به گزارش همشهری‌آنلاین، در زندگی پرتنش امروزی، استرس و اضطراب بخشی جدانشدنی از روزمره افراد شده‌اند و در این بین آنچه که اغلب نادیده گرفته می‌شود، تأثیر مستقیم این فشارهای روانی بر سلامت دهان و دندان است. متخصصان هشدار می‌دهند که استرس‌های روزانه نه تنها باعث بروز اختلالات گوارشی، قلبی یا خواب می‌شوند، بلکه سلامت دندان‌ها را هم تهدید می‌کنند. موضوعی که خیلی‌ها از آن خبر ندارند. خیلی‌ها تصور می‌کنند تنها با ۲ بار مسواک زدن در روز و استفاده از نخ دندان و دهانشویه می‌توانند سلامت دندان‌های خود را تضمین کنند. غافل از این که استرس گاهی بیشتر از مسواک نزدن می‌تواند سلامت دندان‌های ما را به خطر بیندازد.
رایج‌ترین تأثیرات استرس
یکی از رایج‌ترین تأثیرات استرس مزمن، افزایش هورمون کورتیزول در بدن است؛ هورمونی که می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کرده و بدن را در برابر عفونت‌ها آسیب‌پذیرتر کند. در چنین شرایطی لثه‌ها در برابر عفونت‌های بافت نرم اطراف دندان حساس‌تر می‌شوند. عفونت لثه، خونریزی، التهاب، تحلیل لثه و حتی لق شدن دندان‌ها از عوارض احتمالی‌اند.
استرس و خشکی دهان
از طرف دیگر، استرس می‌تواند منجر به خشکی دهان (زروستومیا) شود. در شرایط استرس‌زا، ترشح بزاق کاهش می‌یابد. بزاق نقش مهمی در محافظت از دندان‌ها دارد: شستن مواد غذایی، خنثی کردن اسیدها و مقابله با باکتری‌ها. کمبود بزاق یعنی فرصت طلایی برای رشد باکتری‌های مخرب، پوسیدگی سریع‌تر دندان و بوی بد دهان.
دندان‌قروچه را ساده نگیرید
یکی دیگر از عوارض شناخته‌شده استرس، دندان‌قروچه است. افرادی که در طول روز یا شب به صورت ناخودآگاه دندان‌های خود را به هم می‌فشارند، معمولاً از اضطراب یا فشار عصبی رنج می‌برند. این رفتار که اغلب شب‌ها در خواب اتفاق می‌افتد، باعث ساییدگی مینای دندان، شکستگی دندان‌ها، ترک خوردگی و حتی درد در ناحیه فک و مفصل گیجگاهی می‌شود. صدای ناهنجار دندان‌قروچه در خواب، گاه هم‌اتاقی یا شریک زندگی را هم آزار می‌دهد و حتی درد ناشی از آن گاهی خود شما را از خواب بیدار می‌کند.
به گفته کارشناسان، حدود ۷۰ تا ۹۰ درصد موارد دندان‌قروچه با اضطراب، استرس یا اختلالات روانی مانند افسردگی و وسواس فکری مرتبط است. فرد در شرایط پر استرس ممکن است عادت‌های بهداشتی مانند مسواک‌زدن و مراجعه منظم به دندانپزشک را کنار بگذارد و برای کاهش اضطراب به رفتارهای ناسالمی مانند سیگار کشیدن، مصرف شیرینی یا نوشابه، جویدن ناخن یا اشیای سخت روی بیاورد که همگی برای سلامت دهان و دندان مضر است.
استرس و افت بهداشت دهان
افرادی که درگیر اضطراب مزمن یا افسردگی ناشی از استرس هستند، اغلب انگیزه و انرژی کافی برای مراقبت از خود ندارند. مسواک زدن منظم، نخ دندان کشیدن و مراجعه به دندانپزشک از جمله رفتارهایی‌اند که ممکن است در شرایط روانی بحرانی کنار گذاشته شوند. این غفلت‌ها می‌توانند به سرعت به پوسیدگی دندان، التهاب لثه و تشکیل جرم‌های دندانی منجر شوند. بنابراین استرس و اضطراب می‌توانند از این راه و به طور غیر مستقیم هم بر سلامت و بهداشت دهان و دندان اثر بگذارند.
جویدن ناخن؛ یک راه حل مضر
بسیاری از افراد در زمان تجربه اضطراب یا تنش یا استرس، ناخن‌های خود را می‌جوند یا اجسامی مثل خودکار را میان دندان‌هایشان فشار می‌دهند. این عادت‌های مضطربانه به مرور باعث ترک خوردن یا لب‌پریدگی دندان‌ها می‌شود و گاه مشکلات جدی‌تری مثل جابجایی دندان‌ها یا تحلیل لثه را هم به دنبال دارد.
بیشتر بخوانید؛
- اضطراب و افسردگی؛ شایع‌ترین اختلالات روانی در ایران
-
۷ تفاوت استرس و اضطراب که لازم است بدانید
-
چرا بچه‌ها از دندانپزشک می‌ترسند؟
راه چاره چیست؟
برای کاهش آسیب‌های استرس به دهان و دندان، رعایت چند نکته ضروری است:
۱. مدیریت استرس: ورزش، تنفس عمیق، مدیتیشن، نوشتن احساسات و حتی مراجعه به مشاور می‌تواند از شدت استرس و اثرات آن بکاهد.
۲. استفاده از محافظ دندان شبانه: اگر همیشه دندان‌قروچه دارید، دندانپزشک می‌تواند محافظ شفافی برای شما بسازد که شب‌ها از دندان‌هایتان محافظت کند.
۳. رعایت بهداشت دهان و دندان حتی در شرایط روحی بد: اگرچه در شرایط اضطراب‌زا انرژی روانی پایین می‌آید، اما توجه به مسواک، نخ دندان و مراجعه دوره‌ای به دندانپزشک، ضروری و حیاتی است.
۴. اجتناب از عادات مضر مثل جویدن ناخن یا اشیا: آگاه شدن از این رفتارها و جایگزینی آنها با رفتارهای سالم مانند فشردن توپ استرس یا تمرین تنفس می‌تواند مؤثر باشد.
استرس و دندان‌های کودک
یادمان باشد استرس و اضطراب فقط برای بزرگسالان نیست و تنها سلامت دندان‌های آنها را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد. سلامت دندان کودکان مضطرب هم در خطر است. بعضی کودکان در شرایط استرس‌زا دچار عادت‌هایی مثل دندان‌قروچه می‌شوند که در این سنین بسیار رایج است و ممکن است به ساییدگی مینای دندان، ترک‌خوردگی یا درد فک منجر شود. همچنین اضطراب می‌تواند موجب کاهش ترشح بزاق، افزایش خشکی دهان و درنتیجه افزایش خطر پوسیدگی دندان شود.
برای پیشگیری از آسیب‌های ناشی از استرس به دندان‌های کودک، قبل از هر چیز باید به کاهش اضطراب او توجه کرد. ایجاد محیطی آرام و امن، گفت‌وگوی محبت‌آمیز، بازی کردن و ابراز محبت مداوم مثل بغل کردن و نوازش می‌تواند به آرامش روانی کودک کمک کند. در صورت مشاهده نشانه‌هایی مثل دندان‌قروچه یا دیگر عادت‌های آسیب‌زننده، علاوه بر مراجعه به دندانپزشک، توصیه می‌شود که از مشورت یک روان‌شناس کودک هم کمک گرفته شود.
بیشتر بخوانید؛
