داشتن مقداری چربی اطراف قلب طبیعی است، اما تجمع بیش‌ازحد آن می‌تواند خطرناک باشد و احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش دهد. با شناخت زودهنگام علائم و انجام اقدامات پیشگیرانه، می‌توان این خطر را کاهش داد.

 

به گزارش انتخاب و به نقل از انلی مای هلث؛ شاید بیش از هر چیز درباره‌ی چربی شکم شنیده باشید؛ چربی‌ای که اطراف ناحیه‌ی شکم جمع می‌شود. اما آیا تاکنون درباره‌ی چربی اپیکاردیال، یعنی چربی‌ای که اطراف قلب ایجاد می‌شود، چیزی شنیده‌اید؟ اگر نه، دکتر آمیت کومار چوراسیا این موضوع را برای‌تان روشن می‌کند و خطرات و عوامل مؤثر در ایجاد آن را توضیح می‌دهد. همچنین، این چربی در برخی افراد می‌تواند با علائم قابل‌توجهی همراه باشد. در ادامه، همه چیز را درباره‌ی آن خواهید دانست.

چربی اپیکاردیال نوعی چربی احشایی (مانند چربی مقاوم شکم) است که به‌طور خاص بین عضله‌ی قلب (میوکارد) و لایه‌ی داخلی پریکارد (کیسه‌ای که قلب را احاطه کرده) قرار دارد.

 

پژوهش‌ها نشان می‌دهند چربی اپیکاردیال حدود ۸۰ درصد سطح قلب را می‌پوشاند، به‌ویژه در اطراف شیارها و دیواره‌های قلب، و ضخامت آن از فردی به فرد دیگر متفاوت است.

این نوع چربی معمولاً با افزایش سن، چاقی، دیابت و در زنان افزایش می‌یابد.

 

دکتر چوراسیا می‌گوید: «این چربی می‌تواند عملکرد و ضربان قلب را تحت تأثیر قرار دهد و همچنین احتمال بیماری را افزایش دهد. در حالی که داشتن مقدار کمی چربی اطراف قلب طبیعی است، تجمع بیش‌ازحد چربی اپیکاردیال می‌تواند جریان خون و سیگنال‌های الکتریکی قلب را مختل کند، که همین مسئله خطر بیماری‌های قلبی را بالا می‌برد.»

 

 نشانه‌هایی که ممکن است نشان‌دهنده‌ی وجود چربی اطراف قلب باشد

 

دکتر چوراسیا توضیح می‌دهد: «در ابتدا، ممکن است قلب هیچ نشانه‌ای از خود بروز ندهد، اما با وخیم‌تر شدن شرایط، این علائم می‌توانند شبیه به نشانه‌های اولیه‌ی بیماری قلبی باشند.»

• درد یا احساس فشار در قفسه‌ی سینه

• خستگی شدید

• تنگی نفس حتی هنگام انجام کارهای ساده

• سرگیجه

• ضربان قلب نامنظم

• تورم در پاها

 

او می‌افزاید: «چربی‌ای که در عضله‌ی قلب، به‌ویژه در اطراف بافت‌های دچار زخم، جمع می‌شود، می‌تواند سیگنال‌های الکتریکی طبیعی قلب را بر هم بزند و باعث ضربان‌های غیرطبیعی شود. این علائم شاید جدی به نظر نرسند، اما می‌توانند نشانه‌ی یک مشکل جدی باشند. اگر هر یک از این هشدارها را مشاهده کردید، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.»

در وهله‌ی نخست، سبک زندگی ناسالم می‌تواند باعث تجمع چربی اطراف قلب شود.

 

دکتر چوراسیا می‌گوید: «چاقی، کم‌تحرکی، رژیم غذایی ناسالم (به‌ویژه سرشار از چربی‌های اشباع‌شده، قند و غذاهای فرآوری‌شده)، سیگار کشیدن، کلسترول بالا، فشار خون بالا، دیابت، مصرف زیاد الکل و کم‌خوابی، همگی از دلایل اصلی این چربی هستند.»

 

او می‌افزاید: «این عوامل نه‌تنها موجب تجمع چربی در رگ‌ها، بلکه در داخل و اطراف قلب نیز می‌شوند؛ وضعیتی که به آن «استئاتوز قلبی» گفته می‌شود.»

 

او همچنین این وضعیت را مشابه «سندروم متابولیک» و «بیماری کبد چرب» می‌داند و توصیه می‌کند:

«با پیروی از یک رژیم غذایی متعادل، ورزش منظم، کنترل استرس و خواب کافی می‌توان از تجمع این چربی جلوگیری کرد یا سرعت پیشرفت آن را کاهش داد.»

به گفته‌ی دکتر چوراسیا، چربی اپیکاردیال زیاد، فرد را در معرض ابتلا به بیماری‌های قلبی قرار می‌دهد؛ زیرا باعث اختلالات ساختاری و عملکردی در قلب می‌شود.

 

او می‌گوید: «زمانی که چربی اطراف قلب و رگ‌ها جمع می‌شود، موجب التهاب و اختلال در متابولیسم طبیعی بدن می‌گردد. این امر به آترواسکلروز (تصلب شرایین یا گرفتگی عروق) می‌انجامد.»

 

چربی در عضله‌ی قلب می‌تواند انتقال سیگنال‌های الکتریکی را مختل کند و احتمال بی‌نظمی ضربان قلب را بالا ببرد. این تغییرات موجب کاهش کارایی قلب می‌شود و احتمال حمله‌ی قلبی، سکته مغزی، نارسایی قلبی یا حتی مرگ ناگهانی قلبی را افزایش می‌دهد؛ به‌ویژه در افرادی که دچار دیابت یا فشار خون بالا هستند.

 

در حالی که وجود مقدار کمی چربی در این ناحیه طبیعی است، اما یک مطالعه در سال ۲۰۱۹ که در نسخه‌ی سوم کتاب Clinical Arrhythmology and Electrophysiology منتشر شد، نشان داد چربی اپیکاردیال می‌تواند در روند برخی از درمان‌های قلبی مانند «نقشه‌برداری الکتریکی» و «فرسایش با رادیوفرکانس (RF ablation)» برای درمان تاکی‌کاردی بطنی (VT) اختلال ایجاد کند و اثربخشی این درمان‌ها را کاهش دهد.

برای تشخیص چربی اپیکاردیال می‌توان از آزمایش‌های تصویربرداری مانند اکوکاردیوگرافی، سی‌تی‌اسکن یا MRI استفاده کرد.

 

نوار قلب (الکتروکاردیوگرام) و مانیتورهای هولتر نیز می‌توانند ضربان‌های غیرطبیعی ناشی از تأثیر چربی بر سیستم الکتریکی قلب را شناسایی کنند.

هرچند چربی‌ای که داخل عضله‌ی قلب نفوذ کرده به‌راحتی از بین نمی‌رود، اما تغییر سبک زندگی از جمله کاهش وزن، رژیم غذایی سالم و ورزش منظم می‌تواند به کاهش چربی در لایه‌های بیرونی قلب کمک کند.

 

این تغییرات همچنین مانع از تجمع بیشتر چربی شده و عملکرد کلی قلب را بهبود می‌بخشند و خطر بروز مشکلات قلبی آینده را کاهش می‌دهند.

مداخله‌ی زودهنگام بسیار مهم است.

اگرچه وجود مقداری چربی اپیکاردیال طبیعی است، اما تجمع بیش‌ازحد آن می‌تواند بی‌سروصدا خطر ابتلا به بیماری‌های جدی قلبی را افزایش دهد؛ به‌ویژه در افرادی که دارای عوامل خطرساز مانند چاقی، دیابت یا فشار خون بالا هستند.

شناخت زودهنگام علائم و آگاهی از سبک زندگی ناسالمِ مؤثر در ایجاد آن می‌تواند مانع بروز عوارض بعدی شود.

با تشخیص به‌موقع و ایجاد تغییرات مؤثر در سبک زندگی، می‌توان اثرات چربی اپیکاردیال را کاهش داد و سلامت قلب را حفظ کرد.