اگر از افرادی که دوست صمیمی یکدیگرند بپرسید چگونه با هم آشنا شده‌اند، احتمالاً به علایق و افراد مشترکی که دوست دارند اشاره خواهند کرد. اما یک مطالعه روانشناسی نشان می‌دهد که یکی از قدرتمندترین و سریع‌ترین راه‌ها برای ایجاد پیوند عمیق، نه دوست‌داشتن، بلکه نفرت‌داشتن از چیزهای یکسان است، به خصوص تنفر از افراد یکسان.

به گزارش نیویوک تایمز، محققان دانشگاه اکلاهما می‌گویند درمیان‌گذاشتن یک نگرش منفی درباره شخص ثالث، بسیار مؤثرتر از داشتن یک نگرش مثبت، به افراد احساس نزدیکی می‌دهد.

محققان برای اثبات این نظریه سه آزمایش مجزا انجام دادند. در دو آزمایش اول، از دانشجویان خواسته شد تا درمورد نزدیک‌ترین دوستان خود صحبت کنند. نتایج نشان داد که افراد بیشتر از آنکه نگرش‌های مثبت خود را به دوستان صمیمی‌شان بگویند، نگرش‌های منفی خود درباره دیگران را با آن‌ها به اشتراک می‌گذارند. هرچه دوستی عمیق‌تر باشد، این تنفرهای مشترک نیز بیشتر می‌شود.

اما آیا می‌توان این اثر را میان دو غریبه ایجاد کرد؟ در آزمایش سوم، پژوهشگران به گروهی از دانشجویان گفتند که قرار است با فرد جدیدی ملاقات کنند. سپس، آن‌ها را وادار کردند تا یک نظر مثبت و یک نظر منفی درمورد یک شخص فرضی به نام «برد» (Brad) بیان کنند.

در مرحله بعد، به هر دانشجو گفته شد فردی که قرار است ملاقات کنند، یا با نظر مثبت آن‌ها در مورد «برد» موافق است یا با نظر منفی آن‌ها. سپس از دانشجویان خواسته شد پیش‌بینی کنند که چقدر احتمال دارد از آن فرد خوششان بیاید. نتیجه جالب بود: دانشجویان به‌طور قابل‌توجهی تمایل بیشتری برای دوست‌شدن با غریبه‌ای داشتند که در نگرش منفی با آن‌ها شریک بود.

چرا «دشمنِ دشمنِ من، دوست من است؟»

اما چرا «دشمنِ دشمنِ من، دوست من است؟» این پدیده که به نظر غیرمنطقی می‌آید، ریشه‌های عمیق روانشناختی دارد. به اشتراک‌گذاشتن یک نگرش منفی یا غیبت‌کردن، کارکردهای اجتماعی مهمی دارد.

وقتی شما از کسی بدگویی می‌کنید، درواقع اطلاعاتی شخصی و آسیب‌پذیر را با طرف مقابل به اشتراک می‌گذارید. این کار یک مرز مشخص میان «ما» (گروه خودی) و «آن‌ها» (گروه بیرونی) ایجاد می‌کند. این حس تعلق به یک گروه خودی، به سرعت احساس نزدیکی، اعتماد و عزت نفس را تقویت می‌کند.

جالب اینجاست که شرکت‌کنندگان در این مطالعه، خودشان از این مکانیسم روانشناختی بی‌خبر بودند. آن‌ها معتقد بودند که به اشتراک گذاشتن علایق مثبت، راه مؤثرتری برای ایجاد دوستی است، درحالی‌که رفتارشان دقیقاً عکس آن را نشان می‌داد.

بنابراین، دفعه بعد که با دوستی درمورد یک نفر دیگر هم‌عقیده بودید و احساس کردید پیوندتان قوی‌تر شده است، بدانید که این یک پدیده روانشناختی کاملاً واقعی است؛ پدیده‌ای که نشان می‌دهد گاهی یک تنفر مشترک کوچک، می‌تواند پایه‌های یک دوستی بزرگ را بنا کند.

یافته‌های این پژوهش با عنوان «شیمی بین فردی از طریق منفی‌گرایی» در ژورنال Personal Relationships منتشر شده است.