آیا روزه در بارداری ضرورت دارد؟ در ماه رمضان، روزه گرفتن بر مسلمانان واجب است، اما در مواردی خاص مانند دوران بارداری و شیردهی، این حکم با ملاحظات خاصی همراه است. زن باردار اگر احساس کند که روزه گرفتن ممکن است به سلامت خود یا جنین آسیب وارد کند، از روزه‌داری معاف است و باید قضای روزه را پس از این دوران به جا آورد. همچنین، زنان شیرده نیز اگر نگران تاثیر منفی روزه بر شیردهی و تغذیه نوزاد باشند، می‌توانند روزه نگیرند. در احکام اسلامی، حفظ جان و سلامت مقدم است.
دوران بارداری برای مادر و جنین بسیار حساس و مهم است و به همین دلیل روزه زن باردار می‌تواند خطرناک باشد. این موضوع به‌ویژه برای زنانی که با عوارض بارداری مانند دیابت بارداری روبه‌رو هستند اهمیت بیشتری دارد، زیرا روزه گرفتن می‌تواند کنترل سطح قند خون را دشوار کند. در دوران بارداری شما باید تغذیه‌ی سالمی داشته باشید و آب کافی بنوشید تا مواد مغذی مورد نیاز بدن شما و جنینتان تامین شود.
روزه گرفتن در سه ماه اول بارداری می‌تواند خطرات جدی برای جنین و مشکلات جسمانی برای مادر به همراه داشته باشد. در سه ماه اول، مغز جنین به‌طور مداوم به گلوکز نیاز دارد تا مسیرها و سلول‌های عصبی خود را شکل دهد؛ این گلوکز تنها از طریق خون مادر تامین می‌شود و کاهش سطح قند خون مادر بر اثر روزه داری، می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به رشد مغزی جنین وارد کند.
علاوه بر این، در شرایط گرسنگی طولانی‌مدت، بدن مادر برای جبران کمبود انرژی، شروع به سوختن چربی‌ها می‌کند که به تولید «مواد کتونی» منجر می‌شود؛ این مواد پس از عبور از جفت، وارد گردش خون جنین شده و می‌توانند ظرفیت رشد و توانایی‌های شناختی کودک را در آینده تحت تاثیر قرار دهند. لذا از نظر پزشکی و شرعی، در سه ماهه اول بارداری بهتر است از روزه داری اجتناب کرده و در زمان مناسب‌تری قضای روزه را به‌جا آورید.
روزه گرفتن در سه ماه دوم بارداری به شرطی که مادر شرایط جسمی مناسبی داشته باشد و پس از مشورت با پزشک ایرادی ندارد. برای اطمینان از حفظ تعادل سوخت‌وساز بدن و جلوگیری از تشکیل بیش از حد مواد کتونی، توصیه می‌شود بین ساعت ۱۲ تا ۲۰ هر روز با استفاده از نوارهای تست کتونی موجود در داروخانه‌ها، میزان کتون ادرار خود را کنترل کنید. در صورت مشاهده افزایش سطح کتون‌ها، بهتر است افطار کنید. دقت داشته باشید که نزدیک غروب، به‌طور طبیعی میزان کتونی ادرار کمی بالاتر می‌رود، اما اگر این افزایش فراتر از حد معمول باشد، نباید روزه را ادامه دهید.
در سه ماهه سوم بارداری، با نزدیک شدن به زمان زایمان و افزایش نیاز مادر به ذخیره انرژی و آمادگی جسمانی برای زایمان، روزه‌داری توصیه نمی‌شود. در سه ماهه سوم بارداری، روزانه به حدود ۲۰۰ کالری اضافی نیاز دارید. اگرچه در ابتدای این دوره و تا قبل از هفته ۳۶، زنان باردار سالم ممکن است بتوانند با نظارت پزشک روزه بگیرند، اما بعد از هفته ۳۶، روزه گرفتن باید متوقف شود. در این مرحله، اولویت اصلی حفظ سلامت مادر و جنین و آماده‌سازی برای روند زایمان است.
بله اما این موضوع کاملاً به وضعیت جسمی فرد، شرایط بارداری و نظر پزشک بستگی دارد. در ماه اول بارداری، بدن مادر در حال تطبیق با تغییرات هورمونی و فیزیولوژیکی مهمی است. در این دوره، به مواد مغذی و آب برای حمایت از رشد اولیه جنین، نیاز است و کم آب شدن بدن در بارداری خطرناک است. روزه گرفتن در ماه اول بارداری عوارضی برای شما و جنین دارد. برخی از عوارض احتمالی روزه گرفتن در ماه اول بارداری عبارتند از:
روزه گرفتن بدون اطلاع از بارداری، به‌ویژه در اوایل بارداری، می‌تواند خطراتی برای جنین و مادر به همراه داشته باشد. اگرچه برخی مطالعات نشان می‌دهند که روزه گرفتن در کوتاه مدت ممکن است تاثیر قابل‌توجهی نداشته باشد، اما تحقیقات اندکی در این زمینه وجود دارد و باید احتیاط کنید.
در صورت تایید پزشک و شرایط جسمی مناسب مادر، فواید روزه داری در دوران بارداری به شرح زیر است:
با این حال، تاکید می‌شود که هرگونه روزه داری در ماه رمضان یا سایر روزهای واجب، تنها پس از مشورت با پزشک متخصص و اطمینان از وضعیت سلامت مادر و جنین انجام شود؛ چرا که اولویت اول، حفظ سلامت جسمی مادر و جنین و تامین نیازهای مغذی دوران بارداری است.
روزه داری به دلایل مذهبی یک انتخاب کاملاً شخصی است. اگر احساس می‌کنید از نظر جسمی سالم و قوی هستید، در مورد چگونگی انجام آن به ایمن‌ترین شکل ممکن با پزشک یا ماما مشورت کنید تا بدانید روزه گرفتن در بارداری با چه شرایطی امکان‌پذیر است. در ادامه نکاتی را ذکر می‌کنیم که برای روزه گرفتن در بارداری بسیار اهمیت دارد:
در دوران شیردهی از مادران انتظار نمی‌رود که روزه بگیرند، به‌ویژه اگر نوزادشان زیر ۶ ماه باشد و به‌طور انحصاری با شیر مادر تغذیه شود اما بسته به سن نوزاد و وضعیت جسمی مادر، ممکن است مادران شیرده بخواهند روزه بگیرند. در این صورت، حتماً ابتدا با پزشک مشورت کنید.
در دین اسلام، حکم شرعی روزه در بارداری، به شرایط زن باردار بستگی دارد. فراموش نکنید روزه در بارداری واجب نیست و سلامت مادر و جنین اولویت بسیار بالایی دارد. در صورتی که می‌خواهید در دوران بارداری یا شیردهی روزه بگیرید، حتماً با پزشک مشورت کنید.
