همشهری آنلاین، فرخنده رفائی: انتشار گزارش‌های مالی چهار غول فناوری آمریکا، یعنی مِتا، اپل، مایکروسافت و آمازون، از یک نقطه اشتراک خبر می‌دهد و آن افزایش بی‌سابقه سرمایه‌گذاری در زمینه هوش مصنوعی است. بر اساس گزارش فایننشال تایمز، فقط در سال ۲۰۲۵ بیش از ۳۰۰ میلیارد دلار در صنعت هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری شده و دست‌کم در شرکت‌های بزرگ، این سرمایه‌گذاری رشد ارزش سهام آنها را به دنبال داشته است. با این‌حال تحلیل‌گران معتقدند هنوز نمی‌توان با قاطعیت گفت که این هزینه‌ها بازگشت مناسبی خواهند داشت تا خیر.

قمار میلیاردی با آینده‌ای مبهم

بانک مرکزی آمریکا (فدرال رزرو) ماه گذشته گزارشی منتشر کرد که در آن از احتمال وقوع پیامدهای فاجعه‌بار سرمایه‌گذاری‌های بی‌حدو حصر در زمینه هوش مصنوعی بدون توجه به تقاضای بازار خبر می‌دهد. در این گزارش آمده است: در حال حاضر، فناوری هوش مصنوعی عمدتا توسط شرکت‌های بزرگ و در حوزه‌هایی مثل تکنولوژی، علم و امور مالی استفاده می‌شود اما در میان کسب‌وکارهای کوچک‌تر و صنایع سنتی، این فناوری هنوز فراگیری چندانی ندارد.
این گزارش پیامدهای افزایش بی‌رویه سرمایه‌گذاری در این فناوری نوظهور را با ماجرای گسترش بیش از حد خطوط راه‌آهن در قرن نوزدهم مقایسه می‌کند؛ جایی که سرمایه‌گذاری عظیم بدون تقاضای کافی، به رکود اقتصادی منجر شد. گزارش مهم‌ترین نهاد مالی آمریکا حاکی از این است که اگر هیجان و تبلیغات پیرامون هوش مصنوعی نتواند به استفاده‌ واقعی و گسترده در اقتصاد منجر شود، ممکن است این صنعت نیز به سرنوشت مشابهی دچار شود.

بحران اقتصادی درکمین است؟

با این حال، انتشار صورت‌های مالی سه‌ماهه اخیر شرکت‌های بزرگ فناوری، امیدهایی را در دل طرفداران AI زنده کرده است. برخی از این شرکت‌ها افزایش سود را به نوآوری‌های مبتنی بر هوش مصنوعی نسبت داده‌اند. با این حال خطر همچنان باقی است: اگر رشد درآمد و استفاده واقعی از این فناوری هم‌پای سرمایه‌گذاری‌های سنگین پیش نرود، حتی غول‌های تکنولوژی نیز ممکن است وارد دوره‌ای از بحران شوند.
در نهایت، تقاضای واقعی بازار برای هوش مصنوعی هنوز در مرحله‌ی آزمایش است. آینده این صنعت به این بستگی دارد که آیا کسب‌وکارها و کاربران عمومی، آن را تنها یک موج زودگذر می‌دانند یا یک تحول واقعی.

غول‌های تکنولوژی چقدر برای هوش مصنوعی هزینه کردند؟

مایکروسافت یکی از پیشگامان این رقابت است. این شرکت با سرمایه‌گذاری چند میلیارد دلاری در OpenAI، شریک استراتژیک خود، عملا زیرساخت‌های Azure را به هاب اصلی توسعه مدل‌های زبانی بزرگ (مانند GPT-۴) تبدیل کرده است. مایکروسافت همچنین ابزارهای مبتنی بر AI را به محصولات اصلی خود مانند Word و Excel افزوده تا بهره‌وری را افزایش دهد.
گوگل نیز در همین مسیر حرکت می‌کند. این غول جست‌وجو با توسعه مدل‌های پیشرفته مانند Gemini و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های پردازشی خاص (مانند TPU) سعی دارد رقابت را در سطح فناوری و کاربرد حفظ کند.

آمازون و متا هم از قافله عقب نمانده‌اند. آمازون با تمرکز بر هوش مصنوعی در AWS و ابزارهای شخصی‌سازی، و متا با تزریق میلیاردها دلار در زیرساخت‌های مدل‌های زبانی و واقعیت افزوده، تلاش می‌کنند جای پای خود را در آینده‌ی AI محکم کنند.
با این‌که این سرمایه‌گذاری‌ها نویدبخش‌ هستند، اما موفقیت واقعی آنها به یک عامل کلیدی وابسته است: آیا بازار به اندازه کافی برای این فناوری عطش دارد؟