به گزراش هشمهری آنلاین، فرهیختگان نوشت: همان‌طور که انتظار می‌رفت، در جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل، دامنه درگیری به تأسیسات انرژی کشیده شد آن هم به‌صورت کنترل شده و محدود. گرچه ابتدا از این صهیونیست ها بودند که به تأسیسات انرژی ایران حمله کردند، اما ایران در این حوزه بی‌باک‌تر از رژیم صهیونیستی عمل کرد و با حملات موشکی به بزرگ‌ترین پالایشگاه نفتی و دو نیروگاه بزرگ اسرائیل، ضربات سختی را به شبکه تأمین انرژی این رژیم وارد کرد.
ایران در جنگ انرژی با اسرائیل دست بالاتر را دارد، زیرا طبق بررسی‌ها، ۸۰ درصد از انرژی رژیم شامل نفت و گاز از ۷ نقطه گلوگاهی تأمین می‌شود که ضربه به آنها کار آسانی است، همان‌طور که در طول جنگ ۱۲ روزه نیز ۴ نقطه از این ۷ نقطه شامل پالایشگاه حیفا، پالایشگاه اشدود، بندر ایلات و میدان گازی لویاتان از مدار خارج شدند. همچنین در صورت پاسخ اسرائیل و حمله به تأسیسات انرژی کشورمان، به طور حتم دامنه جنگ انرژی به خلیج‌فارس یعنی تأسیسات انرژی منطقه و تنگه هرمز کشیده می‌شود. با جهش قیمت نفت، ضربه بزرگی به بازارهای مالی آمریکا وارد می‌شود در نتیجه سنگینی کفه ترازو به سمت ایران در درگیری نظامی در حوزه انرژی، رژیم صهیونیستی را به سمت جنگ در ناحیه خاکستری با ایران کشانده است، تا با استفاده از عملیات‌های خرابکارانه به تأسیسات انرژی کشورمان آسیب بزند.
در سال‌های گذشته شاهد عملیات‌های خرابکارانه از حمله سایبری تا انفجار در تأسیسات انرژی ایران بوده‌ایم که حتی در طول جنگ ۱۲ روزه نیز فرم خاص خود را برای جلوگیری از کشیده‌شدن دامنه جنگ به خلیج‌فارس حفظ کرده است. اما آیا تاکنون رژیم صهیونیستی توانسته از طریق جنگ در ناحیه خاکستری به تأسیسات انرژی ایران آسیب وارد کند؟ در این گزارش به بررسی نمونه‌های از سال ۱۴۰۰ تا امروز پرداخته می‌شود.
دو حملۀ سایبری به سامانهٔ سوخت که شکست خورد
نخستین اقدام رژیم صهیونیستی، حمله سایبری به سامانه سوخت ایران در آبان‌ماه سال ۱۴۰۰ بود. حوالی ظهر سه‌شنبه ۴ آبان‌ماه به ناگهان سوخت‌گیری در جایگاه‌ها متوقف شد و بیش از ۴۰۰۰ پمپ بنزین در کشور هک شدند. بعد از این حمله سایبری، به‌صورت گسترده شایعه افزایش قیمت بنزین در فضای مجازی پخش شد تا با یادآوری حوادث تلخ آبان ۹۸، زمینه اعتراضات و اغتشاشات خیابانی فراهم شود. طبق تصویر ۱، با هوشیاری وزارت نفت، برنامه دشمن برای اختلال در تأمین سوخت مردم و ملتهب کردن جامعه، شکست خورد و در عرض ۱۲ ساعت، تا پایان همان روز سه‌شنبه ۴۲.۵ درصد از جایگاه‌های سوخت به‌صورت دستی و آفلاین وارد مدار شدند و در عرض دو روز همه جایگاه‌ها به‌صورت دستی وارد مدار شده و حتی ۳۶ درصد از آنها مجددا به سامانه سوخت برای تخصیص بنزین سهمیه‌ای وصل شدند، در نتیجه این حمله بزرگ سایبری که از قدیمی بودن زیرساخت سامانه سوخت کشور نشئت می‌گرفت در عرض یک هفته مدیریت و خنثی شد. در پایان نیز دولت سیزدهم با اختصاص سهمیه بنزین تشویقی به مردم معادل ۱۰ لیتر به ازای هر کارت سوخت، میزان خسارت مردم از سوخت‌گیری با کارت آزاد را جبران کرد. توانمندی کارکنان صنعت نفت در مدیریت این بحران زمانی مشخص می‌شود که آن را با نمونه‌های خارجی مقایسه کرد. به‌عنوان‌مثال در حادثه «حمله هکرها به سامانه خط لوله کلونیال آمریکا» در روز جمعه هفتم می سال ۲۰۲۱ تعداد ۱۷ ایالت آمریکا در وضعیت اضطراری کمبود بنزین قرار گرفتند.
خط لوله کلونیال، طولانی‌ترین خط لوله انتقال بنزین آمریکا و منبع نیمی از سوخت در کرانه شرقی این کشور است (تصویر ۲) که مورد حمله سایبری گروه «دارک ساید» قرار گرفت. نکته جالب اینکه شرکت کلونیال تازه بعد از گذشت ۶ روز از قطعی خدماتش، در ۱۳ می توانست بخشی از شبکه خود را احیا کند، اقدامی که در ایران ظرف ۱۲ ساعت انجام شد. در جریان این حمله سایبری، شرکت کلونیال ۵ میلیون دلار پول دیجیتال به گروه هکری دارک ساید پرداخت کرد تا مدیریت خط لوله را به او بازگرداند. دومین اقدام خرابکارانه رژیم صهیونیستی علیه تأسیسات انرژی ایران نیز مربوط به حمله سایبری به سامانه سوخت در ۲۷ آذر سال ۱۴۰۲ است که توسط گروه «گنجشک درنده» انجام شد. این حمله سایبری برخلاف حمله قبلی نه از طریق سامانه سوخت بلکه از مسیر اینترفیس درگاه بانک ملت رقم خورد. با توجه به تمهیدات انجام شده، در این حمله سایبری ۴۰ درصد جایگاه‌های سوخت از بروز آسیب در همان ابتدای کار مصون ماندند.
در همان روز اول همه جایگاه‌های آسیب‌دیده به‌صورت آفلاین وارد مدار شده و در روز بعد همه جایگاه‌ها به سامانه سوخت متصل شدند تا در عرض فقط ۲ روز و با سرعت عمل بسیار بیشتر از گذشته، این توطئه بنزینی نیز خنثی شود. جلیل سالاری، مدیرعامل سابق شرکت ملی پالایش و پخش در گفت‌وگو با «فرهیختگان» گفت: «بعد از حمله سایبری اول، سامانه سوخت کشور ایمن‌سازی شد، به‌گونه‌ای که اگر مشکلی در یک جایگاه ایجاد شود، این عملیات سایبری نتواند به سایر جایگاه‌ها سرایت کند. ما حتی با تغییر کلیدها، ساختارهای منطقه‌ای را برای افزایش امنیت در جایگاه‌های هوشمند ایجاد کردیم.» وی افزود: «حتی پیش‌نیازهای سخت‌افزاری نیز برای سایر حملات سایبری، بعد از حمله اول در نظر گرفته شد، لذا شما دیدید که در حمله سایبری اول در کمتر از ۱۰ روز مشکل حل شد در حمله سایبری دوم به جایگاه‌های سوخت اصلاً در جامعه احساس نشد. تیم ما در حوزه شرکت ملی پالایش و پخش به‌خوبی آموزش‌دیده بودند.»
انفجاری به بزرگی ۴۰ درصد از تأمین گاز کشور در بروجن
سومین اقدام خرابکارانه رژیم صهیونیستی در تأسیسات انرژی ایران، به ساعت ۱:۵۰ بامداد در چهارشنبه ۲۵ بهمن سال ۱۴۰۲ برمی‌گردد. در این عملیات، دشمن قصد داشت با انفجار یک نقطه گلوگاهی در شبکه گازرسانی، تأمین گاز کشور در اوج زمستان را مختل کند، اما انعطاف‌پذیری سبد تأمین انرژی کشور و هوشیاری مدیران این اجازه را نداد. ماجرا ازاین‌قرار بود که عملیات انفجار در شبکه انتقال گاز، در دو منطقه در شهرستان بروجن واقع در استان چهارمحال‌وبختیاری و صفاشهر واقع در استان فارس رقم خورد. طبق گفته مدیر وقت مرکز راهبردی شبکه گاز، هدف از این عملیات تروریستی، قطع ۴۰ درصد از انتقال گاز کشور بود. وزیر نیرو اخیرا مدعی شده این اقدام خرابکارانه از سوی صهیونیست ها طراحی و اجرا شده است. در تصویر ۳، محل وقوع انفجار در شبکه گاز کشور نشان داده شده است.
خط گازی که منفجر شد، شریان اصلی انتقال گاز طبیعی از پالایشگاه‌های خلیج‌فارس به سمت شهرهای بزرگ از جمله تهران، اصفهان و مشهد است. جواد اوجی، وزیر نفت دولت سیزدهم بعد از بررسی‌های اولیه در همان روز چهارشنبه عنوان کرد: «گاز روستاهایی که به دلیل انفجار خط لوله قطع شده تا امشب وصل می‌شود. توطئه دشمن در قطع گاز استان‌های بزرگ شکست خورد.» ساختار حلقوی شبکه گاز ایران، این امکان را به شرکت ملی گاز داد که بتواند با اعمال تغییرات در مسیر ترانزیت گاز، بخشی از جریان گاز را حفظ کند، همچنین شیفت دادن صنایع و نیروگاه‌ها به استفاده از سوخت مایع شامل گازوئیل و مازوت نیز از دیگر تدابیر وزارت نفت بود، درنتیجه با وجود وقوع انفجار و قطعی در مسیر انتقال ۴۰ درصد از گاز کشور و مصرف ۷۰ درصد از گاز تولیدی ایران در بخش خانگی، تدابیر وزارت نفت باعث شد هیچ قطعی گازی در بخش خانگی اتفاق نیفتد و دشمن در این عرصه نیز ناکام بماند.
البته این اتفاق منجر به خالی‌شدن ذخایر سوخت مایع نیروگاه‌ها تا اواخر سال ۱۴۰۲ شد، زیرا در شرایط قطعی موقت جریان گاز، برق خانگی از طریق مصرف سوخت مایع تأمین شد. بدین ترتیب سطح ذخایر گازوئیل نیروگاه‌ها در فروردین سال ۱۴۰۳ به پایین‌تر سطح ۴ سال اخیر رسید و عدد ۰.۶ میلیارد لیتر را ثبت کرد در حالی که در سال‌های ۱۴۰۰، ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ این ذخایر به ترتیب برابر با ۰.۸، ۱.۲۵ و ۱.۷ میلیارد لیتر بود.
تأمین ۱۰ برابری سوخت مایع نیروگاه‌ها بعد از انفجار خط لوله بروجن
جلیل سالاری، مدیرعامل سابق شرکت ملی پالایش و پخش در ادامه توضیح داد: «در اواخر بهمن سال ۱۴۰۲، دمای کشور به شدت پایین آمده بود و دشمن قصد داشت با انفجار خط لوله گاز بروجن، ناترازی انرژی در کشور را تشدید کند. در این حادثه نیز فوراً ظرفیت همه شرکت‌های زیرمجموعه وزارت نفت تجمیع شدند و بحران را مدیریت کردند.»
وی افزود: «در اسفندماه سال ۱۴۰۲، سوخت نیروگاه‌ها به جای گاز، به سمت استفاده حداکثری از سوخت مایع یعنی گازوئیل و نفت‌کوره حرکت کرد و روزانه ۱۰۰ میلیون لیتر در این واحدها به مصرف رسید تا بحران مدیریت شود و دچار قطعی برق و گاز نشویم.»
سالاری گفت: «همان‌طور که می‌دانید، مصرف سوخت مایع در ۵ ماه از سال شامل آبان تا بهمن، در نیروگاه‌ها افزایش و بعد از آن مصرف سوخت مایع در نیروگاه‌ها کاهش می‌یابد. مثلاً ما در اسفند ۱۴۰۱ روزانه فقط ۵ میلیون لیتر گازوئیل در نیروگاه‌ها مصرف می‌کردیم ولی در اسفند سال ۱۴۰۲ این عدد به ۵۰ میلیون لیتر رسید.»
مدیرعامل سابق شرکت ملی پالایش و پخش می‌گوید: «مصرف بالای سوخت مایع در نیروگاه‌ها تا آخر سال ۱۴۰۲ باعث شد سطح ذخایر نیروگاه‌ها در ابتدای سال ۱۴۰۳ کاهش یابد. اما در ۵ ماهه نخست ۱۴۰۳ نیز مجموعا ۷.۵ میلیارد لیتر سوخت به نیروگاه‌ها تحویل داده شد که ۳۸ درصد نسبت به سال قبل بیشتر بود.»
وی اظهار داشت: «به نظرم در چندین عملیات خرابکارانه‌ای که رژیم صهیونیستی به تأسیسات انرژی ایران داشت به خوبی فهمید که آمادگی مدیران و کارکنان صنعت نفت در رفع مشکل و تدابیر آنها با توجه به آرایش سبد انرژی ایران به گونه‌ای است که اجازه کوچک‌ترین خللی را در تأمین سوخت مردم نخواهد داد.»
رکورد مصرف بنزین با ۲۰۰ میلیون لیتر شکسته شد!
در طول جنگ ۱۲ روزه نیز رژیم صهیونیستی سعی کرد با استفاده از عوامل داخلی خود به تأسیسات انرژی ایران آسیب برساند. هدف اول رژیم آسیب به شبکه تأمین سوخت ایران بود و در این راستا تلاش‌هایی برای آسیب به سه پالایشگاه تبریز، تهران و اصفهان انجام شد که همگی آنها ناکام ماند.
شنبه ۲۴ خردادماه و در روز دوم جنگ، انبار نفت شهران و یک مخزن سوخت در جنوب تهران هدف حمله اسرائیل قرار گرفت. بلافاصله پس از وقوع حادثه، نیروهای عملیاتی و امدادی در محل حاضر شدند و اطفای حریق صورت گرفت.
در طول دوره جنگ، وزارت نفت به دلیل ملاحظات ایمنی ذخایر سوخت در مخازن بزرگ خود را کاهش داده و آن را به سمت مراکز توزیع هدایت می‌کند. در نتیجه در حمله به انبار شهران و جنوب تهران، میزان سوخت موجود در این مخزن بالا نبوده و شرایط به‌طور کامل تحت کنترل قرار گرفت.
در طول جنگ، درحالی دشمن به دنبال آسیب به تأسیسات عرضه و توزیع سوخت ایران بود که به خودی خود، وقوع جنگ و حرکت مردم به سمت شمال کشور از دو جنبه چالش‌هایی جدی برای تأمین سوخت ایجاد کرده بود. چالش اول مربوط به انتقال سوخت از جنوب به شمال کشور بود درحالی که پیش‌تر عمده مصرف سوخت در مرکز ایران انجام می‌شد و با سفر مردم به شمال، مسیر جابه‌جایی سوخت افزایش یافت.
چالش دوم نیز افزایش مصرف بنزین برای پر کردن باک خودروها بود. طبق آمار محمدرضا عارف معاون اول رئیس‌جمهور، در روز نخست جنگ ۱۲ روزه، مصرف بنزین ۸۰ میلیون لیتر از تولید پیشی گرفت؛ به بیان ساده مصرف ۲۰۰ میلیون لیتر و تولید ۱۲۰ میلیون لیتر بود. بدین ترتیب در روز نخست جنگ رکورد مصرف بنزین با اختلاف بسیار زیاد نسبت به رکورد قبلی به میزان ۱۶۴ میلیون لیتر در ۳۰ اسفند ۱۴۰۳، شکسته شد. سخنگوی صنف جایگاه‌داران نیز از افزایش بیش از ۵۰ درصدی مصرف بنزین در جنگ ۱۲ روزه خبر داده است. اما با همه این چالش‌ها، شرکت ملی پالایش و پخش به خوبی با مدیریت بحران اجازه نداد کوچک‌ترین خللی در تأمین سوخت مردم رخ بدهد.
واحد پالایشگاه فاز ۱۴ پارس‌جنوبی وارد مدار شد
صبح روز دوم جنگ، یک حمله پهپادی به دو پالایشگاه فاز ۱۴ پارس‌جنوبی و پالایشگاه گاز جم انجام شد. ظاهراً هرچند پهپاد مهاجم مورد انهدام قرار گرفت اما از برخورد لاشه آن با تأسیسات گازی، برخی انفجارهای کوچک و آتش‌سوزی رخ داد که تا پایان همان روز یعنی شنبه ۲۴ خردادماه، اطفای حریق انجام شد.
طی این حمله، متأسفانه ایران به میزان ۱۲ میلیون مترمکعب در روز، عرضه گاز خود را از دست داد که ناشی از آسیب رساندن رژیم به یکی از چهار واحد پالایشگاه فاز ۱۴ پارس‌جنوبی بوده است. پالایشگاه پارس‌جنوبی، بزرگ‌ترین پالایشگاه گازی دنیاست که بین ایران و قطر در خلیج فارس، مشترک است و نیمی از کل انرژی موردنیاز کشور از این میدان تأمین می‌شود.
تصویر ۴، محل استقرار پالایشگاه فاز ۱۴ پارس‌جنوبی را نشان می‌دهد. طبق اعلام تورج دهقانی مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس، این واحد پالایشی نیز در پنجشنبه هفته گذشته ۵ تیرماه وارد مدار شده است.
کاهش ۱۲ میلیون مترمکعبی تولید گاز از پارس‌جنوبی نیز تأثیری بر تأمین نیاز بخش خانگی و نیروگاه‌ها نگذاشت و حتی طبق گزارش شرکت توانیر، به دلیل قطعی اینترنت و توقف فعالیت ماینرهای غیرمجاز، میزان مصرف برق به میزان ۲۵۰۰ مگاوت کاهش یافت و قطعی برق در ایام جنگ، کمتر از گذشته شد.
درمجموع بررسی تجربیات مختلف خرابکاری رژیم صهیونیستی در تأسیسات انرژی ایران، از شکست بزرگ اسرائیل در این حوزه حکایت دارد که این نتیجه را مدیون برنامه‌ریزی و آمادگی بالای کارکنان صنعت نفت هستیم. ضمن اینکه ایران نیز از طریق حمله سایبری یا حمله نظامی به تأسیسات انرژی اسرائیل، بارها اقدام خبیثانه آنها را با چند برابر شدت بیشتر پاسخ داده است.
