حذف بانک‌ها، واسطه‌ها و سازمان‌های متمرکز از دنیای مالی؛ این آرمانی است که دیفای (DeFi) برای تحقق آن کار می‌کند. دیفای سرهم‌بندی اصطلاح Decentralized Finance به‌معنای امور مالی غیرمتمرکز است که در انگلیسی DeFi خوانده شده و معادل فارسی مصطلح آن هم دیفای است. پس دیفای را می‌توان همان امور مالی غیرمتمرکز دانست.
اما این امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای دقیقاً چیست و چگونه کار می‌کند؟ چطور می‌توان آن را به زندگی روزمره افراد وارد کرد؟ چه مزایایی برای کاربران عادی دارد؟ آیا کارکردن با آن سخت است؟ در این مطلب به همه این سؤالات پاسخ می‌دهیم. با ما همراه باشید.
دیفای (DeFi) مخفف Decentralized Finance به‌معنای امور مالی یا فایننس غیرمتمرکز است. دیفای به مجموعه‌ای از اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (DApp) بر بستر بلاک چین اشاره دارد که قصد دارند همان خدمات پولی که بانک‌ها ارائه می‌کنند را به‌صورت غیرمتمرکز و بدون واسطه در معاملات ارزهای دیجیتال ارائه دهند. از جمله این خدمات پولی می‌توان به وام‌گیری غیرمتمرکز، استیکینگ (Staking) و ییلد فارمینگ (Yield Farming) اشاره کرد.
مدت‌هاست که بانک‌ها و سازمان‌های متمرکز بر دنیای مالی تسلط دارند. امروزه اگر بخواهید وام بگیرید، خریدوفروش کنید و یا اقساط و مالیات خود را پرداخت کنید، مجبور هستید به بانک، دولت یا دیگر سازمان‌های متمرکز مراجعه کنید.
در تمام جهان، مردم هر لحظه به دولت‌ها اعتماد می‌کنند با این فرض که دولت‌ها پاک هستند و با کمک آنها از ارزش پول‌های ملی محافظت می‌شود. مردم دنیا به بانک‌ها اعتماد می‌کنند با این فرض که امانتدارِ درست‌کارِ پول‌هایشان هستند. هر لحظه به شرکت‌های واسطه اعتماد می‌کنند با این امید که خدمات مالی بدون نقص دریافت کنند.
اما تاریخ نشان داده است واسطه‌های متمرکز می‌توانند مرتکب فساد یا خطای غیرعمدی شوند. حوزه امور مالی غیرمتمرکز آمده است تا با استفاده از بلاک چین و مفهوم عدم‌تمرکز، فساد، خطای غیرعمدی و نیاز به اعتماد متمرکز را از بین ببرد.
همچنین می‌توانیم دیفای را این‌گونه تعریف کنیم: جنبشی برای ایجاد یک اکوسیستم خدمات مالی متن‌باز، بدون نیاز به مجوز و شفاف که برای همه قابل‌دسترسی است و بدون واسطه مرکزی کار می‌کند. به این ترتیب، کاربر کنترل کامل بر دارایی خود دارد و با اکوسیستم ازطریق برنامه‌های غیرمتمرکز ارتباط برقرار می‌کند.
دیفای با هدف بزرگی که دارد می‌تواند در کنار بلاک چین به‌عنوان یکی از نوآوری‌های امیدوارکننده عصر دیجیتال در نظر گرفته شود.
دیفای و امور مالی سنتی که به‌عنوان CeFi شناخته می‌شود، تفاوت‌های بنیادینی با یکدیگر دارند. اما در عین همه این تفاوت‌ها، این دو مفهوم در جاهایی هم‌راستا با هم حرکت می‌کنند یا با هم همکاری می‌کنند یا شباهت‌هایی بین آنها یافت می‌شود. در این قسمت ابتدا تفاوت‌های دیفای و CeFi را بررسی می‌کنیم و سپس نگاهی به نقاط اشتراک آنها خواهیم داشت.
مهم‌ترین تفاوت های دیفای و CeFi را در جدول زیر مشاهده می‌کنید:
| امور مالی سنتی (CeFi) | امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) |
| کنترل سرمایه در دست نهادهای متمرکز است. | سرمایه توسط کاربر کنترل می‌شود. |
| خدمات مشتریان و پشتیبانی خوبی ارائه می‌دهد. | اصولاً پشتیبانی ندارد و مسئولیت با کاربر است. |
| نیاز به احراز هویت دارد. | بدون احراز هویت کار می‌کند. |
| نیاز به مجوزهای قانونی دارد. | بدون نیاز به کسب اجازه فعالیت می‌کند. |
| کارمزد تراکنش‌های آن زیاد است. | کارمزدهای کمتری دارد. |
| رابط و تجربه کاربری آسانی دارد. | قراردادهای هوشمند آن معمولاً پیچیده است. |
| امنیت بیشتر و ریسک کمتری دارد. | امنیت آن نسبتاً کمتر و ریسک آن تاحدی بیشتر است. |
در عین همه تفاوت‌ها، بد نیست نگاهی هم به شباهت‌های دیفای و امور مالی سنتی داشته باشیم. منظور از امور مالی سنتی یا CeFi چیست؟ هر پلتفرمی که طبق معیارهای بالا با مدیریت متمرکز و با کسب اجازه از نهادهای قانونی فعالیت کند و کنترل سرمایه کاربران را در اختیار داشته باشد، مصداقی از امور مالی سنتی یا CeFi است. با این تعریف، صرافی‌های متمرکز ارز دیجیتال هم زیرمجموعه CeFi هستند.
پس هر دو مفهوم امور مالی متمرکز و امور مالی غیرمتمرکز می‌توانند متکی به تکنولوژی بلاک چین به‌عنوان فناوری اصلی باشند. و هر دو مفهوم می‌توانند خدمات مرتبط با ارزهای دیجیتال را ارائه کنند؛ اما به روش‌های متفاوت.
همچنین دیفای و CeFi می‌توانند در مواقعی با هم همکاری کنند. جدایی این دو مفهوم به‌صورت کامل نیست و ارتباط نسبی همچنان بین آنها برقرار است. مثلاً یک پلتفرم دیفای می‌تواند توکن خود را در پلتفرم‌های CeFi عرضه کند. یا یک پلتفرم CeFi ممکن است نسخه غیرمتمرکز خود را هم راه‌اندازی کند؛ چیزی شبیه بایننس اسمارت چین (Binance Smart Chain).
کاربردهای دیفای بسیار گسترده است و اغلب بخش‌های دنیای مالی می‌توانند از مزایای دیفای بهره‌مند شوند. با این حال، سه کاربرد اصلی دیفای شامل موارد زیر هستند:
پروتکل‌های وام‌دهی غیرمتمرکز یکی از محبوب‌ترین برنامه‌های کاربردی اکوسیستم دیفای هستند. وام‌دهی و دریافت وام به‌صورت آزاد و غیرمتمرکز مزیت‌های زیادی نسبت به سیستم اعتباری سنتی دارد. ازجمله ویژگی‌های جالب پلتفرم‌های وام‌دهی مبتنی بر بلاک چین می‌توان به پرداخت فوری، امکان وثیقه‌گذاری با دارایی‌های دیجیتال و نیاز نداشتن به چک‌های اعتباری اشاره کرد.
در این سیستم‌ها، تأمین‌کنندگان نقدینگی با قراردادن دارایی‌های خود در پلتفرم می‌توانند سود دریافت کنند و افراد دیگر می‌توانند از آن نقدینگی وام بگیرند.
ازآنجاکه این خدمات روی بلاک چین‌های عمومی عرضه می‌شود، نیاز به اعتماد به حداقل می‌رسد و شفافیت بسیار بالایی برقرار خواهد شد. به‌طور کلی، سیستم‌های وام‌دهی غیرمتمرکز ریسک طرف قرارداد را کاهش می‌دهند و باعث می‌شوند این کار ارزان‌تر و سریع‌تر باشد و افراد بیشتری از آن استفاده کنند.
با توجه به اینکه برنامه‌های DeFi طبق تعریف، برنامه‌های مالی هستند، خدمات بانکی پولی یکی از کاربردهای بدیهی این برنامه‌ها است. این خدمات می‌تواند شامل صدور استیبل کوین‌ها (Stable Coins – ارزهای دیجیتال باثبات)، رهن و بیمه‌نامه باشد.
با درنظرگرفتن روند بالغ‌شدن صنعت بلاک چین، تمرکز زیادی بر ایجاد استیبل کوین‌هایی وجود دارد که مانند تتر ارزش ثابت داشته باشند و درعین‌حال غیرمتمرکز هم باشند. استیبل کوین به نوعی از ارزهای دیجیتال گفته می‌شود که دارای پشتوانه یک دارایی یا کالای پایدار مانند دلار است. مثلاً یک ارز دیجیتال باثبات دلاری (مثل تتر) پشتوانه دلار دارد و ارزش آن همواره یک دلار است.
بیشتر بخوانید: تتر چیست؟
در مورد خدمات اعتباری، در سیستم سنتی به‌دلیل وجود واسطه‌های فراوان، فرایند ثبت رهن و وثیقه بسیار پرهزینه و زمان‌بر است. با بهره‌مندی از قراردادهای هوشمند، هزینه‌های حقوقی و پذیره‌نویسی به‌طور چشم‌گیری کاهش پیدا می‌کند.
از طرف دیگر، صدور بیمه روی بلاک چین نیاز به واسطه‌ها را از بین می‌برد و ریسک نقض بیمه‌نامه را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. به این ترتیب، با حفظ کیفیت خدمات، مبلغ بیمه‌نامه می‌تواند کمتر شود.
به‌عقیده صاحب‌نظران، صرافی‌های غیرمتمرکز در آینده حوزه معاملات مالی نقش انکارناپذیری خواهند داشت و این صرافی‌ها خود شامل دیفای می‌شوند.
در صرافی‌های غیرمتمرکز که روی بلاک چین کار می‌کنند، معامله‌گران می‌توانند دارایی‌های دیجیتال را بدون واسطه و به‌شکل مستقیم خریدوفروش کنند. این معاملات از کیف پول شخصی کاربران انجام می‌شود.
ازآنجاکه یک سازمان متمرکز نمی‌تواند کنترلی بر فرایندهای صرافی داشته باشد، کارمزد معاملات بسیار ناچیز است؛ اگرچه هنوز درباره کارمزد تراکنش‌های خودِ شبکه چالش‌هایی وجود دارد.
همچنین، می‌توان از فناوری بلاک چین برای صدور و ارائه مالکیت تعداد زیادی از ابزارهای مالی بهره برد. این برنامه‌ها با ایجاد بستری غیرمتمرکز، نیاز به اعتماد به سازمان‌های امانتدار را از بین می‌برند و با کمک فناوری دفتر کل توزیع‌شده، یک نقطه شکست یکتا ندارند که احتمال حمله به آنها وجود داشته باشد.
برای مثال، در حوزه دیفای می‌توان ابزارها و منابعی را برای عرضه توکن‌های سهامی (اوراق بهادار) ارائه داد که با آنها افراد و کسب‌وکارها می‌توانند برای دارایی‌هایی مثل سهام و املاک، ارز دیجیتال ایجاد کنند و پارامترهای دلخواه خود را برای آن در نظر بگیرند.
بازارهای مشتقه (قراردادهای آتی و اختیار) و همچنین بازارهای پیش‌بینی (مانند آگر) هم می‌توانند زیرمجموعه دیفای باشند.
هسته اصلی حوزه امور مالی غیرمتمرکز قرارداد هوشمند است، چون برنامه‌های غیرمتمرکز به‌وسیله آن کار می‌کنند. بنابراین، بلاک چین‌هایی که میزبان قراردادهای هوشمند هستند، می‌توانند میزبان برنامه‌های دیفای هم باشند.
درحالی‌که قراردادهای معمولی برای مشخص کردن رابطه افرادی که درگیر قرارداد هستند از مواد قانونی استفاده می‌کنند، یک قرارداد هوشمند از کدهای کامپیوتری بهره می‌برد.
به‌لطف بلاک چین، یک قرارداد هوشمند پس از پیاده‌سازی ضمانت اجرایی خواهد داشت. توسعه‌دهنده شرایط اجرای قرارداد را در کد تعیین می‌کند و پس از ثبت‌کردن آن روی بلاک چین، حتی خود او هم نمی‌تواند جلوی اجرای قرارداد را بگیرد.
استفاده از قراردادهای هوشمند سریع‌تر و آسان‌تر است و ریسک کمتری برای طرفین دارد. از طرف دیگر، قراردادهای هوشمند هنوز با چالش‌های حقوقی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و به‌عنوان مثال، هنوز مراجع قانونی یک قرارداد هوشمند مالکیت خانه را به رسمیت نمی‌شناسند. همچنین، ازآنجاکه قراردادهای هوشمند قابل‌توقف نیستند، وجود باگ یا کد مخرب می‌تواند موجب خطر شود.
اتریوم درحال‌حاضر بزرگ‌ترین پلتفرمی است که پروژه‌های دیفای می‌توانند روی آن کار کنند. بدون اغراق می‌توان گفت در مقطع فعلی بلاک چین اتریوم میزبان بیش از ۷۰٪ کل اکوسیستم دیفای است.
به‌جز اتریوم، ایاس، تزوس، ترون، کاردانو، نئو، الگورند و ده‌ها بلاک چین دیگر قادر هستند برنامه‌های حوزه امور مالی غیرمتمرکز را میزبانی کنند.
بیشتر بخوانید: اتریوم چیست به زبان ساده
دیفای اسکنر (Defi Scanner) یک ابزار دیجیتال است که برای آنالیز و ارزیابی پروژه‌های دیفای توسعه پیدا کرده است. این ابزار دیجیتال پروژه‌ها را از جنبه‌های مختلف مثل میزان دارایی سرمایه‌گذاری شده در آنها و توکنومیکس و قرارداد هوشمند و ریسک‌های احتمالی بررسی می‌کند. استفاده از چنین ابزارهایی برای سرمایه گذاران بسیار مفید است و در گرفتن تصمیم‌های سرمایه گذاری کمک می‌کند.
یکی از معروف‌ترین دیفای اسکنرهای موجود دیفای لاما است. به‌دلیل محبوبیت این ابزار و جامعیت آن در بررسی پروژه‌های دیفای، در این بخش آن را بررسی می‌کنیم.
برای دسترسی به دیفای اسکنر دیفای لاما ابتدا باید وارد سایت دیفای لاما به آدرس defillama.com شوید. در اولین برخورد با این سایت، داشبور اصلی آن را مشاهده می‌کنید.
سمت چپ این داشبود گزینه‌های مختلفی به کاربران ارائه می‌کند. مثلاً با استفاده از فیلتر Chains می‌توانید پروژه‌های یک زنجیره بخصوص را مشاهده کنید، یا با ابزار Compare Chains می‌توانید زنجیره‌های مختلف را با هم مقایسه کنید.
تصویر زیر مربوط به پروژه‌هایی است که از ماشین مجازی اتریوم استفاده می‌کنند. این ابزار به‌صورت پیش‌فرض پروژه‌ها را براساس ارزش کل قفل‌شده (TVL) با هم مقایسه می‌کند؛ اما می‌توانید آن را براساس معیار دلخواه خود شخصی‌سازی کنید.
بخش Airdrops مختص پروژه‌هایی است که احتمال برگزاری ایردراپ دارند. همچنین بخش Treasuries که تقریباً به‌تازگی به این پلتفرم اضافه شده، نشان می‌دهد که هر پروتکل دیفای در چه دارایی‌های سرمایه‌گذاری کرده است. این دارایی‌ها به استیبل کوین‌ها و ارزهای اصلی یعنی بیت کوین و اتریوم و توکن‌های شخصی و بخش سایر (یعنی هر دارایی دیگری بجز موارد عنوان‌شده) تقسیم شده‌اند.
نمایی از بخش Treasuries سایت دیفای لاما را در تصویر زیر مشاهده می‌کنید. مثلاً می‌بینید که بنیاد اتریوم در زمان تهیه این مطلب بیش از ۲ هزار دلار در استیبل کوین‌ها و بیش از ۵۷۰ میلیون دلار در ارزهای بیت کوین و اتریوم سرمایه‌گذاری کرده که در این بخش مشخص نیست چقدر از این سرمایه‌گذاری در بیت کوین و چقدر در اتریوم بوده است.
اگر در همان منوی سمت چپ کاوش کنید، سرویس‌های مختلفی از این ابزار را مشاهده می‌کنید. مثلاً بخش NFT یکی از بخش‌های کاربردی است که به سه بخش مختلف کلکسیون‌های NFT و بازارها و میزان درآمد آنها (Earning) تقسیم شده است.
یا در بخش Hacks می‌توانید تازه‌ترین هک‌هایی که در دنیای کریپتو اتفاق افتاده را به‌همراه مبلغ هک‌شده و ارزهای هک‌شده و نوع هک ببینید.
مواردی که به آنها اشاره کردیم تنها چند نمونه از کاربردهای سایت دیفای لاما بود. با کاوش در این ابزار به ده‌ها بخش مختلف دسترسی خواهید داشت که هرکدام برای نیازهای دسته خاصی از کاربران طراحی شده‌اند. اگر به پروتکل‌های دیفای علاقه‌مندید یا قصد سرمایه‌گذاری در آنها را دارید، پیشنهاد می‌کنیم حتماً آن را امتحان کنید.
امروزه پروژه‌های مختلفی در فضای دیفای مشغولند و هرکدام از آنها ارز اختصاصی خود را دارند. در این بین، بهترین ارزهای دیفای کدامند؟ حقیقت این است که پاسخ به این سؤال می‌تواند در طول زمان متغیر باشد.
به همین دلیل، پیشنهاد می‌کنیم در هر زمان برای شناسایی بهترین ارزهای دیفای به سایت‌های معتبری مثل coinmarketcap مراجعه کرده و در بخش Filters دسته‌بندی دیفای را انتخاب کنید تا بتوانید بهترین ارزهای دیفای را به‌صورت آنلاین ببینید.
در زمان تهیه این مقاله، ۱۰ ارز برتر دیفای عبارت‌اند از:
دیفای در کنار همه فرصت‌های جدیدی که خلق کرده، روش‌هایی را هم برای کسب درآمد ارائه کرده که برای کاربران کریپتو بسیار جذاب بوده است. امروزه روش‌های کسب درآمد از دیفای در بین آن دسته از کاربران که فعالیت نسبتاً بیشتری در فضای کریپتو دارند کاملاً رایج است؛ روش‌هایی که همگی در دسته درآمد منفعل محسوب می‌شوند.
شما می‌توانید به‌جای اینکه ارزهای دیجیتال خود را صرفاً در کیف پول نگه دارید، آنها را در اپلیکیشن های دیفای به کار بگیرید و سود دریافت کنید. البته روش‌های کسب درآمد از دیفای بسیار متنوع است و جای صحبت دارد. به همین دلیل پیشنهاد می‌کنیم مقاله بهترین روش های کسب درآمد از دیفای را مطالعه کنید. اما در این بخش از این مقاله هم نگاهی به مطرح‌ترین این روش‌ها خواهیم داشت.
استیکینگ روشی مختص بلاک چین‌های اثبات سهام (Proof of Stake) است. می‌دانید که در شبکه‌های اثبات سهام چیزی تحت عنوان ماینر نداریم. برای تأمین امنیت این شبکه‌ها کاربران باید دارایی‌های خود را در شبکه قفل یا اصطلاحاً استیک کنند. اشخاصی که مقدار مشخصی از دارایی را قفل کرده‌اند به نود شبکه تبدیل می‌شوند و می‌توانند تراکنش‌ها را اعتبارسنجی کنند.
پس در روش استیکینگ، شما ارز دیجیتال خود را در شبکه قفل می‌کنید و در ازای این کار پاداش می‌گیرید. خوبی استیکینگ این است که پاداش‌ها از خود شبکه می‌آیند و ارز دیجیتال شما به شخص دیگری قرض داده نمی‌شود. بنابراین روش امنی هم محسوب می‌شود. برای مطالعه بیشتر درباره استیکینگ می‌توانید به مقاله استیکینگ چیست مراجعه کنید.
استخراج نقدینگی یا لیکوییدیتی ماینینگ مختص صرافی‌های غیرمتمرکز کریپتو است. در استخراج نقدینگی، شما نقدینگی استخر یک جفت‌ارز را در یک صرافی غیرمتمرکز یا DEX تأمین می‌کنید. سپس در ازای معاملاتی که در این جفت‌ارز انجام می‌شود، پاداشی را یا در قالب ارز بومی صرافی و یا در قالب کارمزد همان معامله دریافت می‌کنید.
کشت سود یا ییلد فارمینگ روشی است که در آن شما سرمایه خود را بین پروتکل‌های مختلف دیفای جابه‌جا می‌کنید تا بیشترین سود را ببرید. فرقی نمی‌کند که این پروتکل‌ها از نوع وام‌دهی باشند یا صرافی غیرمتمرکز یا هرچیز دیگر؛ تنها نکته مهم این است که سود بیشتری را در ازای سرمایه شما پرداخت کنند.
بنابراین این روش نسبت به روش‌های دیگر نیاز به صرف زمان بیشتری دارد و تخصص بیشتری هم می‌طلبد؛ چون باید مدام پروتکل‌های مختلف را چک کنید یا از روش‌های اتومیشن موجود برای این کار استفاده کنید.
دیفای ۲.۰ نسل جدید دیفای است که در برابر دیفای ۱.۰ قرار می‌گیرد. دیفای ۲.۰ فاز جدید و انقلابی امور مالی غیرمتمرکز است که البته روی همان پایه‌های اصلی دیفای ۱.۰ استوار است؛ اما محدودیت‌های آن را برطرف می‌کند و مکانیزم‌هایی پایدارتر و مقیاس‌پذیرتر و کاربرپسندتر ارائه می‌کند.
به‌عنوان مثال، دیفای ۲.۰ روی مشکلات ناپایداری نقدینگی و ناپایداری مشوق‌های مالی تمرکز می‌کند و مدل‌هایی ارائه می‌کند که بتوانند بیشترین بهره‌وری را از سرمایه کاربران داشته باشند. جنبه‌های اصلی دیفای ۲.۰ این موارد هستند:
از ترکیب دیفای و هوش مصنوعی، مفهوم جدیدی به نام DeFAI به وجود آمده که تحولی در امور مالی غیرمتمرکز به وجود آورده است. هدف DeFAI این است که دخالت انسان را در تراکنش‌های مالی به حداقل برساند و از این طریق هم ریسک را کمتر کند، هم کار را برای کاربران راحت‌تر.
هسته اصلی مفهوم DeFAI، توانایی آن در آنالیز حجم عظیمی از اطلاعات به‌صورت لحظه‌ای است. الگوریتم‌های AI دیتا را از منابع مختلفی گردآوری و تحلیل می‌کنند و به نتایجی می‌رسند که برای انسان ممکن نیست. حالا تصور کنید که بعد از رسیدن به این نتایج، خودشان عملیات مالی را هم انجام بدهند.
به‌طور مثال، در بخش‌های قبلی گفتیم یکی از روش‌های کسب درآمد از دیفای ییلد فارمینگ است. در ییلد فارمینگ شما به‌دنبال پروتکلی می‌گردید که بیشترین سود را بدهد. با استفاده از DeFAI، دیگر شما این کار را انجام نمی‌دهید، بلکه هوش مصنوعی به‌صورت آنی هر پروتکلی که یشترین سود را دارد را پیدا کرده و با یک دکمه تأیید شما، سرمایه را به آن پروتکل منتقل می‌کند.
تا اینجا به‌صورت کامل بررسی کردیم که دیفای چیست و چگونه کار می‌کند. با مطالعه این مطالب حتماً به دیدی کلی از مزایای دیفای رسیده‌ایم. اگر بخواهیم مزایای اصلی دیفای را در یک جا جمع کنیم، باید به این موارد اشاره کنیم:
امور مالی غیرمتمرکز نوعی عدالت و شمول مالی را برای همه مردم دنیا فراهم می‌کند. امروز شما برای اینکه بتوانید از خدمات مالی متمرکز استفاده کنید باید حتماً به بانک‌ها و مؤسسات مالی مراجعه کنید و شرایط موردنظر را مثل شغل و میزان درآمد و شرایط سنی و ضامن داشته باشید. اما برای استفاده از امور مالی غیرمتمرکز نیازی به هیچ‌یک از این موارد نیست و همه‌چیز به خودتان بستگی دارد.
امور مالی غیرمتمرکز بر پایه فناوری بلاک چین است و شکی نیست که شفافیت بلاک چین را به ارث برده است. تراکنش‌های دیفای همگی روی بلاک چین ثبت می‌شوند و با اسکنرهای موجود می‌توانید آنها را ردیابی کنید.
یکی دیگر از مزایای اصلی دیفای این است که دسترسی ۲۴ ساعته دارد. در هر روزی از هفته و هر ساعتی از شبانه‌روز می‌توانید به آن دسترسی داشته باشید، برخلاف امور مالی متمرکز که ساعات و روزهای مشخصی دارد.
یکی از اصلی‌ترین مزایای دیفای این است که کنترل کامل دارایی‌ها در دست کاربران است. اپلیکیشن‌های دیفای از نوع Non-Custodial هستند؛ یعنی دسترسی به کلید خصوصی کاربران هم ندارند. به زبان ساده، ارزهای دیجیتال در دست خود کاربران است.
این برخلاف امور مالی سنتی است که شما پول خود را در یک بانک یا مؤسسه مالی اعتباری به امانت می‌گذارید که می‌تواند حتی پول شما را برداشته و فرار کند.
کارمزد تراکنش‌ها در امور مالی غیرمتمرکز نسبت به امور مالی سنتی کمتر است. البته کارمزد تراکنش‌های دیفای به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ از جمله شبکه بلاک چینی که روی آن فعالیت می‌کنید و زمان. اما روی‌هم‌رفته این کارمزد نسبت به امور مالی سنتی کمتر است.
در عین همه مزایا، دیفای بدون مشکل هم نیست. مهم‌ترین مشکلاتی که دیفای اکنون با آنها روبه‌رو است عبارت‌اند از:
بلاک چین‌ها در مقطع فعلی کندتر از رقبای متمرکز خود هستند و این روی کار برنامه‌های غیرمتمرکز هم تأثیر می‌گذارد. به‌عنوان مثال، اتریوم، عمده‌ترین میزبان پروژه‌های دیفای، اکنون فقط می‌تواند ۱۴ تراکنش در ثانیه پردازش کند.
البته با وجود راهکارهای مقیاس‌پذیری گوناگون و پیشرفت‌های بالقوه، به‌احتمال فراوان این مشکل در آینده نزدیک حل خواهد شد. گفتنش خالی از لطف نیست که همین حالا ده‌ها پروژه دیفای روی همین بلاک چین‌های آهسته هم به‌خوبی کار می‌کنند.
همان‌طور که گفتیم، دیفای واسطه‌های مالی را از بین می‌برد و تمام مسئولیت را به خود کاربران واگذار می‌کند.
به‌عنوان مثال، اگر رمز حساب بانکی خود را گم کنید، می‌توانید با مراجعه به بانک حساب خود را بازیابی کنید، اما در بلاک چین‌های باز مانند اتریوم، هویت با یک رشته متنی از حروف و اعداد به نام «کلید خصوصی» (Private Key) تعیین می‌شود که اگر آن را گم کنید، دسترسی به موجودی کیف پول خود را برای همیشه از دست خواهید داد.
همچنین، تراکنش‌های بلاک چین‌های باز برگشت‌ناپذیر هستند و این یعنی اگر مبلغی به کیف پول اشتباهی واریز کنید، احتمالاً دیگر دستتان به آن مبلغ نخواهد رسید. به‌همین‌دلیل، کاربرانِ حواس‌پرت در زمان کار با دیفای در خطر هستند.
درحال‌حاضر، استفاده از حوزه دیفای کمی برای کاربران تازه‌کار پیچیده است و برنامه‌های فعلی هنوز آن‌طور که باید رابط کاربری خوبی ندارند.
برای یک کاربر عادی حریم‌خصوصی و عدم‌تمرکز اولویت اول نیست. آسان‌بودن کار با این حوزه می‌تواند انگیزه‌‌ای باشد برای کاربران تا سیستم‌های متمرکز را رها کنند، اما بدون یک رابط کاربری مناسب و دسترسی آسان، برنامه‌های غیرمتمرکز ازنظر تعداد کاربر نمی‌توانند حرفی برای گفتن داشته باشند.
توسعه نرم‌افزارهای موبایل برای برنامه‌های حوزه دیفای مهم‌ترین مسئله‌ای است که درباره تجربه کاربری باید به آن توجه شود.
دیفای مخفف Decentralized Finance به‌معنای امور مالی غیرمتمرکز است. منظور از دیفای مجموعه‌ای از برنامه‌های بلاک چینی است که همان خدمات مالی سنتی را بدون نیاز به واسطه و به‌صورت غیرمتمرکز ارائه می‌کنند.
دیفای یک ارز دیجیتال نیست، بلکه مجموعه‌ای از برنامه‌های غیرمتمرکز است که هدفشان حذف واسطه از خدمات مالی است. البته هریک از این برنامه‌های غیرمتمرکز می‌توانند یک ارز دیجیتال اختصاصی داشته باشند.
برای ورود به بازار دیفای به‌عنوان کاربر تنها به یک کیف پول ارز دیجیتال و مقداری ارز دیجیتال نیاز دارید. نوع کیف پول و ارز دیجیتال بستگی به پلتفرم دیفای موردنظر شما دارد.
دیفای یک مفهوم است و باتوجه‌به پتانسیل بالایی که دارد، بعید است که این مفهوم به‌طور کلی از بین برود. بااین‌حال، عواملی مثل آینده کل صنعت کریپتو می‌تواند بر آینده دیفای تأثیر بگذارد.
در این مطلب با مفهوم دیفای و اینکه چه کاربردها و چالش‌هایی دارد به طور کامل آشنا شدیم؛ دیفای یک حوزه گسترده است که تلاش می‌کند با حذف واسطه‌ها خدمات مالی موردنیاز افراد را ارائه کند. با کمک این حوزه می‌توانیم به‌سمت یک سیستم مالی آزادتر حرکت کنیم؛ سیستمی که در تمام جهان قابل‌دسترس است و مانع از فساد، سانسور و تبعیض می‌شود.
برنامه‌های غیرمتمرکز دیفای روی بلاک چین‌هایی که میزبان قرارداد هوشمند هستند، اجرا می‌شوند. اتریوم درحال‌حاضر بزرگ‌ترین میزبان دیفای است.
پتانسیل دیفای برای رقم‌زدن آینده‌ای متفاوت به‌شدت بالاست؛ آینده‌ای که ما بدون نیاز به بانک‌ها و شرکت‌های واسطه امور مالی خود را مدیریت می‌کنیم و بر دارایی خودمان اختیار کامل داریم.
