سازمان بورس و اوراق بهادار در اطلاعیهای رسمی که از سوی روابط عمومی سازمان بورس و اوراق بهادار منتشر شد، از توقف معاملات در چهار بازار اصلی سرمایه - بورس اوراق بهادار تهران، فرابورس، بورسکالا و بورس انرژی برای سه روز کاری، از یکشنبه ۲۵ خرداد تا سهشنبه ۲۷ خرداد ۱۴۰۴ خبر داد. این در حالی است که روز گذشته سخنگوی دولت اعلام کرد بازار سرمایه تا اطلاع ثانوی تعطیل خواهد بود.
پشت تصمیم تعطیلی سه روزه بورس مادهای قانونی ایستاده است: ماده ۳۲ قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران که به سازمان بورس اجازه میدهد در صورت بروز شرایط اضطراری، رأسا نسبت به تعطیلی معاملات برای مدت حداکثر سه روز اقدام کند. اما ادامه این تعطیلی، پس از پایان روز سوم، نیازمند تصویب شورای عالی بورس خواهد بود.
در شرایطی که بسیاری از نهادها و ادارات دولتی تهران تا پایان هفته به حالت دورکاری درآمدهاند و آسمان پایتخت همچنان در وضعیت آمادهباش قرار دارد، نگاهها به سمت شورای عالی بورس چرخیده است. آیا تعطیلی بازار تمدید خواهد شد؟ و اگر بازار بازگشایی شود، آیا سازوکارهای فعلی تاب این سطح از تنش را دارند؟ سرمایهگذاران و فعالان بازار به خوبی میدانند که «تالار شیشهای»، اگرچه نماد شفافیت است، اما در برابر امواج سنگین ریسکهای امنیتی، میتواند شکننده باشد.
محمد خبریزاد، تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به ماده ۳۲ قانون بازار اوراق بهادار، تعطیلی چندروزه بورس را اقدامی قانونی و در شرایط کنونی، منطقی ارزیابی کرد. او با استناد به این ماده قانونی گفت: «بر اساس ماده ۳۲، اگر سازمان بورس تشخیص دهد که به دلیل بروز شرایط اضطراری، توقف معاملات در هر یک از بورسها یا بازارهای خارج از بورس به بیش از سه روز نیاز دارد، موظف است پیشنهاد تداوم تعطیلی را پیش از پایان روز سوم به شورای عالی بورس ارائه دهد تا شورا آن را تصویب کند. بنابراین تا سه روز ابتدایی، تصمیمگیری بر عهده خود سازمان است.»
خبریزاد با تاکید بر شرایط خاص فعلی کشور گفت: «امروز واقعا با یک وضعیت جنگی مواجه هستیم؛ وضعیتی که در آن هیچ چیز مشخص نیست. در چنین فضایی، توقف معاملات بهترین تصمیم ممکن است. اگر بازار باز بماند، احتمال شکلگیری صفهای فروش سنگین وجود دارد و حتی اگر محدودیتهایی مانند افزایش حجم مبنا یا کاهش دامنه نوسان اعمال شود، باز هم راهحل موثری نخواهد بود. چرا که برای جمع کردن این صفهای فروش، منابع مالی بسیار بالایی نیاز است که در شرایط فعلی وجود ندارد.»
او به جنبه دیگری از ماجرا نیز اشاره کرد: «نکته مهم دیگر، وضعیت کارکنان نهادهای مالی است. وقتی استانداری تهران اعلام میکند فعالیتها تا پایان هفته به صورت دورکاری انجام شود، باز بودن بازار مستلزم حضور فیزیکی کارکنان نهادهای مالی خواهد بود؛ امری که در چنین شرایطی میتواند برای آنها خطرآفرین باشد. بنابراین باید تعطیلی بورس را هم از منظر بازار و هم از منظر نیروی انسانی نهادهای مالی بررسی کرد.»
این تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به تجربه سالهای گذشته گفت: «در زمان شهادت سردار سلیمانی نیز شاهد اعمال محدودیت دامنه نوسان بودیم و با تزریق نقدینگی مناسب، بازار طی یک هفته به حالت عادی بازگشت. اما شرایط فعلی متفاوت است؛ هم شناوری سهمها افزایش یافته، هم عمق بازار بیشتر شده و از همه مهمتر، کشور با یک جنگ تمامعیار روبهرو است. در چنین شرایطی، باز بودن بازار نهتنها به نقدشوندگی کمک نمیکند، بلکه باعث تخریب بیشتر ارزش داراییها خواهد شد.»
او در پایان تاکید کرد: «به نظر من حتی اگر به قیمت کاهش موقت نقدشوندگی هم باشد، تعطیلی بازار تصمیمی عاقلانه است. اگر تعطیلی کامل ممکن نباشد، باید با ابزارهایی مانند کاهش دامنه نوسان و افزایش حجم مبنا از افت شدید ارزش سهام جلوگیری کرد. باید اجازه داد تا فضا به ثبات نسبی برسد و سپس با ارزیابی دقیق وضعیت شرکتها، بازار بهتدریج بازگشایی شود.»