ترجمه: فاطمه لطفی . روزنامه نگاری جدید
گاردین ویکلی نوشت: امسال سی‌امین اجلاس اقلیمی سازمان ملل قرار است به میزبانی برزیل برگزار شود.
درباره تصمیم دونالد ترامپ برای کاهش اختیارات هیات نمایندگی ایالات متحده امریکا بسیار گفته شده اما بخش عمده‌ای از انتشار گازهای گلخانه‌ای از کشورهایی می‌آید که دموکراتیک نیستند.
ارتباط بین چین، روسیه یا عربستان سعودی و مالکیت دولتی شرکت‌های سوخت فسیلی که بر انتشار گازهای گلخانه‌ای جهانی تسلط دارند، واضح است.
بسیاری از تأمین‌کنندگان اصلی نفت و گاز مثلا کشورهای نفتی خلیج فارس، روسیه، ونزوئلا اقتدارگرا هستند.
تأثیر عظیم این اقتدارگراها، کشورهای خودکامه را در مذاکرات جهانی اقلیم در کانون توجه قرار می‌دهد. نحوه تصمیم این دولت‌ها بسیار مهم خواهد بود. اما در حالی که دموکراسی‌ها تابع هوی و هوس رأی‌دهندگان هستند که اغلب غیرقابل پیش‌بینی هستند، کشورهای خودکامه بسیار مرموزتر عمل می‌کنند.
تنها چند شرکت از میان بزرگترین شرکت‌های سوخت فسیلی جهان سرنوشت آینده ما را در دست دارند و از بین 20 شرکت برتر با بیشترین میزان انتشار کربن در سطح جهان، 16 شرکت دولتی هستند و مسئول 52 درصد از انتشار جهانی در سال 2023.
اما این شرکت‌ها عموما فقط در برابر دولت‌هایی که مالک آنها هستند پاسخگویی دارند. بسیاری از جمله آرامکو عربستان سعودی، CHN Energy و Jinneng Holding Group چین و شرکت ملی نفت {...} متعلق به حکومت‌های اقتدارگرا هستند. از پنج شرکت بزرگ انتشار دهنده گازهای گلخانه‌ای، تنها شرکت Coal India متعلق به یک دموکراسی است.
آیا این موضوع اهمیت دارد؟ سال‌ها دیپلمات‌های اقلیمی این دیدگاه عمل‌گرایانه را داشتند که این موضوع اهمیت ندارد. تاد استرن، مذاکره‌کننده ارشد ایالات متحده در دوران باراک اوباما، که به تدوین توافق پاریس کمک کرد، می‌گوید: «وقتی ما مذاکره می‌کردیم، به این فکر نمی‌کردم که این دولت‌ها از نظر دموکراسی در چه جایگاهی قرار دارند.»
اما اکنون این سوال اهمیت جدیدی پیدا کرده. قدرتی که تعداد کمی از کشورهای خودکامه بر کره زمین دارند، بیش از هر زمان دیگری است. اقدامات آنها می‌تواند به طور موثر تعیین کند که آیا جهان در محدود کردن گرمایش جهانی به کمتر از سطوح فاجعه‌بار موفق خواهد شد یا خیر.
کریستیانا فیگرس، رئیس سابق اقلیم سازمان ملل می‌گوید: «شرکت‌های بزرگ تولیدکننده کربن، جهان را به سوخت‌های فسیلی وابسته نگه داشته‌اند و هیچ برنامه‌ای برای کاهش تولید ندارند. در حالی که دولت‌ها تعهدات خود در توافق پاریس به تعویق می‌اندازند، شرکت‌های دولتی بر انتشار گازهای گلخانه‌ای جهانی تسلط دارند.»
موضع آنها باید تغییر کند. اما چگونه می‌توان این کار را انجام داد؟
در گذشته، کشورهایی مانند روسیه، ایران و عربستان سعودی، به ترتیب چهارمین، هفتمین و دهمین تولیدکنندگان بزرگ گازهای گلخانه‌ای جهان، حضور کمرنگی داشتند و سایر کشورها امیدوار بودند حضور این کشورها از اختلال در روند شکننده فعلی جلوگیری کنند. با این حال، اخیرا برخی از این کشورها نقش فعال‌تری در مسدود کردن مذاکرات ایفا کرده‌اند.
روسیه منبع انبوهی از اطلاعات نادرست آنلاین در مورد بحران اقلیم است و عربستان سعودی به دنبال منحرف کردن و تضعیف تعهدات در اجلاس‌های اقلیمی سازمان ملل، بوده.
بنابراین آیا می‌توان حکومت‌های استبدادی را به اقدام در مورد تغییرات اقلیمی ترغیب کرد و اگر چنین است، چگونه؟ کارشناسان می‌گویند شاید بتوان خوش‌بین بود. به گفته فرانسیس فوکویاما، محقق سیستم‌های سیاسی و نویسنده کتاب «پایان تاریخ»، دولتی بودن یا فعالیت در یک کشور استبدادی یا تحت رهبری یک رهبر پوپولیست، مانع از پیشرفت زیست‌محیطی شرکت‌هایی با انتشار بالای گازهای گلخانه‌ای نمی‌شود.
به گفته او «اگر یک دولت اقتدارگرا بخواهد در سیاست‌های اقلیمی، چه برای کاهش انتشارات چه برای سازگاری، پیش برود، می‌تواند این کار را راحت‌تر انجام دهد زیرا با گروه‌های ذی‌نفع ریشه‌داری که دموکراسی‌ها با آنها سر و کار دارند، مواجه نیست.»
چین نمونه خوبی است. این کشور که اکنون بزرگترین تولیدکننده انرژی تجدیدپذیر در جهان است، رکورد صادرات خودروهای برقی، پنل‌های خورشیدی و سایر اجزای فناوری کم‌کربن را ثبت کرده.
اما به گفته راس میتیگا، دانشیار دانشکده مطالعات شرقی و آفریقایی (Soas) در لندن هیچ مدرک محکمی وجود ندارد که نشان دهد دموکراسی‌ها برای مقابله با بحران اقلیم بهتر یا بدتر از رژیم‌های غیردموکراتیک هستند. از میان کشورهای دارای بیشترین انتشار گازهای گلخانه‌ای، برخی دموکراتیک هستند، برخی دیگر نه، اما همه در انجام حداقل اقدامات لازم برای جلوگیری از فاجعه شکست می‌خورند.
