بازار کامودیتیها با آغاز حملههای اسرائیل به ایران از شامگاه روز جمعه ۲۳ خرداد ماه تحت تاثیر قرار گرفتند و باتوجه به نقش مهم ایران در حوزه تولید نفت و فلزات اساسی، کالاییها در بازار جهانی نسبت به این موضوع واکنش نشان دادند. بهطور کلی جنگ بین ایران و اسرائیل تاثیر قابل توجهی بر بازار کامودیتیها گذاشته است و این تاثیرات بهطور خاص به شرایط ویژه اقتصادی، سیاسی و جغرافیایی وابسته هستند.
ایران یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت در جهان است و در صورت بروز بحران در منطقه خاورمیانه، بهخصوص در تنگه هرمز که یکی از مهمترین مسیرهای عبور نفت است، احتمال افزایش بیسابقه قیمت نفت وجود دارد. تهدید به بستن این تنگه یا حملات به تاسیسات نفتی میتواند منجر به اختلالات در عرضه نفت جهانی شود.
بررسی بازار جهانی نشان میدهد که شاخص برنت روز چهارشنبه ۲۸ خرداد ماه به سطح ۷۶ دلار به ازای هر بشکه افزایش یافت که بالاترین قیمت از ماه فوریه تاکنون به حساب میآید، چراکه در ششمین روز جنگ درگیری بین دو کشور افزایش یافت و در ادامه اسرائیل نسبت به تشدید حملهها در روزهای آتی اعلام آمادگی کرد و از اینرو بازار را در مورد تشدید احتمالی تنش که میتواند جریان انرژی و مسیرهای تجاری حیاتی را مختل کند، در حالت آمادهباش نگه داشت و به نگرانیها نسبت به اختلال عرضه دامن زد. این حملات در حالی رخ داد که گزارشها حاکی از آن بود که کشورهای واسطه به دنبال پایان دادن به خصومتها و از سرگیری مذاکرات بر سر برنامه هستهای بین ایران و آمریکا هستند. این اخبار برخی نگرانیها در مورد درگیری را کاهش داد و به یک جلسه معاملاتی بیثبات در روز دوشنبه کمک کرد که طی آن قیمت نفت قبل از بسته شدن در محدوده هشت دلار، در محدوده پایینتری نوسان کرد.
در همین حال، معاملهگران همچنین با چشمانداز تعرفههای جدید از سوی دونالد ترامپ در هفتههای آینده و افزایش سریع سهمیههای تولید توسط اوپک پلاس دستوپنجه نرم میکنند که میتواند بهطور قابل توجهی بر بازار نفت تاثیر بگذارد. علاوه بر نفت، ایران ذخایر گاز طبیعی فراوانی دارد. هرگونه تنش نظامی میتواند عرضه گاز در بازارهای جهانی را تحت تاثیر قرار دهد.
در بحرانهای سیاسی و جنگها، طلا به عنوان دارایی امن شناخته میشود. بنابراین در صورت تشدید تنشها، تقاضا برای طلا افزایش مییابد و قیمت آن رشد میکند. بررسی بازار جهانی در روز چهارشنبه ۲۸ خرداد ماه نشان میدهد که قیمت طلا به ۳۳۸۰ دلار به ازای هر اونس کاهش یافت، چراکه دلار قویتر، تقاضای پناهگاه امن را در بحبوحه تشدید تنشهای ژئوپلیتیک خاورمیانه خنثی کرد. روز دوشنبه، شمش طلا ۱.۴درصد کاهش قیمت داشت که بزرگترین کاهش یک روزه در یک ماه اخیر بود. در جبهه اقتصادی، سرمایهگذاران برای سنجش قدرت اقتصاد ایالاتمتحده، دادههای خردهفروشی و تولید صنعتی ماه مه را که اواخر روز سهشنبه منتشر شد، زیرنظر داشت. توجه نیز به جلسه سیاستگذاری دو روزه فدرال رزرو معطوف شده است که روز چهارشنبه به پایان میرسد. با توجه به اینکه انتظار میرود فدرال رزرو نرخ بهره را ثابت نگه دارد، بازارها مشتاق سیگنالهایی در مورد کاهش احتمالی نرخ بهره در ماههای آینده هستند.
همچنین ایران یکی از مهمترین تولیدکنندههای فلزات پایه همچون مس و فولاد است که هرگونه درگیری در منطقه بازار جهانی این فلزات را تحت تاثیر قرار میدهد. پیشبینی میشود در صورت تشدید و تداوم جنگ، تولید و عرضه این فلزات دچار اختلال شود و این موضوع میتواند قیمتها را صعودی کند.
معاملات آتی مس روز چهارشنبه حدود ۴.۸۱دلار به ازای هر پوند بود و نوسان محدودی را نشان داد، چراکه معاملهگران پیش از تصمیم فدرال رزرو آمریکا در مورد نرخ بهره محتاط بودند. در حالی که انتظار میرود فدرال رزرو نرخها را ثابت نگه دارد، بازارها روی هرگونه راهنمایی آیندهنگر که میتواند انتظارات را برای ادامه سال شکل دهد، متمرکز شدهاند. احساسات سرمایهگذاران به دلیل عدم قطعیتهای مربوط به تجارت و نگرانیهای تورمی جدید، به ویژه در بحبوحه افزایش قیمت نفت در پی جنگ بین ایران و اسرائیل، تعدیل شده است. در نتیجه، شرطبندیها روی کاهش بیشتر نرخ بهره فدرال رزرو کاهش یافته است. در جبهه ژئوپلیتیک، دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، در بحبوحه حملات هوایی مداوم اسرائیل، اجلاس گروه ۷ در کانادا را زودتر ترک کرد تا اوضاع را زیرنظر داشته باشد و این امر به احتیاط بازار جهانی افزود. در همین حال، یک اقتصاددان وستپک خاطرنشان کرد که شرایط سخت بازار مس ممکن است در کوتاهمدت کاهش یابد که نشاندهنده اصلاح احتمالی قیمتها، حتی در صورت اعمال تعرفههای جدید ایالاتمتحده بر این فلز است.
همچنین بررسی بازار فولاد نیز نشان میدهد که قیمت آتی سنگ آهن در روز چهارشنبه به کمتر از ۷۰۰ یوآن به ازای هر تن رسید که کمترین قیمت در ۶ هفته گذشته به حساب میآید، چراکه کاهش تقاضای فصلی و محدودیتهای تولید در کارخانههای فولاد چین بر قیمتها تاثیر گذاشت. دادهها نشان میدهد تولید فولاد چین در ماه مه ۶.۹ درصد کاهش یافته است که نخستین کاهش از زمان تعهد پکن برای رسیدگی به مازاد ظرفیت صنعت در ماه مارس به حساب میآید، میزان تولید چین به پایینترین سطح خود در سه هفته گذشته رسید. تولید ضعیفتر، تقاضای کمتر برای مواد اولیه را نشان داد و بر احساسات بازار تاثیر گذاشت. سرمایهگذاران همچنین پیش از تصمیم سیاست فدرال رزرو ایالاتمتحده در این هفته محتاط شدند و انتظار میرود بانک مرکزی نرخها را بدون تغییر نگه دارد. با این حال، انتظارات برای کاهش بیشتر نرخها در بحبوحه عدم قطعیت مداوم تجاری و فشارهای تورمی ناشی از افزایش قیمت نفت کاهش یافته است.
بهطور کلی بازار کامودیتیها بهشدت تحت تاثیر انتظارات و روانشناسی بازار قرار دارند. در صورتی که جنگ ایران و اسرائیل تداوم داشته باشد، بیاعتمادی در بازار افزایش مییابد و سرمایهگذاران به دنبال داراییهای امن میروند که این میتواند باعث افزایش قیمتهای برخی کامودیتیها شود. در صورت افزایش تنشها، کشورهای غربی و حتی کشورهای منطقه ممکن است تحریمهای جدیدی علیه ایران اعمال کنند که میتواند بر صادرات نفت و سایر کالاهای ایرانی تاثیر بگذارد. این موضوع میتواند به مشکلات عرضه در بازارهای جهانی و افزایش قیمتها منجر شود. در نهایت، جنگ بین ایران و اسرائیل میتواند باعث نوسانات قابل توجهی در بازار کامودیتیها، بهخصوص در بخش نفت، گاز و فلزات پایه شود. این تاثیرات به سرعت در بازارهای جهانی انعکاس خواهد یافت و ممکن است قیمتها را تحت فشار قرار دهد. از طرفی، این نوع جنگها میتوانند منجر به افزایش تقاضا برای داراییهای امن مانند طلا نیز شوند.