتش اسرائیل کشته شد، 11 نظامی به شدت زخمی و چهار نفر دیگر هم مفقود شده‌اند و عملیات جستجو برای یافتن این مفقودان تاکنون به جایی نرسیده است.

ترجمه عملی تهدیدات ابوعبیده

اما طی دو ماه گذشته، محورهای مختلف نوار غزه شاهد تشدید قابل توجه عملیات‌های مقاومت فلسطین علیه نظامیان صهیونیست بوده که موجب افزایش تلفات در ارتش این رژیم می‌شود؛ تا جایی که عبارت «یک حادثه امنیتی سخت در غزه» تبدیل به تیتر تکراری اخبار رسانه‌های عبری شده است.

تحلیلگران معتقدند که موفقیت مقاومت فلسطین در انجام عملیات‌های پیشرفته ضد دشمن، از جمله عملیاتی که شب گذشته انجام گرفت سطح آمادگی و قدرت رزمندگان القسام و سطح پایین مهارت و آمادگی نیروی زمینی ارتش صهیونیستی و بی‌انگیزگی آن را نشان می‌دهد.

سرهنگ نضال ابوزید، کارشناس امور نظامی و راهبردی عرب زبان در این زمینه اعلام کرد که عملیات کمین در محلی الزیتون در شرق شهر غزه، از نظر شکل و محتوا متفاوت با عملیات‌های قبلی بود. این عملیات در منطقه ای جغرافیایی انجام شد که ارتش اشغالگر سعی در رسیدن به آن دارد؛ یعنی محله الزیتون با هدف اجرای طرح اشغال شهر غزه.

وی افزود: گرفتار شدن ارتش صهیونیستی در کمین بزرگ مقاومت در این منطقه نشان می‌دهد که نیروهای اشغالگر آماده انجام حمله نظامی گسترده به شهر غزه و اشغال آن نیستند و علاوه بر فرسایش روابط میان نیروهای سیاسی و نظامی، از فرسایش در سازوکارها، ساختار سازمانی و نیروی انسانی نیز رنج می‌برند.

این کارشناس نظامی منطقه در تحلیلی از وضعیت نظامی غزه گفت که شدت آتش شلیک شده توسط ارتش اشغالگر نشان می‌دهد که صهیونیست‌ها در تلاش بودند تا برای جلوگیری از اسارت نیروهای خود، آنها را به قتل برسانند.

وی تصریح کرد: همچنین آنچه که در محله الزیتون اتفاق افتاد، ترجمه عملی سخنان ابوعبیده، سخنگوی گردان‌های القسام در شب گذشته است که تاکید کرد اسارت نظامیان صهیونیست دیگر تنها یک تهدید رسانه‌ای نیست، بلکه یک گزینه استراتژیک برای مقاومت است تا معادله توازن عملیاتی میان خود و اشغالگران را بشکند.

استراتژی شگفت انگیز مقاومت در مرحله حساس جنگ غزه

بدون اغراق می‌توان گفت که کمین‌ها در غزه، کلید استراتژی مقاومت در ماه‌های طولانی جنگ جاری بوده‌اند. در اصطلاح نظامی، کمین به عنوان یک عملیات تهاجمی برنامه‌ریزی شده تعریف می‌گردد که توسط یک گروه مخفی از نیروهای مسلح علیه اهداف ثابت یا متحرک دشمن انجام می‌گیرد.

اگرچه کمین‌ها اغلب در ظاهر، بداهه به نظر می‌رسند، اما واقعیت کاملاً برعکس است و هر عملیات کمین موفقیت آمیزی نیاز به اطلاعات موثر دارد که راه را برای درک تحرکات دشمن و شناسایی نقاط ضعف و روش‌های استقرار نیروهای دشمن هموار می‌کند.

در مورد کمین‌های مقاومت فلسطین علیه نظامیان صهیونیست در غزه، تجربه جنگ شهری که رزمندگان فلسطینی دارند و همچنین آشنایی دقیق آنها با مناطق مختلف غزه، موجب می‌گردد تا در غافلگیر کردن نظامیان صهیونیست موفق عمل کنند.

البته همانطور که گفتیم عملیات‌های کمین یک سری عملیات‌های بداهه نیستند؛ بلکه فرمانده یگان رزمی مقاومت و مسئول ایجاد کمین‌ها اطلاعات دقیقی در مورد اندازه و ترکیب یگان دشمن که قرار است مورد هدف قرار بگیرد، سلاح‌ها و تجهیزات همراه آن و مسیر و جهت حرکت نیروهای دشمن به دست می‌آورد.

سپس گروهی که وظیفه اجرای عملیات را دارند، مناسب‌ترین مکان‌ها را برای کمین انتخاب می‌کنند که اغلب با حضور رزمندگان مقاومت در مکانی پنهان که امکان رصد نیروهای دشمن را فراهم می‌سازد، همراه است.

این رزمندگان، حرکت نیروهای اشغالگر صهیونیستی را پیش‌بینی و آنها را از طریق موانع و مانورهای برنامه‌ریزی شده کنترل می‌کنند. در همین حال وظایف میان نیروهای مقاومت تقسیم می‌شود و کمین شامل انجام حملات با استفاده از سلاح‌های مختلف، از جمله سلاح سبک و مواد منفجره با هدف متوقف کردن کاروان نیروهای دشمن، آغاز می‌گردد.

در این عملیات همچنین یک پناهگاه امن برای رزمندگان مقاومت در نظر گرفته شده تا بتوانند بلافاصله بعد از انجام حملات خود عقب نشینی کرده و مجدداً مجهز شوند.

برخی از تحلیلگران نظامی منطقه، تشدید سرعت عملیات‌های مقاومت در غزه را در چارچوب استراتژی آن برای افزایش فشار نظامی به دشمن جهت رسیدن به توافق رضایت بخش در مذاکرات آتش بس تفسیر می‌کنند؛ به ویژه اینکه دشمن صهیونیستی روی تشدید حملات وحشیانه خود علیه غیرنظامیان به ویژه زنان و کودکان و ادامه جنگ گرسنگی علیه آنها حساب باز کرده تا بیشترین امتیازات ممکن را از مقاومت در مذاکرات بگیرد.

سلاح‌های ارزان اما موثر مقاومت

روشن است که تسلیحات مقاومت فلسطین قابل مقایسه با سلاح‌هایی که ارتش رژیم صهیونیستی در سایه حمایت‌های نامحدود آمریکا و غرب از آن بهره‌مند است، نیست. اما در مورد عملیات‌های موفقی که رزمندگان فلسطینی در غزه انجام می‌دهند باید به این نکته توجه کنیم که در اینجا مسئله مقایسه قدرت نظامی نیست، بلکه سلاح‌ها باید در چارچوب عملکردشان در صحنه عملیات و چشم انداز سیاسی گسترده‌تر مقایسه شوند.

آندره بووری، یک استراتژیست نظامی فرانسوی که قبل از بازنشستگی در سال 1961 درجه ژنرال ارتش این کشور را داشت، در کتاب خود به عنوان «مقدمه‌ای بر استراتژی» می‌گوید که هنر استراتژی شامل انتخاب مناسب‌ترین ابزار موجود و ترکیب آنها برای ایجاد فشار روانی کافی جهت رسیدن به تاثیر مطلوب است.

این بدان معناست که در برخی زمینه‌های جنگی، گروه ضعیف‌تر اغلب قادر به استفاده از سلاح‌های نسبتاً ارزان‌تر، اما موثر برای رسیدگی به اهداف خود است. به عنوان مثال در این نوع کمین در غزه، گردان‌های القسام معمولاً از بمب‌های دست‌ساز یا مواد منفجره ساده استفاده می‌کنند و می‌توانند آنها را در کمین‌های کنار جاده‌ای برای غافلگیر کردن نیروهای دشمن یا مقابل خطوط تدارکاتی آنها و در ورودی‌های ساختمان‌ها استفاده کنند. رزمندگان فلسطینی همچنین مواد منفجره را روی تانک‌ها و خودروهای زرهی ارتش اشغالگر کار می‌گذارند و حتی قادرند که این مواد را از طریق پهپادها پرتاب کنند.

ساخت این مواد منفجره و بمب‌های دست‌ساز برای نیروهای مقاومت فلسطین تقریبا آسان است و روش‌های بی‌شماری برای ساخت آن‌ها وجود دارد که از دهه‌های گذشته دنبال می‌شود. علاوه بر آن، بمب‌های دست‌ساز تنوع زیادی در روش انفجار از خود نشان می‌دهند و در برخی موارد، آنها دستگاه‌های انفجاری دست‌سازی هستند که توسط یک سوئیچ فشار، شبیه به یک مین زمینی فعال می‌شوند.

همچنین رزمندگان مقاومت می‌توانند مستقیماً این مواد منفجره و بمب‌های دست‌ساز را به خودروهای زرهی تانک‌های ارتش صهیونیستی متصل کنند. گردان‌های القسام، نوع جدیدی از بمب‌های دست‌ساز را تولید کرده‌اند که آن را دستگاه انفجاری «شواظ» می‌نامند. این دستگاه انفجاری شکل پیچیده‌تر و پیشرفته‌تری از بمب‌های دست‌ساز است که پیشرفت قابل توجه مقاومت فلسطین در این زمینه را نشان می‌دهد.

کلاهک فلزی این دستگاه انفجاری معمولاً مقعر و از جنس فولاد یا مس است و انرژی انفجاری را به صورت فیزیکی در یک جهت خاص و دقیق متمرکز می‌کند و می‌تواند با سرعت هزاران متر بر ثانیه به تجهیزات زرهی نفوذ کند؛ حتی خودروهای زرهی سنگین و تانک‌های جنگی پیشرفته.

همچنین راکت‌های 105 از نوع یاسین نیز نقش مشابهی را ایفا می‌کنند و به طور خاص برای هدف قرار دادن تانک‌ها طراحی شده‌اند که سلاح اصلی نیروی زمینی اسرائیل است. راکت‌های ضد زره یاسین دارای کلاهک دو مرحله‌ای هستند؛ به این معنی که طی دو مرحله مواد منفجره را تخلیه می‌کنند.

تولید راکت‌های ضد زره یاسین یک پیشرفت کیفی برای مقاومت فلسطین در سطح نظامی محسوب می‌شوند و در عین حال که ارزان بوده و استفاده از آنها نیز نیاز به آموزش پیچیده‌ای ندارد، به صورت محلی تولید می‌شوند و می‌توان تعداد زیادی از آنها را تولید کرد.

راز موفقیت مقاومت در زمین گیر کردن اشغالگران در غزه

با این حال، داشتن یک سلاح خوب مهمترین عامل موفقیت نیست؛ بلکه چگونگی استفاده بهینه از آن به صورت عملیاتی، اهمیت زیادی دارد و ما می‌توانیم این را در توسعه آشکار توانایی مقاومت در هدف قرار دادن ارتش اسرائیل در محورهای مختلف غزه ببینیم؛ همانند اتفاقی که در انهدام تانک‌های مرکاوای ارتش اشغالگر رخ می‌دهد و باید توجه داشته باشیم که مرکاوا یک اسباب بازی یا یک کامیون نیست که در جاده‌ها حرکت می‌کند، بلکه بخشی از یک تیم برتر فناوری نظامی ارتش صهیونیستی محسوب می‌شود که تحت حمایت نامحدود آمریکا و غرب قرار دارد.

در این مرحله ممکن است سوالی ایجاد شود مبنی بر اینکه مقاومت فلسطین با وجود ضربات زیادی که در جنگ دریافت کرده، چگونه می‌تواند به مدیریت نبرد ادامه دهد و به موفقیت‌های چشمگیری مشابه عملیات شب گذشته برسد.

ناظران امور در مورد نحوه مدیریت عملیات القسام اختلاف نظر دارند. به عنوان مثال در یک مقاله تحقیقاتی که در جولای 2024 در مجله مطالعات فلسطین منتشر شد، طارق حمود، محقق عرب زبان توضیح می‌دهد که حماس را باید به طور کلی از نظر سیاسی و نظامی به عنوان یک نهاد شبکه غیر متمرکز درک کرد تا یک سازمان متمرکز و سلسله مراتبی.

این تحلیلگر عرب زبان تاکید کرد: اسرائیل در عملیات‌های ترور خود همیشه بر فرماندهان و رهبران حماس متمرکز بوده، اما همه اعضای حماس می‌توانند یک فرمانده باشند و بنابراین از بین بردن چنین شبکه‌ای ممکن نیست.

بلال صعب، پژوهشگر اندیشکده چتم هاوس در لندن در گفتگو با روزنامه فایننشنال تایمز گفت که رویکرد حماس اساساً وارد کردن بیشترین آسیب نظامی ممکن به اسرائیلی‌ها با استفاده از عملیات‌های ترکیبی است.

اما آنچه که همه تحلیلگران و ناظران بر سر آن اتفاق نظر دارند، این است که مهم نیست چه تعداد از نیروهای حماس در طول نبردها آسیب ببینند؛ زیرا ساختار کلی این جنبش دست نخورده باقی می‌ماند و اجازه می‌دهد که نبرد به طور کلی ادامه یابد. پیتر کونچاک ، افسر ارتش آمریکا و پژوهشگر بنیاد لیبر در مقاله‌ای که در آگوست 2023 منتشر شد استدلال می‌کند که شکست حماس تنها با کاهش نیروهای خط مقدم و منزوی کردن نیروهای رزمی منظم این جنبش حاصل نمی‌شود؛ بلکه لازم است همه ارتباطات میان شبکه یگان‌های رزمی با گروه‌های کوچک‌تری که به عنوان سلول‌های عمدتاً خودکفا عمل می‌کنند و بر اغلب موارد برای اجرای تصمیمات و عملیات‌ها نیازی به ارتباط با فرماندهی ندارند، از بین برود.

از این منظر، می‌توانیم گردان‌های القسام را از زمان ورود به نبرد طوفان الاقصی از اکتبر 2023 به عنوان یک گروه مسلح در نظر بگیریم که از یک سو قابلیت‌های ارتش‌های نامنظم و از یک سوی دیگر ویژگی‌های ارتش‌های متعارف را دارد و بنابراین حتی تحت ضربات سنگین هم ساختار و انسجام خود را حفظ می‌کند.

استراتژی حملات «بزن در رو»، بارزترین چیزی است که می‌توانیم در عملیات‌های مبارزان القسام ببینیم؛ جایی که یگان‌های کوچک و مستقل آن همچنان قادر به تدوین تاکتیک‌های ویژه جهت سازگاری با محیط‌های خاص و بهره‌برداری از نقاط ضعف دشمن هستند و به این ترتیب عملیات‌های آنها موثرتر و غافلگیر کننده‌تر می‌شود.