انتخاب و مقایسه ریپل و کاردانو فراتر از یک تصمیم سرمایه‌گذاری معمولی است؛ این انتخاب، یعنی گزینش بین دو فلسفه کاملاً متفاوت برای آینده پول دیجیتال. از یک طرف، ریپل (XRP) با روشی عملی، می‌خواهد سیستم مالی موجود دنیا را بهتر و سریع‌تر کند. از طرف دیگر، کاردانو (ADA) با روشی علمی و دانشگاهی، می‌خواهد یک سیستم مالی کاملاً جدید، امن‌تر و آزادتر برای نسل آینده بسازد.
این مقاله قصد دارد این دو پروژه را از همه جهات – فناوری، اقتصاد، کاربردهای واقعی و فرصت‌های سرمایه‌گذاری – با هم مقایسه کند. در پایان، شما می‌توانید تشخیص دهید کدام یک از این دو با استراتژی سرمایه‌گذاری شما و دیدتان نسبت به آینده بلاکچین بیشتر هماهنگ است.
در دنیای پرهیاهوی ارزهای دیجیتال، ریپل و کاردانو به عنوان دو پروژه پیشرو، همواره مورد توجه بوده‌اند. در این بخش، قصد داریم نگاهی دقیق‌تر به این دو غول دنیای کریپتو داشته باشیم و ویژگی‌ها، اهداف و تفاوت‌های کلیدی آن‌ها را بررسی کنیم.
ریپل در سال ۲۰۱۲ توسط چهره‌هایی مانند کریس لارسن (Chris Larsen) و جد مک‌کالب (Jed McCaleb) با هدف مشخص ایجاد یک جایگزین مبتنی بر بلاک چین برای سیستم سنتی، کند و پرهزینه سوئیفت (SWIFT) برای پرداخت‌های بین‌المللی تأسیس شد. این پروژه از ابتدا برای خدمت‌رسانی به مؤسسات مالی، بانک‌ها و ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت طراحی شد و ماهیتی کاملاً سازمانی دارد.
درک تمایز بین «ریپل»، شرکت فناوری، و «XRP»، دارایی دیجیتال مستقل که بر بستر دفتر کل XRP (XRPL) فعالیت می‌کند، حیاتی است. ریپل از فناوری XRPL و توکن XRP برای ارائه محصولات خود استفاده می‌کند، اما مالکیت یا کنترل کاملی بر این شبکه غیرمتمرکز ندارد؛ موضوعی که در چالش‌های حقوقی آن نیز بسیار کلیدی بوده است.
هدف اصلی ریپل، حل یکی از بزرگ‌ترین معضلات سیستم مالی جهانی یعنی تسویه‌های بین‌مرزی است. این پروژه به جای تلاش برای جایگزینی کامل سیستم موجود، به دنبال اصلاح و کارآمدتر کردن آن از درون است و همین رویکرد، فلسفه وجودی آن را شکل می‌دهد. برای مطالعه بیشتر مقاله ریپل چیست ما را بخوانید.
کاردانو در سال ۲۰۱۷ توسط چارلز هاسکینسون (Charles Hoskinson)، یکی از هم‌بنیان‌گذاران اتریوم، راه‌اندازی شد. داستان پیدایش کاردانو ریشه در تمایل به رفع کاستی‌های بلاک چین‌های نسل اول و دوم مانند انعطاف‌پذیری پایین بیت کوین و مشکلات مقیاس‌پذیری اتریوم، از طریق یک رویکرد علمی و مبتنی بر بازبینی دقیق دارد.
توسعه این پروژه توسط سه نهاد مستقل یعنی بنیاد کاردانو، شرکت مهندسی IOHK و شرکت تجاری Emurgo هدایت می‌شود که نشان‌دهنده یک فرآیند توسعه ساختاریافته، هرچند کندتر، است. این ساختار تضمین می‌کند که هر جنبه از پروتکل، از امنیت تا پایداری، با دقت آکادمیک بررسی و اجرا شود.
چشم‌انداز بزرگ کاردانو، ایجاد یک پلتفرم بسیار امن، پایدار و قابل تعامل برای ارزش قابل برنامه‌ریزی پیچیده است. این پلتفرم برای پشتیبانی از قراردادهای هوشمند پیشرفته و برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) طراحی شده و خود را به عنوان یک زیرساخت بنیادی برای آینده اقتصاد دیجیتال معرفی می‌کند. برای مطالعه بیشتر مقاله کاردانو چیست ما را بخوانید.
در دنیای بلاک چین، کاردانو و ریپل دو پروژه برجسته هستند که هر کدام با رویکردی متفاوت به دنبال حل چالش‌های موجود در سیستم‌های مالی و دیجیتال هستند. در این بخش، به بررسی و مقایسه جنبه‌های فنی این دو پلتفرم می‌پردازیم.
انتخاب الگوریتم اجماع، مستقیماً از فلسفه هر پروژه نشأت می‌گیرد. ریپل سرعت و کارایی را برای مشتریان سازمانی خود در اولویت قرار داده، در حالی که کاردانو امنیت و تمرکززدایی را برای یک اکوسیستم عمومی و باز هدف‌گذاری کرده است.
ریپل (RPCA): الگوریتم اجماع پروتکل ریپل (RPCA) نه اثبات کار (PoW) است و نه اثبات سهام (PoS). این الگوریتم بر اساس فهرستی از اعتبارسنج‌های مورد اعتماد به نام لیست گره‌های منحصربه‌فرد (UNL) کار می‌کند تا در عرض ۳ تا ۵ ثانیه به توافق برسد. فرآیند اجماع از طریق چند دور رأی‌گیری با آستانه توافق نهایی ۸۰% انجام می‌شود که سرعت بالا و هزینه بسیار پایین تراکنش‌ها را تضمین می‌کند.
کاردانو (Ouroboros): اوروبوروس (Ouroboros) اولین پروتکل اثبات سهام (PoS) است که امنیت آن به صورت ریاضی و از طریق تحقیقات آکادمیک اثبات شده است. این پروتکل با تقسیم زمان به دوره‌هایی به نام «عصر» (Epoch) و «اسلات» (Slot) و انتخاب تصادفی رهبران اسلات برای ساخت بلاک‌های جدید، امنیت و تمرکززدایی را فراهم می‌کند. این رویکرد ضمن حفظ امنیت بالا، به مراتب از نظر مصرف انرژی بهینه‌تر از اثبات کار است.
معماری فنی این دو بلاک چین نیز بازتابی از اهداف متفاوت آنهاست. دفتر کل XRP برای یک هدف خاص بهینه شده، در حالی که معماری کاردانو برای انعطاف‌پذیری بلندمدت طراحی شده است.
دفتر کل XRP (XRPL): دفتر کل ریپل یک معماری یکپارچه و تک‌لایه است که برای یک هدف اصلی بهینه‌سازی شده است: انتقال و تسویه سریع ارزش. این دفتر کل دارای ویژگی‌های داخلی قدرتمندی مانند صرافی غیرمتمرکز (DEX) و قابلیت صدور توکن است، اما هسته اصلی آن برای پردازش پرداخت‌ها طراحی شده است.
معماری دو لایه کاردانو: نوآوری کلیدی کاردانو در جداسازی بلاک چین به دو لایه مجزا نهفته است. لایه تسویه حساب کاردانو (CSL) وظیفه مدیریت تراکنش‌های توکن ADA را بر عهده دارد، در حالی که لایه محاسباتی کاردانو (CCL) محل اجرای قراردادهای هوشمند و منطق برنامه‌های غیرمتمرکز است. این طراحی، انعطاف‌پذیری و مقیاس‌پذیری را افزایش داده و امکان به‌روزرسانی لایه محاسباتی را بدون ایجاد اختلال در لایه تسویه فراهم می‌کند.
درک مدل اقتصادی و توکنومیکس یک ارز دیجیتال، برای ارزیابی پایداری و ارزش بلندمدت آن ضروری است. در این بخش، به مقایسه عرضه و کاربردهای توکن‌های XRP و ADA می‌پردازیم تا تفاوت‌های اساسی آن‌ها را بررسی کنیم. مقاله توکنومیکس چیست ما را برای آشنایی با اقتصاد توکنی پروژه‌های کریپتویی پیشنهاد می‌کنیم.
مدل اقتصادی هر توکن نشان‌دهنده نحوه توزیع قدرت و ارزش در اکوسیستم آن است. مدل XRP بیشتر تحت تأثیر یک نهاد شرکتی است، در حالی که مدل ADA به سمت مالکیت جامعه و کنترل غیرمتمرکز گرایش دارد.
XRP: در زمان پیدایش، ۱۰۰ میلیارد توکن XRP از پیش استخراج (Pre-mined) شد. از این مقدار، ۸۰% به شرکت ریپل لبز و ۲۰% به بنیان‌گذاران اختصاص یافت. ریپل بخش بزرگی از توکن‌های خود را در یک حساب امانی (Escrow) قرار داده و به صورت دوره‌ای مقادیری از آن را برای تأمین مالی عملیات و توسعه بازار آزاد می‌کند. همچنین، کارمزد هر تراکنش در شبکه XRP سوزانده می‌شود که یک فشار ضدتورمی خفیف ایجاد می‌کند.
ADA: حداکثر عرضه توکن ADA به ۴۵ میلیارد واحد محدود شده است. بخش عمده‌ای از توکن‌ها از طریق فروش عمومی (ICO) توزیع شد و بخش‌های دیگر به نهادهای بنیان‌گذار و پاداش‌های استیکینگ آینده اختصاص یافت. توکن‌های جدید ADA به عنوان پاداش به استیک‌کنندگان و اپراتورهای استخرهای استیکینگ که امنیت شبکه را تأمین می‌کنند، وارد چرخه می‌شوند. این مدل تورمی قابل پیش‌بینی، بودجه خزانه‌داری پروژه را نیز برای توسعه‌های آینده تأمین می‌کند.
کاربرد یک توکن، دلیل اصلی تقاضا و ارزش‌گذاری آن در بلندمدت است. XRP یک ابزار تخصصی برای یک صنعت خاص است، در حالی که ADA یک ابزار چندمنظوره برای یک اکوسیستم گسترده است.
XRP: کاربرد اصلی XRP دوگانه است. اولاً، پرداخت کارمزد هر تراکنش در شبکه XRPL برای جلوگیری از اسپم الزامی است. دوماً و مهم‌تر از آن، نقش کلیدی این توکن به عنوان یک «ارز پل» (Bridge Currency) در محصول نقدینگی بر اساس تقاضا (ODL) ریپل است که امکان تبدیل آنی بین ارزهای فیات را بدون نیاز به حساب‌های بانکی از پیش تأمین‌شده فراهم می‌کند.
ADA: کاربرد ADA سه‌گانه است. این توکن برای پرداخت کارمزد تراکنش‌ها در شبکه استفاده می‌شود. همچنین، به عنوان دارایی اصلی برای استیکینگ و تأمین امنیت شبکه و کسب پاداش به کار می‌رود. مهم‌تر از همه، ADA یک توکن حاکمیتی است که به دارندگان آن حق رأی در مورد آینده توسعه پروتکل و نحوه تخصیص بودجه خزانه‌داری را می‌دهد.
برای ارائه یک دید کلی و سریع، ویژگی‌های کلیدی این دو پروژه در جدول زیر مقایسه شده‌اند. این جدول می‌تواند به عنوان یک مرجع سریع برای درک تفاوت‌های بنیادین آن‌ها عمل کند.
| ویژگی | ریپل | کاردانو |
| سال تأسیس | ۲۰۱۲ | ۲۰۱۷ |
| بنیان‌گذاران کلیدی | Chris Larsen, Jed McCaleb | Charles Hoskinson |
| فلسفه اصلی | بهینه‌سازی سیستم مالی موجود | ساخت یک پلتفرم جدید و آکادمیک |
| الگوریتم اجماع | Ripple Protocol Consensus (RPCA) | Ouroboros (Proof-of-Stake) |
| سرعت تراکنش | ۳-۵ ثانیه | ~۲۰ ثانیه (تا چند دقیقه برای نهایی شدن) |
| مقیاس‌پذیری (TPS) | ~۱۵۰۰ (تئوری) | ~۱۱-۱۸ (فعلی)، با Hydra بالاتر می‌رود |
| معماری | دفتر کل یکپارچه (Single Ledger) | دو لایه (CSL & CCL) |
| تمرکززدایی | کمتر (وابسته به UNL) | بیشتر (شبکه گسترده استیک پول‌ها) |
| عرضه کل | ۱۰۰ میلیارد (از پیش استخراج شده) | ۴۵ میلیارد (حداکثر) |
| مدل اقتصادی | ضدتورمی (سوزاندن کارمزد) | تورمی (پاداش استیکینگ) |
| مورد استفاده اصلی | پرداخت‌های فرامرزی، پل ارزی | قراردادهای هوشمند، dApps، DeFi |
| چالش قانونی | پیروزی نسبی در پرونده SEC | توسط SEC به عنوان اوراق بهادار احتمالی ذکر شده |
در دنیای ارزهای دیجیتال، ریپل و کاردانو دو رقیب برجسته هستند که هر کدام اکوسیستم و موارد استفاده منحصربه‌فردی را ارائه می‌دهند. این قسمت به بررسی عمیق این دو اکوسیستم می‌پردازد و نقاط قوت و ضعف هر کدام را در زمینه‌های مختلف مورد بحث قرار می‌دهد.
اکوسیستم ریپل به طور مشخص بر بخش مالی متمرکز است. مورد استفاده اصلی آن در شبکه ریپل‌نت (RippleNet) برای تسهیل پرداخت‌های بین‌مرزی است و همکاری با مؤسسات مالی متعدد، گواهی بر پذیرش آن در این حوزه است.
اما اکوسیستم ریپل در حال تکامل است. یک روایت جدید و قدرتمند برای رشد آن، توکنیزه کردن دارایی‌های دنیای واقعی (RWA) بر بستر XRPL است. تحلیل‌های کارشناسی نشان می‌دهد که این یک بازار رو به رشد عظیم است که XRP در آن پیشتاز است و دارایی‌هایی مانند اوراق قرضه و خزانه‌داری هم‌اکنون بر روی دفتر کل آن توکنیزه شده‌اند.
این روند نشان می‌دهد که XRP فراتر از یک ابزار پرداخت صرف، در حال تبدیل شدن به یک زیرساخت برای نسل جدید دارایی‌های دیجیتال است. این امر پتانسیل تقاضای بلندمدت برای این توکن را به شکل قابل توجهی افزایش می‌دهد.
اکوسیستم کاردانو گسترده‌تر اما جوان‌تر است. با فعال شدن قراردادهای هوشمند، زمینه برای توسعه یک اکوسیستم دیفای شامل صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX)، پروتکل‌های وام‌دهی و یک بازار NFT فراهم شد.
این پلتفرم همچنین موارد استفاده واقعی مانند ردیابی زنجیره تأمین در اتیوپی و پروژه‌های هویت دیجیتال را دنبال می‌کند که نشان‌دهنده جاه‌طلبی آن برای حل مشکلات دنیای واقعی است، حتی اگر پذیرش آن کندتر باشد. تمرکز کاردانو بر پتانسیل و گستردگی کاربردهایی است که فناوری آن امکان‌پذیر می‌سازد.
در میان همه مطالب گفته‌شده، نبرد حقوقی ریپل با کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) به نقطه عطفی رسیده است، در حالی که کاردانو با ابهامات جدیدی در این زمینه مواجه شده است.
یکی از مهم‌ترین رویدادها در تاریخ ریپل، شکایت کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) در سال ۲۰۲۰ بود که ادعا می‌کرد XRP یک اوراق بهادار ثبت‌نشده است. این پرونده سایه سنگینی بر آینده پروژه انداخته بود و باعث کاهش قیمت ریپل طی سال‌های گذشته شده بود.
در سال ۲۰۲۳، حکم قاضی آنالیسا تورس نقطه عطفی در این نبرد حقوقی بود. این حکم بیان داشت که فروش برنامه‌ریزی‌شده XRP در صرافی‌های عمومی، مصداق عرضه اوراق بهادار نیست. این رأی، هرچند یک پیروزی کامل نبود، اما شفافیت قانونی قابل توجهی را برای XRP در بازار آمریکا به ارمغان آورد؛ مزیتی که بسیاری از آلت کوین‌های دیگر از آن بی‌بهره‌اند.
این شفافیت قانونی، ریسک سرمایه‌گذاری در XRP را برای سرمایه‌گذاران نهادی و خرد کاهش داده و راه را برای پذیرش گسترده‌تر آن هموار کرده است.
در حالی که ریپل از زیر سایه دعوای حقوقی خارج شده، کاردانو با عدم قطعیت‌های جدیدی روبرو شده است. SEC در شکایت‌های خود علیه صرافی‌هایی مانند بایننس و کوین‌بیس، به صراحت از ADA به عنوان یکی از ارزهای دیجیتالی نام برد که آن را یک اوراق بهادار می‌داند.
اگرچه هیچ اقدام قانونی مستقیمی علیه نهادهای کاردانو صورت نگرفته است، اما این طبقه‌بندی یک ریسک بالقوه برای آینده آن در بازار آمریکا ایجاد می‌کند. این عدم قطعیت می‌تواند بر لیست شدن آن در صرافی‌ها و تمایل سرمایه‌گذاران نهادی تأثیر منفی بگذارد.
جالب اینجاست که درک ریسک قانونی بین این دو دارایی معکوس شده است. تا همین اواخر، XRP دارایی پرریسک بود، اما اکنون با شفافیت قانونی نسبی، این کاردانو است که با سایه نظارتی در آمریکا مواجه است. یکی از ایراداتی که به کاردانو وارد می‌شود کم بودن قیمت کاردانو از سوی سرمایه‌گذاران عنوان شده‌است.
حالا وقت آن رسیده که از منظر سرمایه‌گذاری به این دو پروژه نگاه کنیم. هر کدام از ریپل و کاردانو فرصت‌ها و ریسک‌های منحصربه‌فردی دارند که می‌تواند آینده قیمت آن‌ها را تعیین کند.
نقاط قوت: تحلیل‌های کارشناسی نقاط قوت XRP را در مورد استفاده شفاف و اثبات‌شده، تمرکز قوی بر بازار نهادی، حجم تراکنش‌های رو به رشد، پیشتازی در بازار RWA و شفافیت قانونی جدید می‌دانند. احتمال تأیید یک صندوق قابل معامله در بورس (ETF) برای XRP نیز یک کاتالیزور بزرگ دیگر محسوب می‌شود.
نقاط ضعف: ریسک‌های اصلی ریپل، تمرکز نسبی آن و وابستگی موفقیتش به عملکرد تجاری شرکت ریپل لبز است. موفقیت آن در گرو متقاعد کردن بخش محافظه‌کار بانکی برای پذیرش فناوری جدید است که چالشی بزرگ محسوب می‌شود.
نقاط قوت: نقاط قوت کاردانو در فناوری بسیار امن و غیرمتمرکز، رویکرد روشمند و مبتنی بر تحقیق (که برای توسعه‌دهندگان ریسک‌گریز جذاب است) و یک جامعه و پایگاه توسعه‌دهندگان بسیار قوی، فعال و باانگیزه نهفته است.
نقاط ضعف: همانطور که تحلیل‌های متعدد نشان می‌دهند، ضعف اصلی آن سرعت پایین توسعه و نفوذ در بازار است. این پروژه در مقالات تحقیقاتی قوی و در ترافیک واقعی ضعیف توصیف شده و در تلاش است تا مزیت رقابتی منحصربه‌فرد خود را در برابر رقبای سریع‌تر و بزرگ‌تر مانند اتریوم و سولانا تعریف کند. سرمایه‌گذاری در آن، شرط‌بندی بر این است که فرهنگ تحقیقاتی قوی آن در نهایت به نتیجه برسد، که تضمین‌شده نیست.
بله، از نظر نهایی شدن تراکنش، XRP با زمان ۳ تا ۵ ثانیه به طور قابل توجهی سریع‌تر از کاردانو است که ممکن است تا چند دقیقه برای امنیت کامل زمان نیاز داشته باشد. این تفاوت ناشی از مکانیزم‌های اجماع متفاوت آنهاست.
خیر. XRP از پیش استخراج شده است. ADA نیز با روش اثبات کار (PoW) قابل استخراج نیست، اما می‌توانید آن را «استیک» کنید تا در ازای مشارکت در مکانیزم اثبات سهام (PoS) پاداش دریافت کنید.
ریپل به دلیل سیستم UNL که توسط تعداد محدودی اعتبارسنج کنترل می‌شود، به طور گسترده متمرکزتر در نظر گرفته می‌شود. کاردانو با داشتن هزاران استخر استیکینگ مستقل که امنیت شبکه را تأمین می‌کنند، بسیار غیرمتمرکزتر است.
این موضوع محل بحث است. کارشناسان معتقدند XRP به دلیل پذیرش نهادی و بازار RWA، مسیر شفاف‌تری برای درآمدزایی دارد. پتانسیل کاردانو بسیار گسترده اما کمتر تعریف شده است و به پیروزی آن در رقابت پلتفرم‌های قرارداد هوشمند بستگی دارد.
در نهایت، انتخاب بین این دو غول دنیای کریپتو به یک جمع‌بندی ساده ختم می‌شود. این انتخاب بین XRP، یک توکن کاربردی متمرکز بر بازار سازمانی با مدل کسب‌وکار شفاف و ریسک قانونی کمتر، و ADA، یک پلتفرم غیرمتمرکز، چندمنظوره و غنی از ویژگی‌ها با جاه‌طلبی‌های بلندمدت بزرگ اما پذیرش کندتر و عدم قطعیت قانونی فعلی بیشتر است. یکی یک ابزار تخصصی است و دیگری یک پلتفرم همه‌کاره.
پاسخ نهایی به سوال «کدام یک بهتر است؟» به پروفایل و فلسفه سرمایه‌گذاری شما بستگی دارد. هیچ پاسخ واحدی برای همه وجود ندارد.
