تب برفکی یکی از بیماری‌های واگیردار و خطرناک دام است که هر سال خسارات مالی سنگینی به صنعت دامپروری کشور وارد می‌کند. این بیماری می‌تواند باعث تلفات 30 تا 40 درصدی در دام‌های جوان شود و در دام‌های بالغ، کاهش تولید گوشت، شیر و پشم را در پی دارد.
تنها راه پیشگیری مؤثر از تب برفکی، تزریق واکسن به دام‌هاست؛ با این حال، نیاز به واکسنی با ایمنی و تأثیرگذاری بالا، دانشمندان کشور را بر آن داشت تا از ظرفیت فناوری هسته‌ای برای تولید واکسنی نوین بهره بگیرند.
بر همین اساس، پژوهشگران پژوهشکده کشاورزی هسته‌ای با همکاری مؤسسه‌های متولی واکسن‌سازی، موفق به تولید واکسن چندظرفیتی تب برفکی با استفاده از روش پرتوتابی گاما شدند؛ واکسنی که با تابش شدید پرتو گاما، ویروس عامل بیماری را غیرفعال می‌کند و در عین حال، توانایی تحریک پاسخ‌های ایمنی همورال و سلولی را در بدن دام حفظ می‌کند.
این واکسن توانسته تیتر آنتی‌بادی حفاظتی قابل توجهی در مواجهه با ویروس زنده ایجاد کند. در مطالعات آزمایشگاهی روی حیواناتی مانند خوکچه هندی، و همچنین در آزمون‌های میدانی در یک دامداری در استان مرکزی، این واکسن عملکرد موفقی را در کنار واکسن‌های شیمیایی نشان داده است.
در مقایسه با روش شیمیایی که غیرفعال‌سازی ویروس بین 48 تا 72 ساعت زمان می‌برد، در روش پرتوتابی گاما این فرآیند کمتر از یک ساعت به طول می‌انجامد. همچنین این روش فاقد هرگونه باقی‌مانده مواد شیمیایی در محصول نهایی است که یک مزیت مهم برای سلامت دام و کیفیت واکسن محسوب می‌شود.
ویژگی دیگر این روش، حفظ ساختار آنتی‌ژنی و تقویت واکنش سیستم ایمنی دام است؛ چرا که پرتو گاما از طریق تخریب ژنوم ویروس باعث غیرفعال‌سازی آن می‌شود، بدون اینکه ساختار پروتئینی آن که در تحریک سیستم ایمنی نقش دارد آسیب ببیند. این در حالی است که در روش‌های شیمیایی، احتمال آسیب به ساختار آنتی‌ژنی ویروس وجود دارد.
واکسن پرتوتابی‌شده تب برفکی حاصل پنج سال تلاش مداوم محققان هسته‌ای کشور است. با دستیابی ایران به این فناوری، کشورمان پس از آرژانتین دومین کشوری است که توانسته واکسن تب برفکی را با روش پرتوتابی گاما تولید کند.
