در Multi-NAV، یک صندوق می‌تواند به‌طور هم‌زمان چندین شاخه کالایی مانند طلا، نقره، فلزات پایه یا محصولات صنعتی را مدیریت کند. ارزش خالص دارایی‌ها برای هر شاخه به‌طور مستقل محاسبه و منتشر می‌شود. این ساختار به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد روی بخشی از بازار تمرکز کنند که با استراتژی و ریسک‌پذیری آنها سازگار است. البته اجرای آن نسبت به صندوق‌های سنتی پیچیدگی فنی و مدیریتی بیشتری دارد.
موافقان این مدل، پنج مزیت کلیدی برای آن برمی‌شمارند؛ نخست شفافیت بیشتر. محاسبه NAV جداگانه باعث می‌شود عملکرد هر بازار به‌طور شفاف قابل مشاهده باشد. دوم بهینه‌سازی پرتفو است. امکان تغییر وزن هر شاخه بر اساس شرایط بازار و کاهش ریسک کلی با استفاده از دارایی‌های کم‌همبستگی. مزیت سوم، صرفه‌جویی در هزینه‌ها است، یک صندوق چندشاخه به جای چند صندوق مجزا، هزینه‌های عملیاتی را کاهش می‌دهد. ویژگی چهارم، پیوند این صندوق‌ها با اقتصاد واقعی است. سرمایه‌گذاری در گواهی سپرده کالایی، منابع تازه‌ای را به چرخه تولید تزریق می‌کند. ویژگی پنجم این صندوق‌ها تنوع‌بخشی وسیع است که امکان ایجاد سبدهای متنوع شامل کالاهایی مانند گندله، خودرو، میلگرد، سرب و روی را به مدیر صندوق می‌دهد.
البته در کنار این موارد، این صندوق‌ها با چالش‌هایی هم همراه هستند که اجرای موفق این چالش‌ها مشروط به عبور از موانع متعددی است که در ادامه به آن اشاره خواهد شد. پیچیدگی مدیریت و محاسبات چندشاخه‌ای، نیاز به زیرساخت نرم‌افزاری پیشرفته و نیروی انسانی متخصص دارد. نقدشوندگی پایین برخی کالاها می‌تواند باعث ایجاد صف‌های خرید و فروش و اختلال در قیمت‌گذاری شود.
همچنین، نوسانات شدید در برخی شاخه‌ها ممکن است بر ذهنیت سرمایه‌گذاران نسبت به عملکرد کلی صندوق اثر منفی بگذارد. در نهایت، هماهنگی مقرراتی میان بورس کالا، سازمان بورس و اوراق بهادار و سایر نهادهای مرتبط یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است. برای مرتفع شدن این چالش‌ها، افزایش شانس موفقیت آن و تبدیل شدن آنها به ابزاری کارآمد، این اقدامات ضروری است. تهیه زیرساخت‌های استاندارد، تعیین معیارهای نقدشوندگی سختگیرانه، کنترل نوسان‌ها در بحران، شفافیت تحلیلی، آموزش تخصصی سرمایه‌گذاران و همگرایی میان سیاستگذاران، این اقدامات جهت برطرف شدن چالش ضروری است.
در پایان لازم به ذکر است که این صندوق‌ها با مدیریت حرفه‌ای می‌تواند نقطه عطف و فرصتی در بازار باشد و موفقیت آن به میزان پایبندی به استانداردهای اجرایی و پاسخ‌گویی به چالش‌ها بستگی دارد.
* کارشناس تحلیلگر بازار سرمایه
