خبرگزاری مهر، گروه استانها: استان گلستان، به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود و منابع طبیعی گسترده، یکی از مهم‌ترین استان‌های کشور در حوزه شیلات و ماهیگیری به شمار می‌رود. خلیج گرگان که به عنوان منبع اصلی تأمین معیشت ماهیگیران منطقه شناخته می‌شود، در سال‌های اخیر با مشکلات زیست‌محیطی جدی مواجه شده است. خشکی بخش‌هایی از خلیج، ناشی از کاهش میزان بارش‌ها و لایروبی‌نشدن کانال‌های آبرسانی، منجر به کاهش شدید عمق آب‌ها و آسیب به اکوسیستم دریایی شده است.
در کنار این مشکلات، تعاونی‌های ماهیگیران که در بندرترکمن و مناطق اطراف فعالیت می‌کنند، از سال‌ها پیش به عنوان اصلی‌ترین تأمین‌کنندگان منابع غذایی دریایی و درآمدزای استان محسوب می‌شوند. این اتحادیه‌ها که شامل ۸۰۰ ماهیگیر در قالب ۱۸ تعاونی است، با توجه به بحرانی شدن وضعیت منابع آبی، اکنون با تهدیدات جدی روبه‌رو هستند که نه تنها امنیت شغلی آنها را به خطر انداخته، بلکه اقتصاد منطقه را نیز تحت تأثیر قرار داده است.
وضعیت موجود، خشکی و لایروبی‌نشدن کانال‌ها
در بازدید اخیر احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی از اتحادیه شرکت‌های تعاونی ماهیگیران بندرترکمن، هشدارهای جدی در خصوص معضل خشکی خلیج گرگان و لایروبی‌نشدن کانال‌های آبرسانی به گوش رسید. این اتحادیه که در سال ۱۳۷۷ تأسیس شده و تاکنون سرمایه‌گذاری‌های زیادی در زمینه تجهیزات و ساختمان‌های مربوط به صنعت ماهیگیری انجام داده است، اکنون درگیر مشکلات جدی زیست‌محیطی و اقتصادی است.
خشکی خلیج گرگان
خشکی بخش‌هایی از خلیج گرگان باعث شده است که عمق آب‌ها کاهش یافته و اکوسیستم دریایی که شامل گونه‌های مختلف ماهی و آبزیان دیگر می‌شود، به شدت آسیب ببیند. این وضعیت، به‌ویژه برای ماهیگیران بندرترکمن که در این خلیج فعالیت می‌کنند، یک مشکل جدی به شمار می‌آید. کمبود منابع آبی و خشک شدن بخش‌های دیگر خلیج، موجب دشواری در صید و کاهش تنوع زیستی در منطقه شده است. کارشناسان محیط زیست و نمایندگان ماهیگیران تأکید کرده‌اند که ادامه این روند می‌تواند به نابودی منابع آبی این منطقه و در نهایت به بیکاری هزاران نفر منجر شود.
عدم لایروبی کانال‌های آبرسانی
یکی از علل اصلی بحران موجود، لایروبی‌نشدن مستمر کانال‌های آبرسانی به خلیج گرگان است. این کانال‌ها که به تأمین آب و حفظ سطح آب در خلیج کمک می‌کنند، به دلیل عدم توجه به لایروبی و سامان‌دهی آنها، اکنون مسدود شده‌اند و از ظرفیت‌های طبیعی خلیج کاسته شده است. نمایندگان اتحادیه ماهیگیران به این موضوع اشاره کرده‌اند که اگر این کانال‌ها هر چه سریع‌تر لایروبی نشوند، تأمین منابع آبی برای خلیج و زندگی بسیاری از ماهی‌ها به خطر خواهد افتاد.
پیامدهای اقتصادی و اجتماعی برای ماهیگیران
در حالی که استان گلستان با مشکلات زیست‌محیطی روبه‌رو است، تهدیدات اقتصادی نیز برای ماهیگیران بندرترکمن افزایش یافته است. اتحادیه ماهیگیران که با سرمایه اولیه ۱۵ میلیارد ریال تأسیس شده و تاکنون بیش از سه میلیارد تومان در ساخت و تجهیز زیرساخت‌های خود سرمایه‌گذاری کرده است، اکنون با مشکلات شغلی روبه‌رو است. ماهیگیران این منطقه که بیش از دو دهه است به این حرفه مشغولند، اکنون با خطر بیکاری ناشی از کاهش منابع آبی و آسیب به حیات آبزیان روبه‌رو هستند.
این موضوع علاوه بر تهدید معیشت ماهیگیران، می‌تواند بر اقتصاد منطقه تأثیرات منفی گسترده‌ای بگذارد. بیکاری صدها خانواده در این منطقه، باعث بروز مشکلات اجتماعی و اقتصادی خواهد شد که نه تنها امنیت اقتصادی آنها را تهدید می‌کند، بلکه می‌تواند به مهاجرت‌های گسترده از این مناطق منجر شود.
اقدامات وزیر تعاون و حمایت‌های مورد نیاز
در بازدید وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی از این اتحادیه، وی با تأکید بر اهمیت حمایت از تعاونی‌های صیادی و نقش آنها در اقتصاد منطقه، وعده داد که پیگیری موضوعات مرتبط با تأمین مالی، بیمه‌ای و لایروبی کانال‌های آبرسانی به خلیج گرگان را در دستور کار قرار خواهد داد.
میدری همچنین اعلام کرد: موضوع خشکی خلیج و مشکلات زیست‌محیطی ناشی از آن را در سطح ملی مطرح کرده و تلاش خواهد کرد تا از ظرفیت‌های قانونی برای حل آن استفاده کند.
ضرورت اقدامات فوری برای نجات خلیج و معیشت ماهیگیران
بر اساس تحلیل وضعیت موجود، روشن است که بحران خشکی خلیج گرگان و لایروبی‌نشدن کانال‌های آبرسانی تهدیدات جدی برای منابع طبیعی، حیات دریایی و معیشت ماهیگیران ایجاد کرده است. در صورتی که این مشکلات حل نشوند، امنیت شغلی هزاران نفر و اکوسیستم دریایی منطقه به خطر خواهد افتاد. علاوه بر این، پدیده ریزگردها که اخیراً در استان گلستان شدت یافته، بر وضعیت زیست‌محیطی و سلامت عمومی نیز تأثیرات منفی گذاشته است.
این ریزگردها با کاهش کیفیت هوا و آسیب به کشاورزی و منابع آبی، مشکلات جدیدی برای مردم منطقه ایجاد کرده و می‌تواند بحران‌های اقتصادی و اجتماعی بیشتری را به دنبال داشته باشد.
در کنار این مشکلات، اقدامات فوری و جدی برای لایروبی کانال‌ها و حفظ منابع آبی خلیج گرگان ضروری است تا نه تنها معیشت ماهیگیران حفظ شود، بلکه از آسیب‌های بیشتر به محیط‌زیست و تهدیدات ناشی از ریزگردها نیز جلوگیری شود.
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی باید در کنار حمایت از صنایع تولیدی بزرگ، توجه ویژه‌ای به مشکلات زیست‌محیطی و معیشت شاغلین بخش‌های سنتی مانند ماهیگیری داشته باشد. حمایت از این قشر و حفاظت از منابع طبیعی، کلید حفظ اشتغال و توسعه پایدار در استان گلستان است.
