پژوهشگران از نتایج امیدوارکننده یک واکسن جدید سرطان در کارآزمایی انسانی خبر داده‌اند که می‌تواند سرعت پیشرفت سرطان لوزالمعده (پانکراس) و روده را کاهش دهد و از بازگشت آن جلوگیری کند. این واکسن که ELI-002 2P نام دارد، برخلاف بسیاری از واکسن‌های سرطانی که به‌صورت شخصی‌سازی‌شده برای هر بیمار تولید می‌شوند، یک نسخه «آماده مصرف» است که امکان تولید انبوه و دسترسی سریع‌تر و ارزان‌تر را فراهم می‌کند.

به گزارش گاردین، سرطان لوزالمعده یکی از پایین‌ترین نرخ‌های بقا را دارد. به‌دلیل تشخیص دیرهنگام، فقط حدود ۳ نفر از هر ۱۰ بیمار، یک سال پس از تشخیص زنده می‌مانند و نرخ بقای پنج‌ساله آن حدود ۱۳ درصد است. حتی پس از درمان‌های معمول مانند شیمی‌درمانی و جراحی، این سرطان در ۸۰ درصد موارد بازمی‌گردد. این سلول‌های سرطانی باقی‌مانده که با اسکن قابل مشاهده نیستند، بزرگ‌ترین مسئله در درمان این بیماری محسوب می‌شوند.

اکنون واکسن جدید محققان دانشگاه کالیفرنیا روی جهش در ژن KRAS تمرکز دارد. این جهش ژنتیکی یکی از شایع‌ترین محرک‌های سرطان است و در حدود ۹۰ درصد از موارد سرطان لوزالمعده و ۴۰ درصد از موارد سرطان روده بزرگ دیده می‌شود. برای دهه‌ها این جهش به‌عنوان یک هدف «غیرقابل دسترس» برای داروها شناخته می‌شد.

واکسن جدید برای درمان سرطان لوزالمعده و روده

این واکسن از نوعی ایمونوتراپی جدید بهره می‌برد و برای آموزش سیستم ایمنی بدن (به‌ویژه سلول‌های T) طراحی شده تا سلول‌های سرطانی دارای جهش KRAS را شناسایی کند و از بین ببرد. برخلاف واکسن‌های پپتیدی (Peptide) گذشته که در کارآزمایی‌ها شکست خورده بودند، این واکسن از پپتیدهای لیپوفیلیک (Lipophilic) استفاده می‌کند که یک ویژگی منحصربه‌فرد دارند: یک «دُم» مولکولی. این دُم باعث می‌شود واکسن به گره‌های لنفاوی، یعنی جایی که سلول‌های ایمنی فعال می‌شوند، بچسبد. برای فعال‌کردن سیستم ایمنی به چنین چیزی نیاز است.

این مطالعه روی ۲۵ بیمار (۲۰ نفر با سرطان لوزالمعده و ۵ نفر با سرطان روده) انجام شد. تمام این بیماران جراحی شده بودند اما همچنان سلول‌های سرطانی میکروسکوپی در بدنشان باقی مانده بود. حدود ۸۵ درصد از شرکت‌کنندگان پاسخ ایمنی قابل‌توجهی به واکسن نشان دادند. مهم‌ترین یافته این بود که بیمارانی که پاسخ ایمنی قوی‌تری داشتند، هم دوره طولانی‌تری بدون بازگشت سرطان زندگی کردند و هم نرخ بقای کلی بالاتری داشتند.

 بیماران مبتلا به سرطان لوزالمعده در این کارآزمایی به‌طور میانگین ۲۹ ماه زنده ماندند و برای بیش از ۱۵ ماه پس از دریافت واکسن بیماری‌شان عود نکرد. این آمار به مراتب بهتر از انتظارات قبلی برای این بیماران است.

اگرچه نتایج اولیه بسیار امیدوارکننده است، اما کارشناسان تأکید می‌کنند که این مطالعه در مراحل اولیه قرار دارد و نیازمند تحقیقات بیشتر است. محققان می‌گویند: «اینکه این تعداد از بیماران به یک واکسن آماده مصرف پاسخ ایمنی خوبی نشان دادند، شگفت‌انگیز است.» بااین‌حال، آنها تأکید می‌کنند که این مطالعه محدودیت‌هایی دارد، برای مثال جامعه آماری کوچک بود.

یافته‌های این پژوهش در نیچر منتشر شده است.