اولین گزینه در لیست غذاهای ممنوعه در دوران شیردهی کافئین است که در طیف گسترده‌ای از غذاها نیز وجود دارد. کافئین از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل می‌شود و ممکن است در صورت مصرف زیاد، موجب تحریک‌پذیری یا اختلال در خواب نوزاد شود.
"Caffeine passes into breast milk in small amounts and may affect infant sleep patterns."
کافئین به مقدار کم وارد شیر مادر می‌شود و ممکن است بر الگوهای خواب نوزاد تأثیر بگذارد.
کافئین در طیف وسیعی از غذاهای روزمره وجود دارد از جمله:
اگرچه ممنوعیت کامل وجود ندارد، اما به طور کلی توصیه می‌شود مادران شیرده میزان مصرف کافئین خود را به حدود ۳۰۰ میلی‌گرم در روز محدود کنند که تقریباً معادل ۲ تا ۳ فنجان قهوه است.
الکل به راحتی وارد شیر مادر می‌شود و می‌تواند موجب کاهش تولید شیر، تغییر در طعم آن و حتی آسیب به سیستم عصبی نوزاد شود.
جیوه یک فلز سنگین است که می‌تواند از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل شده و به سیستم عصبی در حال رشد او آسیب بزند در نتیجه جزو غذاهای ممنوعه در شیردهی قرار دارد. برخی ماهی‌ها مقدار زیادی جیوه دارند و باید از مصرف آنها خودداری شود از جمله:
درعوض مصرف ماهی‌های کم‌جیوه مانند سالمون، ساردین و قزل‌آلا ۲ تا ۳ بار در هفته توصیه می‌شود.
برخی غذاها مانند حبوبات یا سبزیجات خاص می‌توانند باعث نفخ در مادر و در نتیجه ناراحتی گوارشی در نوزاد شوند. غذاهایی که ممکن است باعث ایجاد گاز در نوزادان شیرده شوند عبارتند از:
غذا خوردن سریع‌تر، بلعیدن هوای زیاد یا حتی تغذیه بیش از حد نیز می‌تواند در ایجاد گاز در نوزاد نقش داشته باشد.
غذاهای آلرژن‌زا نیز در لیست غذاهای ممنوعه در شیردهی قرار می‌گیرند. زیرا اگرچه نادر است، اما برخی از نوزادان می‌توانند نسبت به غذاهایی که مادرانشان می‌خورند و از طریق شیر بهشان منتقل می‌شود، واکنش‌های آلرژیک نشان دهند.
آلرژن‌های رایج شامل لبنیات، تخم‌مرغ، بادام‌زمینی، آجیل درختی، سویا، گندم، ماهی و... هستند. اگر نوزادی پس از شیردهی علائم واکنش آلرژیک را نشان دهد، ممکن است نیاز باشد که مادر به طور موقت غذاهای خاصی را از رژیم غذایی خود حذف کرده تا عامل محرک را شناسایی کند.
توصیه: در صورت مشاهده نشانه‌هایی از حساسیت یا کولیک در نوزاد، مصرف این مواد غذایی را محدود یا حذف و با پزشک مشورت شود.
غذاهای تند و ادویه‌دار ممکن است طعم شیر مادر را تغییر دهند و برخی نوزادان به این تغییر واکنش نشان دهند، هرچند همه نوزادان نسبت به این مسئله حساس نیستند. اگر نوزاد پس از شیردهی بی‌قرار شد یا شیر را پس زد، بهتر است ادویه مصرفی بررسی شود.
برخی شیرین‌کننده‌های مصنوعی مانند ساخارین یا آسپارتام می‌توانند از طریق شیر به نوزاد منتقل شوند. ایمنی برخی از این ترکیبات در دوران شیردهی هنوز کاملاً ثابت نشده است. از این رو این غذاها نیز در لیست غذاهای ممنوعه در شیردهی قرار دارند. این شیرین‌کننده‌ها در غذاهای رژیمی یا دیابتی وجود دارند.
به دلیل اثرات منفی بالقوه بر میزان شیر یا سلامت نوزاد، باید از مصرف چندین گیاه دارویی در دوران شیردهی خودداری کرد یا با احتیاط مصرف کرد. برای مثال برخی از گیاهان دارویی مانند مریم گلی و نعناع فلفلی می‌توانند تولید شیر را کاهش دهند، در حالی که برخی دیگر مانند آلوئه ورا و کوهوش سیاه ممکن است عوارض جانبی دیگری داشته باشند. علاوه بر این، برخی از گیاهان دارویی مانند جینسینگ و افدرا، اطلاعات ایمنی محدودی در مورد آنها در دوران شیردهی وجود دارد و باید از مصرفشان اجتناب کرد.
برخی غذاها می‌توانند طعم شیر مادر را تغییر دهند. غذاهای با طعم قوی، مانند سیر و پیاز خام، فلفل چیلی و حتی برخی سبزیجات، بر طعم شیر مادر تاثیر می‌گذارند. درحالی که برخی متخصصین معتقدند این انتقال ترکیبات طعم‌دهنده به شیر مادر یک فرآیند طبیعی است و در واقع می‌تواند مفید باشد و به طور بالقوه به نوزادان کمک می‌کند تا در مراحل بعدی زندگی، طیف وسیع‌تری از غذاها را بپذیرند، اما گاهی می‌تواند منجر به کاهش شیر خوردن نوزاد شود.
|
ماده غذایی |
دلیل محدودیت یا ممنوعیت |
توصیه کاربردی |
|
کافئین |
تحریک‌پذیری یا بی‌خوابی نوزاد |
زیر ۳۰۰ میلی‌گرم در روز |
|
الکل |
خطر آسیب عصبی و تغییر طعم شیر |
توقف کامل مصرف |
|
ماهی‌های پرجیوه |
خطر آسیب به مغز نوزاد |
اجتناب کامل از انواع ماهی پرجیوه |
|
غذاهای نفاخ |
احتمال ایجاد کولیک |
بررسی اثر و حذف در صورت واکنش نوزاد |
|
غذاهای آلرژن‌زا |
احتمال بروز واکنش‌های آلرژیک در نوزاد |
حذف در صورت مشاهده علائم آلرژی |
|
شیرین‌کننده‌های مصنوعی |
اثرات آن برای نوزاد ناشناخته است |
استفاده محدود و ترجیحاً پرهیز کامل |
در دوران شیردهی، مادران باید به رژیم غذایی خود توجه ویژه داشته باشند. هرچند نیازی به رژیم سخت‌گیرانه نیست، اما پرهیز از برخی مواد غذایی مانند لیست غذاهای ممنوعه در شیردهی می‌تواند سلامت نوزاد و آرامش مادر را تضمین کند. در صورت مشاهده هرگونه واکنش نامعمول از سوی نوزاد (مانند کولیک، بثورات، یا بی‌خوابی)، بهتر است مواد غذایی مصرف‌شده بازبینی و در صورت لزوم با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت شود.
