به گزارش خبرنگار فرهنگی تابناک، هشتاد و دومین جشنواره فیلم ونیز از ۵ تا ۱۵ شهریور ۱۴۰۴ (۲۷ اوت تا ۶ سپتامبر ۲۰۲۵) در لیدو برگزار می‌شود که تا امروز، آثار بخش‌های مختلف آن در بخش رقابتی، آثار غیررقابتی داستانی، مستندهای غیررقابی، مجموعه‌های تلویزیونی غیررقابتی، موسیقی فیلم، فیلم‌های کوتاه رقابتی، افق‌های ونیز، کلاسیک‌های ونیز و بخش ویژه معرفی شده‌اند.
به همین‌بهانه مروری بر تاریخ این‌جشنواره به‌عنوان قدیمی‌ترین جشنواره سینمایی دنیا داریم؛
جشنواره ونيز با نمايش فيلم آمريکايی دکتر جکيل و مستر هايد کار خود را آغاز کرد. تا پايان کار جشنواره در 21 آگوست1932 فيلمهايی از 9 کشور دنيا در ونيز به نمايش درآمد. هيچ جايزهاي به هيچ فيلمي اهدا نشد، اما رفراندومي از سوي تماشاگران برگزار شد که بهترين فيلم و بازي‌ها را انتخاب می‌کردند. فيلم فرانسوی a nous la liberte به‌عنوان بامزه‌ترين فيلم انتخاب شد و گناه مادلين کلود عنوان تکان‌دهنده‌ترين فيلم را از آن خود کرد. هلن هايز بازيگر اين فيلم به‌عنوان بهترين بازيگر زن شناخته شد. دکتر جکيل و مستر هايد هم لقب اصيل‌ترين فيلم را گرفت و ستاره آن فردريک مارس بهترين بازيگر مرد معرفی شد.
با وجود موفقيت کلان جشنواره، سال1933 خبري از برپايي آن نشد و در سال 1934 با اعلام سالانه بودن، برنامه‌هايش را معرفي کرد. 17 کشور در اين دوره حضور داشتند و اولين جوايز رسمي در اين دوره به نام کاپ موسوليني براي بهترين فيلم ايتاليايی و فيلم خارجي اهدا شد. اوتاويو کرازه مدير هنري جشنواره از سال 1935 به‌عنوان مدير جشنواره معرفي شد و او تا پايان جنگ جهاني دوم در اين سمت مشغول فعاليت بود.
سال بعد از آن، گروه هيئت‌داوران به جشنواره اضافه شد. گسترش مهم ديگر جشنواره در سال1936 رخ داد که آن را از بي ينال جدا و مستقل کرد. با وجود اين، پاي سازمان‌هاي مختلف فاشيستي در همين سال به جشنواره باز شد. طي پنج سال بعدي پالازو سينما محل برگزاري و نمايش فيلمهاي جشنواره بود. اما در سال‌هاي 1940 تا 1942 و به دليل ترس از بمباران نيروها در شرايط جنگي، محل برگزاري جشنواره به خارج از شهر ونيز انتقال يافت.
دهه40 را بايد سخت‌ترين دوران فعاليت جشنواره نام‌گذاري کرد. سال1941 فيلم تبليغاتي آلمان نازي heimkehr جايزهاي از وزارت فرهنگ ايتاليا گرفت و اين مسئله پرسش‌های زيادي به وجود آورد. جشنواره نام خود را به فستيوال فيلم ايتاليا و آلمان تغيير داد و تا سال1942 با اين نام برپا شد. جنگ باعث توقف فعاليت جشنواره شد تا در سال1946 دوباره کارش را آغاز کند. در شرايط تاره بعد از پايان جنگ، ونيز آمادگي آن را داشت که با احيای خود تبديل به تمثال بزرگ دنياي فيلم و سينما شود. سال1947 به‌عنوان سالي شناخته مي‌شود که جشنواره ونيز موفق‌ترين دوره تاريخ فعاليت خود را برپا کرد.
سال1963 بادهاي تغيير با سرعتی بالا جشنواره را به لرزه درآوردند. رفتار ديکتاتور منشانه لوئيجي چيارانی در سالهای 1963 تا 1968 ضربات متعددي به بنيان‌های جشنواره زد.
ناآرامي‌هاي اجتماعي و سياسي سال 1968 هم تأثيرات بسيار مهمي بر بي ينال ونيز گذاشتند و شرايط را سخت‌تر از گذشته کردند. جشنواره ونيز در سال‌هاي 1969 تا 1979 در شرايطي برگزار شد که هيچ جايزهاي به فيلمهاي شرکت‌کننده نداد و حالت غير مسابقهاي پيدا کرد. جشنواره در سال‌هاي 1973، 1977 و 1978 اصلاً برگزار نشد و جايزه بزرگ آن شير طلايي تا سال1980 به اين رويداد بزرگ هنري برنگشت. تولد دوبارهاي که همگان انتظارش را داشتند، تا سال1979 ميسر نشد.
در ابتدای دهه80 کارلو ليزاني به‌عنوان مدير جشنواره، کوشش‌هاي ثمربخشي براي بازگرداندن ونيز به دوران اوجش انجام داد. او کمک فراواني به احياي کالبد روبه‌مرگ ونيز کرد. ليزانی تا سال1983 در اين مقام باقی ماند. هدف اصلی او بازسازی تصوير بزرگ جشنواره و ارزش‌های والای آن بود، که برای يک دهه محو شده بود.
به‌منظور تلاش براي خلق تصويري مدرن از چهره جشنواره، ليزاني کميتهاي از متخصصان را به کار گرفت تا کارهايي را از بين آثار مطرح توليدشده در آن زمان را انتخاب و آماده نمايش در ونيز کنند. با اقداماتي ازاين‌دست، جشنواره ونيز توانست شکوه و اعتبار گذشته‌اش را احيا کند و البته نتوانست جشنواره کن را به مقام دوم براند با وجود اين، آلبرتو باربرا از مديران متأخر جشنواره توانست نام جشنواره را به‌عنوان مکاني براي کشف استعدادهای اسکاری مطرح کند.
اولين نمايش آثار اسکاری همچون بردمن، بيوزنی، لالالند،اسپاتلايت، روما، قواره‌آب، محبوب، جوکر، دون،نهنگ و بيچارگان در ونيز بوده است.
روما آلفونسو کوارون مکزيکيتبار سال 2018 با دريافت شير طلايی ونيز تبديل به اولين اثر هنری جشنوارهاي شد که توسط يک شبکه استريم و پخش خانگی (نتفليکس) توليد شده است.
جشنواره ونيز هدف خود را افزايش آگاهی عمومی و تبليغ سينمای بين‌المللی در همه اشکال آن ازجمله هنر، سرگرمی و صنعت گري اعلام کرده و به دنبال تقويت آزادی بيان است.
منبع: مجله همشهری ۲۴؛ شماره تیرماه ۱۴۰۴
