خبرگزاری مهر؛ گروه استان ها: از ابتکارات انقلابیون در راستای مبارزه مداوم با رژیم شاهنشاهی، برگزاری چهلمهای شهدای شهرها بود که در ادبیات سیاسی انقلاب اسلامی از آنها بهعنوان چلههای زنجیرهای یاد میشود. در جریان قیام ۱۹ دی قم در سال ۵۶ چندین نفر از انقلابیون به شهادت رسیدند و تعدادی دستگیر، تبعید و زندانی شدند.
این اقدام رژیم نمیتوانست از طرف انقلابیون نادیده گرفته شود، لذا چهلم شهدای قم فرصتی مناسب بود تا مردم مبارز تبریز پس از مردم قم، مخالفت خود را به اهانت به مرجعیت و نیز کشتار مردم نشان دهند و در این راستا قیام ۲۹ بهمن تبریز شکل گرفت که آن حرکت نیز با خشونت سرکوب شد.
در ادامه انقلابیون سراسر کشور به این حادثه واکنش نشان دادند. چهلم شهدای تبریز در نوروز ۵۷ فرصت مناسبی برای اظهار تنفر از رژیم شاه بود. در این زمینه در کتاب «انقلاب اسلامی در بجنورد» که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده آمده است:
«در نیمه اول ۱۳۵۷، راهپیماییهای مختلفی در این شهر برگزار شد. در یکی از این راهپیماییها که دانشجویان در همین زمان به راه میانداختند؛ در ادامه مسیر در سرتاسر خیابان چمران فعلی به طرف میدان کارگر فعلی سربازان، گروهان ژاندارمری و ارتش، خیابان را بسته و محاصره کرده بودند. آنها حتی سرکوچهها را هم بسته بودند. یکی از دانشجوها مقالهای تهیه کرده بود که قرائت کرد و چون احتمال درگیری وجود داشت، قرار شد راهپیمایی قطع شود. هدف در این راهپیمایی اعتراض به شهادتِ شهدای تبریز در مراسمِ چهلم بزرگداشت آنان بود.
در راه بازگشت به انستیتو، در چهار راه خوشی، عدهای از سربازان با باطوم به آنها حملهور شدند که در نتیجه عدهای مجروح و گروهی دیگر دستگیر شدند. قرار بر این شد که راهپیمایی عمومیتر دیگری برگزار و از مردم بیشتری دعوت شود تا به همراه روحانیون در آن شرکت کنند.
شعار ضد ساواکی در بجنورد
در راهپیماییهای اخیر بیشتر دانشجویان و دانشآموزان شرکت کرده بودند. در راهپیمایی بعدی که چند روز دیگر از میدان ۶ بهمن (شهید فعلی) به طرف ۱۷ شهریور فعلی برگزار شد، نیروهای ژاندارمری، شهربانی و پادگان اقدام به مقابله کردند، که همزمان با آن شعارها اوج گرفت: «توپ تانک مسلسل دیگر اثر ندارد»، «مرگ بر ساواکی».
ساواک بجنورد در این خصوص گزارش داد: «اطلاع موثق حاکی است، عناصر مخالف امنیت مملکت با صدور اعلامیههای مضر قصد دارند به هر ترتیب شده برای برگزاری چهلمین روز واقعه تبریز، اقداماتی انجام داده و مردم را علیه دولت تحریک کنند؛ خواهشمند است دستور فرمایند ضمن پیش بینیهای لازم، هرگونه اطلاع از هرکس و هر طرفی به دست آید، سریعاً این سازمان را در جریان قرار داده تا در شناسایی این گونه افراد مورد تعقیب و بررسی قرار گیرد. این سازمان در تمام مدت آمادهی هرگونه همکاری لازم خواهد بود.»
در گزارش دیگری آمده است: «دو برگ اعلامیه پلی کپی شده، شب گذشته در منازل انداخته شده که مردم دعوت شدهاند. روز ۱۰/۱/ ۱۳۵۷ در ساعت ۹ صبح در میدان شهر اجتماع و به طرف مسجد جامع گوهرشاد حرکت و دو تن از مدرسین حوزه علمیه کشور سخنرانی خواهند نمود.»
در ادامه این گزارش بیان شده: «موضوع مربوط به روز چهلم واقعه تبریز است. جریان بلافاصله به مقامات انتظامی محل اعلام گردید. مراتب جهت استحضار گزارش میگردد.»
علاوه بر بجنورد، شهرهای مختلف ایران از جمله یزد، تهران، قزوین و … در نوروز سال ۱۳۵۷ شاهد خیزش عمومی مردم علیه سلطنت پهلوی بودند. خیزشی که در نهایت منجر به فروپاشی رژیم سلطنتی پهلوی شد و جمهوری اسلامی توانست با محوریت مردم امور را در دست بگیرد.