ریزش مو ناشی از اختلالات هورمونی
ریزش مو یکی از مشکلات شایع و استرس‌زا است که بسیاری از افراد در طول زندگی با آن مواجه می‌شوند. از طرفی، ظاهر موهای سالم و پرپشت بخش مهمی از زیبایی و اعتماد به نفس ما را تشکیل می‌دهد. اما آیا می‌دانید ریزش مو می‌تواند نشانه‌ای از اختلالات درون‌زیر یا به عبارت دیگر مشکلات هورمونی بدن باشد؟ در این مقاله، به بررسی نقش حیاتی هورمون‌ها در سلامت مو، چرخه رشد مو و علل هورمونی ریزش مو خواهیم پرداخت.
موها در سه مرحله اصلی رشد می‌کنند:
- مرحله آناژن (رشد فعال): 2 تا 6 سال طول می‌کشد که مو به طور فعال رشد می‌کند.
- مرحله کاتاژن (مرحله انتقال): حدود 2 تا 3 هفته است که مو از رشد می‌ایستد و فولیکول کوچک می‌شود.
- مرحله تلوژن (مرحله استراحت و ریزش): حدود 3 ماه است که مو در حال استراحت است و در نهایت می‌ریزد تا جای آن موهای جدید رشد کنند.
هرگونه اختلال در این چرخه می‌تواند به ریزش مو منجر شود. هورمون‌ها یکی از مهم‌ترین عوامل تنظیم‌کننده این چرخه هستند.
تأثیر هورمون‌ها بر ریزش مو
هورمون تستوسترون در بدن مردان و زنان تولید می‌شود و در برخی سلول‌ها به شکل فعال‌تر خود یعنی DHT تبدیل می‌شود. DHT به گیرنده‌های فولیکول مو متصل شده و باعث کوچک شدن آنها (آتروفی) می‌شود. این فرآیند منجر به نازک شدن موها و کوتاه شدن مرحله رشد آناژن می‌گردد. در نتیجه موها کوتاه‌تر و نازک‌تر شده و ریزش بیشتری اتفاق می‌افتد.
آلوپسی آندروژنتیک: رایج‌ترین نوع ریزش مو است که هم در مردان (ریزش موی مردانه) و هم در زنان (ریزش موی زنانه) دیده می‌شود و نقش DHT در آن بسیار مهم است.
غده تیروئید هورمون‌هایی تولید می‌کند که متابولیسم و بسیاری از فرآیندهای بدن را تنظیم می‌کنند. اختلال در تولید این هورمون‌ها، چه کم‌کاری (هیپوتیروئیدیسم) و چه پرکاری (هیپرتیروئیدیسم)، می‌تواند چرخه رشد مو را مختل کند:
- در کم‌کاری تیروئید، موها خشک، نازک و شکننده می‌شوند و ریزش مو دیده می‌شود.
- پرکاری تیروئید باعث افزایش ریزش مو به صورت پراکنده و کاهش استحکام موها می‌شود.
استروژن به رشد و نگهداری مو کمک می‌کند و نقش محافظتی در برابر ریزش مو دارد. در دوران بارداری سطح استروژن افزایش می‌یابد که باعث افزایش ضخامت و درخشندگی مو می‌شود. اما پس از زایمان، کاهش ناگهانی استروژن می‌تواند باعث ریزش موی موقت شود که به آن ریزش موی پس از زایمان می‌گویند.
پروژسترون نیز به تنظیم چرخه قاعدگی و تعادل هورمونی کمک می‌کند و کمبود آن ممکن است در برخی موارد باعث ریزش مو شود.
استرس مزمن و افزایش سطح کورتیزول در بدن می‌تواند چرخه رشد مو را مختل کند و باعث ریزش مو شود. این نوع ریزش به تلوژن افلوویوم معروف است که در آن موها زودتر وارد مرحله ریزش می‌شوند.
عدم تعادل هورمونی و ریزش مو در زنان
یکی از شایع‌ترین اختلالات هورمونی در زنان است که باعث افزایش سطح هورمون‌های مردانه (آندروژن‌ها) می‌شود. این افزایش آندروژن‌ها می‌تواند منجر به ریزش موی الگوی مردانه در زنان شود.
با کاهش استروژن و پروژسترون در دوران یائسگی، بسیاری از زنان با ریزش مو مواجه می‌شوند. این ریزش معمولاً تدریجی بوده و بیشتر در قسمت بالایی سر دیده می‌شود.
کم‌کاری یا پرکاری تیروئید علاوه بر علائم عمومی مانند خستگی و تغییر وزن، می‌تواند باعث نازک شدن مو و ریزش آن شود.
ریزش مو به دلیل مشکلات داخلی بدن
برای تشخیص دقیق علت هورمونی ریزش مو، پزشک ممکن است از شما بخواهد:
- سابقه پزشکی و خانوادگی را مطرح کنید.
- آزمایش‌های خون برای بررسی سطح هورمون‌های تیروئید، تستوسترون، DHT، استروژن، پروژسترون و کورتیزول انجام دهید.
- در موارد خاص، بیوپسی پوست سر گرفته شود.
داروهای ضد DHT: مانند فیناستراید و دوتاستراید که جلوی اثر مخرب DHT بر فولیکول‌های مو را می‌گیرند.
- هورمون‌درمانی: برای تنظیم هورمون‌های زنانه، به خصوص در موارد سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یا یائسگی.
- مکمل‌ها و ویتامین‌ها: مصرف ویتامین‌های گروه B، بیوتین، آهن، زینک و ویتامین D برای تقویت مو.
- کاهش استرس: روش‌هایی مانند ورزش، یوگا، مدیتیشن و خواب کافی.
- درمان مشکلات تیروئید: با داروهای خاص برای کم‌کاری یا پرکاری تیروئید.
- درمان‌های موضعی: مانند ماینوکسیدیل که رشد مو را تحریک می‌کند.
علت درونی ریزش مو چیست
- رژیم غذایی سالم و غنی از پروتئین، آهن، ویتامین‌ها و مواد معدنی.
- اجتناب از استفاده مکرر از حرارت بالا (اتو، سشوار) و مواد شیمیایی آسیب‌رسان به مو.
- مراقبت‌های مناسب پوست سر و شستشوی منظم با شامپوهای مناسب.
- مراجعه به پزشک
درمان ریزش مو با تنظیم هورمون‌ها
1. چرا هورمون‌ها باعث ریزش مو می‌شوند؟
هورمون‌ها نقش مهمی در تنظیم چرخه رشد مو دارند. به‌خصوص هورمون‌هایی مثل دی هیدروتستوسترون (DHT) که باعث کوچک شدن فولیکول‌های مو می‌شوند و در نهایت منجر به نازک شدن و ریزش مو می‌گردند. همچنین تغییرات هورمونی مانند کاهش استروژن پس از بارداری یا در یائسگی، مشکلات تیروئیدی و استرس مزمن نیز می‌توانند باعث ریزش مو شوند.
2. آیا ریزش مو فقط به دلیل هورمون‌هاست؟
خیر، ریزش مو دلایل متعددی دارد مثل ژنتیک، تغذیه نامناسب، بیماری‌های پوستی، استرس، داروها و عوامل محیطی. اما هورمون‌ها یکی از عوامل بسیار مهم و تاثیرگذار در این زمینه هستند.
3. چگونه می‌توانم بفهمم ریزش مویم به خاطر هورمون‌هاست؟
اگر ریزش مو همراه با علائم دیگری مثل تغییر وزن، خستگی غیرعادی، تغییر در چرخه قاعدگی، یا ریزش موی الگوی مردانه/زنانه است، احتمال زیادی وجود دارد که هورمون‌ها دخیل باشند. انجام آزمایش‌های خون و مشاوره با پزشک بهترین راه تشخیص است.
4. آیا داروهای هورمونی برای درمان ریزش مو مؤثر هستند؟
بله، در صورتی که ریزش مو به علت اختلالات هورمونی باشد، داروهایی مانند فیناستراید، ماینوکسیدیل، یا هورمون‌درمانی تحت نظر پزشک می‌توانند موثر باشند. اما مصرف خودسرانه داروها توصیه نمی‌شود.
5. آیا ریزش موی پس از بارداری طبیعی است؟
بله، بعد از زایمان سطح هورمون استروژن به سرعت کاهش می‌یابد که باعث می‌شود موهایی که در دوران بارداری به طور غیرعادی رشد کرده‌اند، وارد مرحله ریزش شوند. این نوع ریزش معمولاً موقت است و بعد از چند ماه موها دوباره رشد می‌کنند.
6. چگونه می‌توانم تعادل هورمونی را برای سلامت موهایم حفظ کنم؟
رژیم غذایی متعادل، کاهش استرس، ورزش منظم، خواب کافی و مراجعه به پزشک برای بررسی‌های دوره‌ای از جمله راهکارهای حفظ تعادل هورمونی و سلامت مو هستند.
7. آیا مردان هم به دلیل هورمون‌ها دچار ریزش مو می‌شوند؟
بله، ریزش موی مردانه که به نام آلوپسی آندروژنتیک شناخته می‌شود، عمدتاً ناشی از تاثیر هورمون DHT بر فولیکول‌های مو است.
ریزش مو می‌تواند یک علامت هشداردهنده از مشکلات هورمونی درون بدن باشد و شناخت این ارتباط نقش مهمی در درمان و پیشگیری دارد. با تشخیص به موقع و درمان مناسب، می‌توان چرخه رشد مو را به حالت طبیعی بازگرداند و از ریزش‌های بیشتر جلوگیری کرد.
اگر ریزش مو دارید و احساس می‌کنید علت آن ممکن است هورمونی باشد، حتماً به متخصص پوست و مو یا غدد مراجعه کنید تا با بررسی‌های دقیق، بهترین راهکار برای شما ارائه شود.
گردآوری: بخش آرایش و زیبایی بیتوته
