تأسیسات غنی‌سازی اورانیوم فردو، سایت هسته‌ای نطنز و مرکز تحقیقات و فناوری هسته‌ای اصفهان از جمله حساس‌ترین و استراتژیک‌ترین تأسیسات هسته‌ای ایران هستند.پیشینه

تاسیسات هسته‌ای نطنز، که با نام رسمی «تاسیسات هسته‌ای شهید احمدی روشن» نیز شناخته می‌شود، یک مرکز هسته‌ای مهم در ایران است که به عنوان بزرگترین مرکز غنی‌سازی اورانیوم در ایران شناخته می‌شود. این تاسیسات در نزدیکی شهر نطنز و در استان اصفهان واقع شده است.

منطقه هسته‌ای اصفهان، تأسیسات فراوری اورانیوم اصفهان یا صنایع UCF اصفهان، یکی از تأسیسات هسته‌ای ایران زیر نظر سازمان انرژی اتمی ایران است. این تأسیسات، شامل ۶۰ واحد تولیدی است که کلیهٔ تجهیزات آن حدود ۱۵۰۰۰ دستگاه است و در زمینی به مساحت ۶۰ هکتار بنا شده است. این سایت در مرکزیت چرخه سوخت هسته‌ای قرار دارد. برآورد به‌روز شده نشان می‌دهد که این برنامه هزینه‌ای در حدود ۸۴٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ تا ۱۲۶٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ ریال است.

تأسیسات هسته‌ای شهید علی‌محمدی یا تأسیسات هسته‌ای فُردو، یکی از تاسیسات هسته‌ای ایران است که به‌منظور غنی‌سازی اورانیوم در عمق ۹۰ متری صخره‌های سنگی، در کیلومتر ۲۵ آزادراه قم-تهران ساخته شده است.

آغاز

در هفته‌های منتهی به ۲۲ ژوئن، ایالات متحده شهروندان خود را از خاورمیانه تخلیه کرد، هشدارهای مسافرتی صادر کرد و پرسنل غیرضروری را از سفارتخانه‌های خود خارج کرد. در ۱۶ ژوئن، مطبوعات گزارش دادند که ایالات متحده در حال انتقال نیروها به سمت شرق در سراسر اقیانوس اطلس، از جمله حداقل ۳۱ هواپیمای تانکر به اروپا است و در همان روز، تأسیسات ایران سیستم‌های ناوبری دریایی را مختل کردند و کشتیرانی تجاری در تنگه هرمز را مختل کردند.

در ۱۶ و ۱۷ ژوئن، ترامپ چندین بیانیه صادر کرد که نشان می‌داد چیزی "بسیار بزرگتر" از یک توافق صلح در حال انجام است. در ۱۷ ژوئن، ترامپ از ایران خواست که بدون قید و شرط تسلیم شود. در این دوره، مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، به متحدان ایالات متحده گفت که واشنگتن یک راه حل دیپلماتیک را ترجیح می‌دهد، و ترامپ مقامات آمریکایی را برای حمایت از یک توافق هسته‌ای به تهران فرستاد.

در ۱۹ ژوئن، ترامپ از طریق کارولین لیویت، سخنگوی کاخ سفید، بیانیه‌ای صادر کرد: «با توجه به احتمال زیاد انجام یا عدم انجام مذاکرات با ایران در آینده نزدیک، من تصمیم خود را در مورد مداخله در دو هفته آینده خواهم گرفت.» به گفته منابع مختلف، در همان روز، در یک مکالمه تلفنی، مقامات اسرائیلی، از جمله نتانیاهو، اسرائیل کاتز و ایال زمیر، به دولت ترامپ گفتند که نمی‌توانند دو هفته صبر کنند؛ آنها معتقد بودند که این وضعیت نمی‌تواند تا این مدت ادامه یابد. ایالات متحده تنها کشوری بود که بمب‌های سنگرشکن داشت که قادر به رسیدن به سایت غنی‌سازی زیرزمینی در فردو بودند.

در طول این مکالمه تلفنی، جی. دی. ونس نگرانی‌های خود را در مورد دخالت مستقیم ایالات متحده و خطر کشیده شدن به جنگ ابراز کرد؛ پیت هگست نیز در این تماس تلفنی حضور داشت. به گزارش جروزالم پست، یک هفته دیگر طول کشید تا نتانیاهو و ران درمر ترامپ را متقاعد کنند که ایران را بمباران کند و ترامپ و نتانیاهو تقریباً هر روز با هم صحبت می‌کردند. به گفته برخی منابع، ترامپ و مقامات ارشد آمریکایی تحت تأثیر دستاوردهای اسرائیل قرار گرفتند. ترامپ قصد داشت فقط فردو را بمباران کند، اما نتانیاهو و درمر او را متقاعد کردند که به سایت‌های دیگر نیز حمله کند.

ایران گزارش کرد که مواد هسته‌ای از فردو و نطنز خارج شده است.

• حمله آمریکا به ایران منشور ملل متحد را نقض کرد

در ۲۱ ژوئن، ایالات متحده آمریکا هواگردهای رادارگریز بمب افکن بی-۲ اسپیریت را در گوام مستقر کرد. پایگاه‌های ایالات متحده در خاورمیانه در حالت آماده‌باش کامل هستند و دفاع هوایی خود را تقویت می‌کنند، زیرا ایران تهدید می‌کند که به هر کشوری که به اسرائیل کمک کند حمله خواهد کرد. اکثر هواپیماهای نظامی ایالات متحده مستقر در پایگاه هوایی العدید در قطر در ۱۹ ژوئن دیگر قابل مشاهده نبودند، که نشان می‌دهد در صورت تلافی ایران، آنها تخلیه شده‌اند. حوثی‌ها نیز خود را برای جنگ آماده کرده‌اند. در پاسخ، ایالات متحده اعلام کرده است که در صورت تهدید منافعش، با یک حمله ویرانگر تلافی خواهد کرد.

• آشنایی با بمب افکن بی-۲ اسپیریت

ای‌بی‌سی نیوز گزارش می‌دهد که ارتش‌های ایالات متحده و اسرائیل در دولت بایدن، رزمایش‌هایی را با هدف آمادگی برای حمله به ایران در اواسط سال ۲۰۲۴ انجام داده‌اند.

به گزارش اکسیوس، اعضای ارشد دموکرات کمیته‌های اطلاعاتی سنا و مجلس نمایندگان، برخلاف همتایان جمهوری‌خواه خود، در جریان این حمله قرار نگرفتند.

حمله

هفت بمب‌افکن رادارگریز بمب افکن بی-۲ اسپیریت، چهارده بمب سنگر شکن ۱۳ تنی جی‌بی‌یو-۵۷ای/بی را رها کردند - دوازده بمب به سمت نیروگاه هسته‌ای فردو و دو بمب به سمت نیروگاه هسته‌ای نطنز - در حالی که یک زیردریایی آمریکایی، احتمالاً USS Georgia (SSGN-۷۲۹)، تقریباً سی موشک کروزهاوک شلیک کرد. این اهداف شامل حساس‌ترین و استراتژیک‌ترین تأسیسات هسته‌ای ایران بود.

• آشنایی با بمب سنگر شکن جی‌بی‌یو-۲۸

جنگنده‌ها، احتمالاً از ناو هواپیمابر یواس‌اس جرالد آر. فورد و همچنین هواپیماهای زمینی USAF، پیش از بمب‌افکن‌ها حرکت کردند تا پدافند هوایی دشمن را خنثی کرده و مهمات هدایت‌شونده شلیک کنند.

وزارت دفاع ایالات متحده گزارش داد که در مجموع بیش از ۱۲۵ هواپیما، از جمله هفت بمب‌افکن رادارگریزبمب افکن بی-۲ اسپیریت، جت‌های جنگنده نسل چهارم و پنجم، هواپیماهای سوخت‌رسان KC-۱۳۵ و KC-۴۶A و تقریباً ۷۵ مهمات هدایت‌شونده دقیق، در این عملیات مورد استفاده قرار گرفتند.

• ادعای عجیب گروسی درباره آسیب‌رسیدن به سانتریفیوژهای نطنز

به گفته هلال احمر ایران، این بمباران‌ها تلفات جانی نداشته است.

واکنش‌ها

رئیس‌جمهور دونالد ترامپ ابتدا این حملات را «بسیار موفقیت‌آمیز» خواند. در طول بیانیه‌اش آن‌ها را «موفقیت نظامی باشکوه» نامید، گزارش‌های پیشین را تأیید کرد و به ایران در صورت عدم جستجوی صلح توسط ایران، دربارهٔ حملات بیشتر هشدار داد.

بلافاصله پس از بیانیه، ترامپ در تروث سوشیال نوشت:

«هرگونه تلافی ایران علیه ایالات متحده آمریکا با نیرویی بسیار بزرگ‌تر از آنچه امشب شاهد بودیم، مواجه خواهد شد.»

آیت الله سیدعلی خامنه‌ای رهبر ایران در پیام ویدیویی که پس از آتش‌بس در تاریخ ۵ تیر ۱۴۰۴ منتشر شد در مورد حمله به مراکز هسته‌ای گفت این موضوع درخورِ پیگیری جزائی در دادگاه‌های بین‌المللی است. او ترامپ را به «بزرگ‌نمایی غیرمتعارف» در مورد این حمله متهم کرد.

عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، این حملات را به عنوان «نقض بی‌پروای منشور سازمان ملل و قوانین بین‌المللی» محکوم کرد و اعلام داشت که «ایران همه گزینه‌ها را برای دفاع از حاکمیت، منافع و مردم خود محفوظ می‌دارد.»

سازمان انرژی اتمی ایران بیانیه‌ای صادر کرد مبنی بر اینکه سه تأسیسات هسته‌ای آن «در عملی خشونت‌آمیز علیه قوانین بین‌المللی، از جمله پیمان منع اشاعه، توسط دشمنان ایران اسلامی مورد حمله قرار گرفت» و اعلام کرد که قصد دارد هم در دادگاه بین‌المللی عدالت‌خواهی کند و هم برنامه هسته‌ای خود را ادامه دهد