کارشناسان هواشناسی و محیط زیست اعلام کردهاند که این شرایط علاوه بر افزایش دما، میتواند منجر به کاهش کیفیت هوا، کاهش دید و حتی خطراتی مانند سقوط اشیا از ارتفاعات، شکستن درختان فرسوده و آسیب به سازههای موقت شود.
به گزارش سرویس اجتماعی تابناک، به گفته مسئولان، بیماران تنفسی، سالمندان و کودکان باید از حضور غیرضروری در فضای باز خودداری کنند، چرا که افزایش آلایندهها میتواند تشدیدکننده بیماریهای قلبی و ریوی باشد. همچنین توصیه شده است که در صورت نیاز به تردد، به ویژه در مسیرهای بینشهری، احتیاط بیشتری صورت گیرد و از توقف خودرو در نزدیکی درختان قدیمی و ساختمانهای نیمهکاره پرهیز شود.
علاوه بر این، نهادهای مسئول از شهروندان خواستهاند تا از استحکام سازههای موقت مانند تابلوهای تبلیغاتی، سایبانها و پوشش گلخانهها اطمینان حاصل کنند تا از خطرات ناشی از وزش بادهای شدید جلوگیری شود. اختلال در سیستم حملونقل عمومی نیز از دیگر تبعات این شرایط است و شهروندان باید برای برنامهریزی سفرهای خود آمادگی لازم را داشته باشند.
مقامات مسئول همچنین بر ضرورت صرفهجویی در مصرف انرژی و آب تأکید کردهاند تا از فشار بیش از حد به شبکههای تأمین منابع جلوگیری شود. استفاده از سیستمهای خنککننده بهینه، پوشیدن لباسهای سبک و نوشیدن مایعات کافی از دیگر توصیههای کارشناسان برای مقابله با گرمای طاقتفرسای این روزهاست.
با توجه به پیشبینی تداوم این شرایط در روزهای آینده، همکاری عمومی و رعایت توصیههای ایمنی میتواند نقش مهمی در کاهش تبعات این پدیده جوی داشته باشد.
در چنین شرایطی طرح سوال مبنی بر اینکه چرا احتمال تعطیلی روز دوشنبه در شهرهای درگیر با گرما روی میز وجود ندارد، قابل طرح است.
البته تعطیلی موقت شهرها همیشه راه حل پایانی بوده است. با این حال گرمای هوا به حدی طاقت فرسا هست که بتوان به این گزینه فکر کرد.
غیر از تعطیلی، دیگر کشورها تجربههای جالبی درباره شیوه برخورد با چنین مشکلاتی داشته اند. در اروپا، به ویژه پس از تجربه مرگومیرهای ناشی از امواج گرما در سالهای گذشته، کشورهایی مانند فرانسه و آلمان برنامههای ملی «طرح ملی گرما» را اجرا کردهاند. در این طرحها، سیستمهای هشدار زودهنگام فعال میشوند و شهرداریها فضاهای خنک عمومی مانند کتابخانهها و مراکز خرید را به عنوان «پناهگاههای خنک» به مردم معرفی میکنند. همچنین، تیمهای سیار برای کمک به افراد بیخانمان و سالمندان آسیبپذیر اعزام میشوند.
ژاپن نیز با توجه به رطوبت بالا و دمای شدید تابستان، کمپینهای گسترده آگاهیبخشی درباره «پیشگیری از گرمازدگی» را اجرا میکند. استفاده از لباسهای خنک، نوشیدن مایعات حتی در صورت عدم احساس تشنگی و اجتناب از فعالیتهای سنگین در ساعات اوج گرما (۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر) از جمله توصیههای مکرر دولت ژاپن به شهروندان است. در برخی شهرها، ایستگاههای آبخوری رایگان در معابر عمومی نصب شده است.
کارشناسان محیط زیست تاکید میکنند که ایران نیز میتواند با ترکیبی از این راهکارها، از جمله توسعه فضای سبز شهری برای کاهش اثر «جزیره گرمایی»، آموزش همگانی برای پیشگیری از گرمازدگی و تقویت سیستمهای هشدار سریع، از پیامدهای گرمای شدید بکاهد. با این حال، تاکنون اقدامات انجامشده در کشور بیشتر مقطعی و واکنشی بوده و به نظر میرسد برنامهریزی بلندمدتتری برای رویارویی با تابستانهای داغتر آینده نیاز است.
در شرایط فعلی، شهروندان میتوانند با پرهیز از تردد غیرضروری در ساعتهای گرم روز، استفاده از وسایل خنککننده بهینه و مراقبت از گروههای آسیبپذیر، تا حدی از تبعات این موج گرما بکاهند.
موج گرمای بیسابقه در کنار افزایش مصرف برق و آب، برخی شهرهای ایران را با چالشهای جدی روبهرو کرده است. این شرایط باعث شده تا این پرسش مطرح شود که آیا تعطیلی موقت شهرها در روزهای اوج گرما میتواند راهحلی برای کاهش فشار بر شبکههای انرژی و حفظ سلامت مردم باشد؟
بررسی تجربه دیگر کشورها نشان میدهد که این اقدام در برخی موارد به صورت محدود و برنامهریزیشده اجرا شده، اما همیشه گزینه اصلی نبوده است.
برخی کارشناسان پیشنهاد دادهاند که در روزهای بحرانی، ادارات و مراکز آموزشی به صورت چرخشی یا با ساعتکاری کاهشیافته فعالیت کنند تا هم از مصرف انرژی کاسته شود و هم مردم کمتر در معرض گرمای شدید قرار گیرند. با این حال، تعطیلی کامل شهرها میتواند پیامدهای اقتصادی و اجتماعی داشته باشد، بهویژه برای کسبوکارهای کوچک که وابسته به فعالیت روزانه هستند.
در هر حال شرایط این روزها به نحوی است که توجه به تعطیلی موقت در برخی از شهرها را ضروری می کند و بد نیست جلسه ویژه در استانداردهای استانهای درگیر با گرمای شدید برگزار شود. سلامت شهروندان مهمترین گزینه برای مسئولین باید باشد و چارهای جز اندیشیدن به تعطیلی رز دوشنبه در این شرایط وجود ندارد.