به گزارش رکنا بخ نقل از ساعد نیوز، خانواده پهلوی در سال‌های گذشته تلاش کرده‌اند تا از سایه‌های تاریک تاریخی خود خارج شوند و با استفاده از نمادها و مراسم‌های نمادین، مشروعیتی جدید برای خود ایجاد کنند. آخرین نمونه این تلاش‌های ناتمام، برنامه‌ریزی برای جشن صدمین سالگرد تأسیس سلسله پهلوی در مصر بود؛ جشنی که نه‌تنها محقق نشد بلکه با لغو آن توسط دولت قاهره، بار دیگر به این خانواده یادآوری شد که تاریخ استبدادی و وابسته آن‌ها چیزی نیست که بتوان با تبلیغات ظاهری از حافظه ملت‌ها پاک کرد. مصر، که در مسیر نزدیکی و بهبود روابط با تهران قرار دارد، طبیعی بود که اجازه ندهد خاک خود عرصه نمایش‌ یک خاندان شکست‌خورده شود؛ خاندانی که بقای خود را همواره مدیون حمایت بیگانگان بوده و هیچ‌گاه جایگاه محکمی در میان مردم نداشته است.

تاریخچه پهلوی: قدرت با تکیه بر کودتا و وابستگی

نگاهی به یک قرن گذشته نشان می‌دهد که تأسیس سلسله پهلوی نه نتیجه خواست ملت ایران، بلکه حاصل طراحی کودتای ۱۲۹۹ توسط سرویس‌های اطلاعاتی بریتانیا بود. رضاخان میرپنج، به عنوان مجری این سناریو، توانست نهضت‌های ملی و مردمی پس از مشروطه را مهار کند و دیکتاتوری‌ای مطیع لندن را در تهران پایه‌گذاری کند. تاریخ ثابت می‌کند از همان ابتدا این سلسله فاقد مشروعیت مردمی بوده و تنها با تکیه بر قدرت نظامی و حمایت بیگانگان شکل گرفت. پس از سقوط رضاخان و جانشینی محمدرضا پهلوی در شهریور ۱۳۲۰، این وابستگی وارد مرحله‌ای جدید شد. کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، که با حمایت آمریکا و بریتانیا علیه دولت ملی دکتر مصدق انجام شد، شاه جوان را به مهره اصلی واشنگتن در ایران تبدیل کرد؛ لکه ننگی که هیچ‌گاه از کارنامه پهلوی پاک نشد.

فساد و دوری از مردم؛ مشخصه‌های دوران پهلوی

حکومت پهلوی برای بسیاری از ایرانیان به معنای فساد، اشرافیت و بی‌توجهی به مطالبات واقعی مردم است. در دوران پهلوی، درحالی‌که کشور با فقر شدید، بی‌سوادی و عقب‌ماندگی مواجه بود، خانواده سلطنتی در تجملات بی‌حد و اندازه غرق بود. جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی در تخت‌جمشید نمونه‌ بارزی از گسست عمیق بین پهلوی‌ها و جامعه ایرانی بود؛ نمایشی پرخرج که روزهای سخت مردم را نادیده می‌گرفت. این جشن و دیگر مراسم‌های مشابه، تنها نشان‌دهنده گرایش این خاندان به تحسین خارجی‌ها بود.

سرکوب و کنترل ساواک؛ ابزار خفقان در دوران پهلوی

ساواک به عنوان نماد سرکوب در دوران محمدرضا پهلوی شناخته می‌شود؛ ابزاری برای مهار صدای مخالفان و خاموش کردن هرگونه اعتراض. زندان‌ها، شکنجه‌ها، مطبوعات تحت سانسور و کنترل کامل بر احزاب سیاسی، همه نشان می‌دادند که حاکمیت پهلوی هیچ اعتقادی به مشارکت مردمی نداشت. این فضای بسته موجب فاصله روزافزون مردم از حکومت شد و نهایتاً در طوفان انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷، پایان حکومت پهلوی را رقم زد.

تصویرسازی خانواده پهلوی در دوران تبعید

با این حال، تلاش‌های فعلی وارثان پهلوی برای بازنویسی تاریخ و تطهیر گذشته، بیشتر به نمایش‌های مضحک شباهت دارد. رضا پهلوی، که سال‌ها در تبعید به سر می‌برد، بارها تلاش کرده خود را جانشین سیاسی معرفی کند اما این تلاش‌ها به دلیل فقدان پایگاه مردمی، تجربه مدیریتی و حمایت عملی مخالفان جمهوری اسلامی بی‌نتیجه مانده است. فعالیت‌های او بیشتر وابسته به رسانه‌های خارجی و کمک‌های مالی خارج از کشور است؛ وابستگی‌هایی که یادآور تاریخ پهلوی است.

لغو مراسم مصر؛ نشانه بی‌اعتباری جهانی

مراسم صدمین سالگرد سلسله پهلوی در مصر قرار بود فرصتی برای اعتبارسازی سیاسی باشد اما لغو این برنامه نشان داد که حتی دولت‌های خارجی دیگر تمایلی به حمایت از این خانواده ندارند. مصر، که امروز مسیر تنش‌زدایی با ایران را در پیش گرفته، حاضر نشد به دلیل پهلوی‌ها مناسبات منطقه‌ای خود را به خطر بیاندازد. لغو مراسم قاهره نماد جایگاه واقعی پهلوی‌ها در حافظه جهانی است؛ خاندانی که دیگر حتی بعنوان ابزار بازی قدرت‌های خارجی هم تلقی نمی‌شوند.

عبرت تاریخی؛ شکست تلاش‌های نمادسازی

لغو جشن، درس مهمی برای خانواده پهلوی دارد: نمی‌توان تاریخ وابستگی و بیگانگی را تنها با مراسم‌های نمایشی پاک کرد. ملت ایران با انقلاب اسلامی به طرز واضحی نظر خود را نسبت به این خاندان اعلام کرد و هیچ تلاشی برای بزک این تاریخ تاریک نمی‌تواند مسیر این حقیقت را تغییر دهد.