رییس سازمان فناوری اطلاعات ایران اعلام کرد که سیستم‌عامل و جویشگر بومی به عنوان سرویس‌های شبکه ملی اطلاعات با همکاری بخش خصوصی در دست طراحی است.
به گزارش دیجیاتو، «محمدمحسن صدر»، رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران، صبح امروز (دوشنبه ۲۷ مرداد ۱۴۰۴) در نشستی خبری با تمرکز بر ابلاغیه اخیر رییس جمهور در مورد اکوسیستم تحول دیجیتال دولت، به تشریح اقدامات و عملکرد این سازمان پرداخت.
صدر در ابتدای این نشست به تجربه موفق پنجره واحد دولت هوشمند اشاره کرد و گفت: «پنجره ملی خدمات دولت هوشمند اخیراً از مرز ۶۷ میلیون کاربر عبور کرده که نشان‌دهنده دسترسی گسترده مردم به خدمات الکترونیک دستگاه‌های دولتی است و از نظر ما تقریباً تمام افراد مشمول به این پنجره وارد شده‌اند. این دستاورد هم نویدبخش است و هم نیازمند مراقبت‌های ویژه، چرا که باید اطمینان حاصل کنیم دستگاه‌ها خدمات را به موقع و با کیفیت مطلوب ارائه می‌دهند.»
او ادامه داد: «پنجره واحد اتفاق خوبی بوده و در دولت چهاردهم رشد حدود ۳۰ درصدی داشته. یعنی بلوغ سواد دیجیتالی هم در کشور در حال رخ دادن است.»
او در ادامه به موضوع اتصال دستگاه‌های دولتی پرداخت و توضیح داد: «مرکز تبادل داده‌های دولت یا GSB زیر نظر سازمان فناوری اطلاعات فعالیت می‌کند. در عملکرد دستگاه‌ها اشکالاتی دیده می‌شد. گاهی می‌دیدیم که سرویسی قطع است اما دستگاه قبول ندارد. به همین دلیل سامانه‌ای راه‌اندازی کرده ایم که امکان رصد لحظه‌ای وضعیت سرویس‌دهی دستگاه‌ها را فراهم می‌آورد. در این سامانه مردم می‌توانند به صورت آنی میزان قطعی و وضعیت اتصال سرویس‌ها را مشاهده کنند. همچنین این امکان وجود دارد که اگر مردم مشکلی را مشاهده کردند، گزارش دهند.»
رئیس سازمان فناوری اطلاعات ادامه داد: «دستگاه‌ها بر اساس میزان قطعی خدمات خود رتبه‌بندی خواهند شد، هرچند همکاران ما بلافاصله پس از گزارش هرگونه قطعی، با مسئولان ذی‌ربط تماس گرفته و مشکل را پیگیری می‌کنند.»
صدر همچنین به دستاوردهای سازمان در حوزه پایش هوشمند اراضی اشاره کرد و گفت: «در یکی دو سال اخیر، به ویژه در دولت چهاردهم، در حوزه زمین و اراضی پیشرفت‌های قابل توجهی داشته‌ایم. پلتفرم زمین که با استفاده از هوش مصنوعی و تحلیل تصاویر ماهواره‌ای، تغییرات اراضی را شناسایی می‌کند. این سیستم با مقایسه تصاویر قبل و بعد، میزان تغییرات را تشخیص می‌دهد.
او با بیان اینکه دقت این سامانه بیش از ۸۷ درصد است، گفت: «این سیستم نه تنها برای شناسایی تخلفات، بلکه برای تسریع در صدور مجوزها نیز کاربرد دارد و مدت زمان استعلامات را از ۷۴ روز به ۲۸ روز کاهش داده است.»
رییس سازمان فناوری اطلاعات سپس به موضوع امنیت سایبری پرداخت و تأکید کرد: «بر اساس تقسیم‌کاری که در شورای عالی فضای مجازی انجام شده، سازمان فناوری اطلاعات به نیابت از وزارت ارتباطات، متولی امنیت دستگاه‌های غیر زیرساختی است که تعداد آنها به بیش از ۳ هزار دستگاه می‌رسد.»
صدر ادامه داد: «بر اساس بند الف ماده ۱۰۳ برنامه توسعه، دستگاه‌ها موظفند برنامه عملیاتی حوزه امنیت خود را ارائه دهند و یک درصد بودجه سازمان باید صرف این برنامه‌ها شود. دریافت یک درصد بودجه دستگاه منوط به ارائه این برنامه است و سازمان برنامه و بودجه نیز بدون تأیید ما این یک درصد را آزاد نخواهد کرد.»
رئیس سازمان فناوری اطلاعات تاکید کرد که تجربه جنگ ۱۲ روزه اخیر نشان داد که باید توجه بیشتری به حوزه‌های امنیتی داشته باشیم.
او در ادامه به پیشرفت‌های حاصل شده در حوزه صدور مجوزهای امنیتی اشاره کرد و گفت: «پیش از این فرآیند اخذ مجوزهای حوزه افتا بسیار زمان‌بر بود، اما موفق شدیم این زمان را به کمتر از یک سوم کاهش دهیم. همچنین در حال راه‌اندازی سامانه جامعی هستیم که امیدواریم ظرف یکی دو ماه آینده نهایی شود و خدمات حوزه امنیت را به مردم، کسب‌وکارها و دستگاه‌ها ارائه دهد.»
صدر در بخش دیگری از سخنان خود به تشریح سند تحول دیجیتال دولت پرداخت و گفت: «معاونت توسعه دولت هوشمند سازمان پس از ۸ ماه کار کارشناسی، سندی را در مورد استقرار زیست‌بوم‌های دولت دیجیتال تهیه کرده است. این سند پس از بررسی در کارگروه ویژه و ارائه چندین گزارش به رییس جمهور، نهایی شده و اکنون به یکی از برنامه‌های اصلی سازمان فناوری اطلاعات تبدیل شده است. در این سند، تکالیف مختلفی برای دستگاه‌ها مشخص شده است، از جمله ایجاد ابر دولت (ماده ۱۰۷)، تحول دیجیتال دستگاه‌ها (بند خ) و حذف سامانه‌های موازی (بند ط) برنامه هفتم توسعه.»
او با تاکید بر اینکه این سند با بررسی الگوهای جهانی تدوین شده است، افزود: «با اجرای این ابلاغیه و برقراری زیست‌بوم‌های دیجیتال بر پایه استانداردهای روز دنیا، تحول اساسی در خدمات دولت ایجاد خواهد شد. پس از بررسی تجربیات کشورهای مختلف، در حال تبیین این مدل هستیم و با سازمان برنامه و بودجه و سازمان امور استخدامی تعامل خوبی داریم، چرا که اجرای یک برنامه کلان مانند این نیازمند همکاری این نهادها است.»
رییس سازمان فناوری اطلاعات در مورد جزئیات اجرایی این طرح توضیح داد: «برنامه ما ایجاد ۱۵ زیست‌بوم دیجیتال است که ۶ مورد اول آن باید تا پایان سال جاری به مرحله تشکیل شرکت برسد.»
او تصریح کرد: «یکی از ویژگی‌های مهم این طرح، مشارکت جدی بخش خصوصی است به طوری که در هر زیست‌بوم، حداقل ۵۱ درصد سهام باید در اختیار بخش خصوصی باشد. این رویکرد باعث می‌شود دولت کمتر در امور اجرایی دخالت کند و در عین حال حاکمیت خود را حفظ کند. همچنین بازار برای بخش خصوصی فراهم می‌شود و دولت نیازی به تأمین مالی کامل پروژه‌ها نخواهد داشت.»
صدر همچنین از راه‌اندازی اپلیکیشن «ایران‌پاس» در آینده نزدیک خبر داد و گفت: «این اپلیکیشن که در حال حاضر در مرحله تست پایلوت است، به همه مردم امکان می‌دهد با احراز هویت در سطوح مختلف، به خدمات تمام دستگاه‌های دولتی دسترسی پیدا کنند.»
او ادامه داد: «در این زیست‌بوم‌ها، به جای تبادل داده، اسناد الکترونیکی مبادله می‌شوند که قابلیت پیگیری قضایی دارند. سه پایه اصلی در خدمات دولت هوشمند عبارتند از: هویت فردی که با همکاری سازمان ثبت احوال در حال پیگیری است، هویت اشخاص حقوقی که سازمان ثبت اسناد تقریباً کار آن را تکمیل کرده، و لوکیشن یا آدرس قانونی افراد که در قالب پروژه جی‌نف در حال توسعه است.»
صدر با اشاره به چالش‌های پیش روی این سند نیز اظهار داشت: «هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف کار سختی است، اما مطمئن هستیم این اتفاق بزرگ در کشور محقق خواهد شد. البته طبیعی است که ممکن است در برخی موارد خدمات به طور کامل ارائه نشود.»
رییس سازمان فناوری اطلاعات در مورد پروژه ابر دولت توضیح داد: «در ماده ۱۰۷برنامه هفتم، بحث ابر دولت مطرح شده که پیشرفت‌های خوبی در این زمینه داشته‌ایم. ما در حال ارزیابی مراکز داده دولتی و بررسی شیوه انتقال آنها به ابر دولت هستیم. البته باید این زیرساخت‌ها را تکمیل کنیم و برای این کار با سازمان برنامه و بودجه و سازمان امور استخدامی هماهنگی‌های لازم را انجام داده‌ایم.»
او با تاکید بر اینکه طرح ابر دولت به صورت مشارکت عمومی-خصوصی (PPP) اجرا خواهد شد، گفت: «بخشی از زیرساخت‌های ابر دولت آماده شده و ظرف یکی دو هفته آینده دو فراخوان برای مشارکت بخش خصوصی در تأمین تجهیزات منتشر خواهیم کرد. بخش خصوصی نیز اظهار تمایل کرده است که در این پروژه‌ها مشارکت کند.»
صدر همچنین به برنامه ملی مدیریت انرژی اشاره کرد و گفت: «برنامه‌ای ملی در زمینه مدیریت انرژی تهیه کرده‌ایم که به رییس جمهور و در جلسه سران سه قوه ارائه شده است. در این زمینه تفاهم‌نامه‌هایی با شرکت‌های توانیر، ملی گاز و آب منعقد کرده‌ایم تا پروفایل انرژی برای افراد ایجاد و اعتبار انرژی را به صورت دقیق‌تری توزیع کنیم.»
او افزود: «با سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) فعالیت مشترکی را شروع کرده‌ایم که هوشمندسازی صنایع برق یکی از پروژه‌های جاری آن است و خوب پیش می‌رود.»
رییس سازمان فناوری اطلاعات در مورد همکاری با سایر قوا در اجرای سند تحول دیجیتال دولت گفت: «با مجلس شورای اسلامی همراهی خوبی داریم و در قوه قضاییه نیز این همکاری در حد اعلا است، چرا که این موضوعات ماهیت حاکمیتی دارند و محدود به دولت نیستند.»
صدر در مورد همکاری با پیام‌رسان‌های داخلی اظهار داشت: «از زمان تأسیس پیام‌رسان‌های داخلی، سازمان و وزارت ارتباطات متولی حمایت از آنها بوده‌اند. امروز نیز منابع مناسبی برای آنها تأمین می‌شود. ما کمک می‌کنیم که خدمات دولت روی پیام‌رسان‌های داخلی ارائه شود. نمونه موفق این همکاری را در خدمات ارز اربعین شاهد بوده‌ایم که چند سال است به خوبی اجرا می‌شود.»
رییس سازمان فناوری اطلاعات در مورد پیشرفت‌های حوزه سیستم عامل و جویشگر ملی گفت: «بخش خصوصی در این زمینه خوب پای کار آمده است. ما در سازمان و معاونت نوآوری وزارت ارتباطات برنامه‌هایی داریم و بخشی از خدمات پایه نیز در معاونت خدمات پایه سازمان در حال پیگیری است. سیستم عامل بومی متشکل از تعدادی خدمات پایه است که برخی از آنها تکمیل شده و بقیه نیز با همکاری بخش خصوصی در حال توسعه است.»
