تازه درگذشته‌ای و یاد گذشتگانی؛ در سوگ حسین صدیقی

خبرآنلاین دوشنبه 20 مرداد 1404 - 11:57
دکتر حسین صدیقی، پزشک، فعال فرهنگی، پژوهنده تاریخ معاصر، جامعه‌شناس انتقادی و گردآورنده اسناد فرهنگی درگذشت. به این مناسبت با یادداشتی کوتاه از خدمات او و پیشینیانش یاد می‌کنم.

ارتباط من با خانواده دکتر حسین (نیکنام) صدیقی به واسطه پژوهشگر فرهیخته سرکار خانم نرگس پدرام شکل گرفته که جا دارد از ایشان یاد و از خدمات ایشان در زمینه مرمت نسخ خطی، سندپژوهی و بازنشر کتب قاجاری تشکر کنم.

 دکتر حسین صدیقی تنها پسر مرحوم دکتر غلامحسین صدیقی، پدر جامعه‌شناسی نوین ایران بود. دکتر صدیقی از وزرای کابینه دکتر محمد مصدق و از چهره‌های شاخص نهضت ملی نفت و جبهه ملی ایران بود که درباره خدمات و آثار او در زمینه جامعه‌شناسی، آموزش عالی، مقاومت ملی و ناسیونالیسم ایرانی به فراوانی گفته و نوشته‌اند.

 مادر دکتر حسین صدیقی مرحوم فرح‌انگیز مفتاح، فرزند محمد مفتاح لشکر و نوه محمود خان مفتاح‌الملک بود که مفتاح‌الملک از رجال مهم قاجاری و از بنیانگذاران ادبیات نوین کودک و نوجوان در کشورمان محسوب می‌گردد.

پیشتر در سه کتاب خود «تادیب الاطفال» (انتشارات مدرسه، ۱۳۹7 )، «قرار با ستاره: محمود مفتاح الملک» (نشر گویا، ۱۴۰۳) و «خلاصه‌التواریخ» (نشر مهاجر، ۱۴۰۴ ) درباره خاندان مفتاح از اواخر دوره صفوی تا نقش میرزا یوسف حکیم نوری و پسرانش در دوره ناصری به اختصار سخن گفته‌ام.

 همچنین همسر مرحوم دکتر حسین صدیقی سرکار خانم مژده مهدوی فرزند مرحوم علی اصغر خان مهدوی امین‌الضرب، خود از خادمان فرهنگ و سندپژوهان و مجموعه‌‎داران بزرگ فرهنگ در کشورمان هستند.

 جا دارد در این مجال کوتاه اشاره کنم که محمود مفتاح الملک (1260- 1335 ق) از سه همسر خود ۱۷ فرزند داشت که برخی در تاریخ معاصر ایران نقش‌آفرینی کرده‌اند؛ از جمله می‌توان به داود خان مفتاح‌السلطنه وزیر محمدعلی شاه قاجار، موسی مفتاح‌الملک، مولف کتب درسی از دوره مظفری تا احمد شاهی و قمر خانم از مدیران حرمسرا و اندرونی پادشاهان قاجار یاد کرد. کوچکترین فرزند محمود مفتاح‌الملک که در شصت و نه سالگی او به دنیا آمد مهدی مفتاح نام داشت که موسیقی‌دان برجسته و مشهوری بود و در سال 1375 از دنیا رفت و در قطعه هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپرده شد. محمدحسین مفتاح فرزند مسعود مفتاح‌الدوله از اساتید برجسته رشته شیمی در دانشگاه بود که کتابخانه‌ شخصی نفیس و پربار و پربهایی داشت.

 مرحوم دکتر حسین (نیکنام) صدیقی نوه محمد خان مفتاح لشکر، چهارمین فرزند مفتاح الملک بود او در سال 1292 ق به دنیا آمد. در وزارت لشکر ریاست لشکر نویسان را عهده دار شد و در رمضان سال 1315 ق ملقب به مفتاح لشکر شد. (مرات الوقایع مظفری، ص155) او در دوره مشروطه رئیس و پیشکار مالیه و بالاخره مستشار دیوان محاسبات شد و در سال‌های پس از مشروطه تا اوایل پهلوی از مدیران وزارت مالیه ایران بود. مفتاح لشکر پسری نداشت و پنج دختر او به ترتیب عبارت بودند از عصمت‌السلطنه، طلعت‌الدوله، رفعت‌الملوک، پریوش و فرح‌انگیز؛ که فرح‌انگیز (درگذشته در اسفند 1394) همسر مرحوم غلامحسین صدیقی و مادر مرحوم دکتر حسین صدیقی و دو خواهر اوست.

 درگذشت دکتر حسین صدیقی را به همسر ارجمندش و فرزندانش نیکدخت، نیکی و نیکزاد تسلیت می‌گویم و آرزو می‌کنم پژوهش‌ها و مستندنگاری‌های دکتر حسین صدیقی در زمینه آموزش عالی، تاریخ شفاهی جبهه ملی و اسناد خانوادگی تدوین شده و امکان انتشار یابد.

منبع خبر "خبرآنلاین" است و موتور جستجوگر خبر تیترآنلاین در قبال محتوای آن هیچ مسئولیتی ندارد. (ادامه)
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت تیترآنلاین مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویری است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هرگونه محتوای خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.