همشهری آنلاین-یکتافراهانی: کیهان، دیگر آن رازآلودِ دست‌نیافتنی نیست. تلسکوپ جیمز وب با رصدی ۲۵۵ ساعته، موفق شده تصویری بی‌نظیر از تاریخ جهان هستی ارائه دهد؛ تصویری که دانش ما از شکل‌گیری کیهان را زیر و رو می‌کند. تلسکوپ فضایی جیمز وب، شاهکار فناوری بشر در رصد آسمان، بار دیگر با کشفی بزرگ درخشیده است.
نقشه شگفت‌انگیز
تلسکوپ فضایی جیمز وب، بار دیگر با کشفی بزرگ درخشیده است. در پروژه‌ای با عنوان COSMOS، دانشمندان موفق شدند بزرگ‌ترین نقشه از جهان هستی را ترسیم کنند؛ نقشه‌ای از ۸۰۰ هزار کهکشان که در یک‌تکه کوچک از آسمان فشرده شده‌اند. آنچه این نقشه را شگفت‌انگیز می‌کند، نه فقط تعداد کهکشان‌ها، بلکه عمق تاریخی آن است؛ برخی از این اجرام، همانند تصویری از دوران نوزادی کیهان‌اند، زمانی نزدیک به ۱۳ میلیارد سال پیش. این پروژه نه‌تنها ظرفیت علمی جیمز وب را به رخ کشیده، بلکه تصور ما از جهان را دگرگون کرده است.
یک نقشه، از ابتدا تا امروزِ کیهان
دانشمندان بزرگ‌ترین نقشه‌ای را که تاکنون از جهان هستی ترسیم شده، معرفی کرده‌اند. این نقشه که با داده‌های تلسکوپ جیمز وب (JWST) ساخته شده، شامل حدود ۸۰۰ هزار کهکشان در یک بخش کوچک از آسمان است؛ اما مهم‌تر از آن، بازه زمانی حیرت‌انگیزی است که این تصویر در بر دارد: از لحظات ابتدایی پس از مهبانگ تا امروز.
نقطه‌ای کوچک، دنیایی بزرگ
این نقشه، منطقه‌ای به وسعت ۰.۵۴ درجه مربعی از آسمان را پوشش می‌دهد؛ حدوداً سه برابر مساحتی که ماه کامل از دید زمین اشغال می‌کند. ناحیه‌ای که به میدان COSMOS معروف است و به دلیل کمبود ستاره‌ها و موانع مزاحم، یکی از شفاف‌ترین پنجره‌ها به اعماق کیهان محسوب می‌شود.
۲۵۵ ساعت نگاه به گذشته
برای جمع‌آوری این داده‌ها، جیمز وب به مدت ۲۵۵ ساعت این منطقه را رصد کرده است. طولانی‌بودن مدت رصد به تیم علمی امکان داد تا نور بسیار ضعیف کهکشان‌های بسیار دوردست – و در واقع بسیار قدیمی – را شناسایی کنند. برخی از این کهکشان‌ها از زمانی دیده می‌شوند که کیهان تنها چند صد میلیون سال عمر داشته است.
نورِ کهن، در قالب امواج فروسرخ
ازآنجاکه جهان در حال گسترش است، نور کهکشان‌های دوردست کشیده شده و به طیف فروسرخ منتقل شده است. این دقیقاً همان جایی است که تلسکوپ جیمز وب می‌درخشد؛ چراکه با حساسیت بی‌نظیر خود در محدوده فروسرخ، قادر به ثبت این «نورهای کش‌آمده» است. داده‌هایی که تلسکوپ‌های نوری مثل هابل قادر به دیدن آن‌ها نبودند.
فراتر از پیش‌بینی‌ها
کیتلین کیسی، استاد فیزیک در دانشگاه کالیفرنیا و از سرپرستان پروژه COSMOS، گفته است: از همان ابتدای کار جیمز وب، این سوال مطرح بود که آیا این داده‌ها مدل‌های کیهانی فعلی را به چالش می‌کشند؟ شگفت‌انگیز این است که ما تقریباً ۱۰ برابر کهکشان بیشتری از آنچه انتظار می‌رفت می‌بینیم!
او همچنین به کشف سیاه‌چاله‌های بسیار پرجرم اشاره کرده که حتی با تلسکوپ هابل قابل‌مشاهده نبودند.
بیشتر بخوانید :
داده‌های خام میدان COSMOS
با اینکه داده‌های خام میدان COSMOS بلافاصله پس از رصد منتشر شد، اما این داده‌ها بدون پردازش تخصصی، قابل‌استفاده نبودند. پردازش این اطلاعات نیازمند دانش فنی بالا و سیستم‌های محاسباتی قدرتمند است، چیزی که تنها تیم‌های تحقیقاتی پیشرفته به آن دسترسی دارند.
تصویری بی‌سابقه از تاریخ کیهان
نقشه تازه‌ای که با کمک تلسکوپ جیمز وب ترسیم شده، نه فقط بزرگ‌ترین نقشه جهان است، بلکه تصویری بی‌سابقه از تاریخ کیهان به شمار می‌رود. این نقشه، نگاه ما به جهان را از نو تعریف و ثابت می‌کند هر تکه کوچک از آسمان، دربردارنده هزاران راز نهفته از گذشته است. از تولد کهکشان‌ها تا پیدایش سیاهچالهها، همه در یک قاب.
این تنها آغاز راه است؛ چرا که با پیشرفت پردازش داده‌ها و تلسکوپ‌های نسل آینده، ممکن است حتی فراتر از این نقشه، بتوانیم آغاز واقعی هستی را با چشم خود ببینیم.
