به گزارش بهداشت نیوز آلودگی ذرات معلق در هوا، به خصوص ذرات قابل تنفس آن، یکی از چالش‌های اساسی سلامت انسان در دنیای امروز است. غلظت بالای این ذرات می‌تواند منجر به بروز بیماری‌های تنفسی، افزایش موارد بستری در بیمارستان و حتی مرگ زودرس شود. این ذرات خطرناک می‌توانند از چند ساعت تا چند روز در هوا معلق بمانند و پیامدهای مرگبارشان گاهی در همان روز اوج آلودگی یا طی یک تا دو ماه پس از آن ظاهر می‌شود.

خطرات کوتاه‌مدت آلودگی ذرات معلق بر سلامت

تحقیقات علمی نشان می‌دهد که حتی افزایش موقت غلظت ذرات معلق در هوا می‌تواند به افزایش مرگ و میر نوزادان و افزایش مراجعات بیمارستانی به دلیل بیماری‌های قلبی عروقی مانند حملات قلبی و بیماری ایسکمیک قلبی منجر شود. علاوه بر این، بستری شدن بیماران مبتلا به بیماری مزمن انسداد ریوی (COPD) و آسم، به ویژه در کودکان، با افزایش این آلاینده‌های هوا تشدید می‌یابد و شدت حملات آسم در کودکان نیز بیشتر می‌شود.

اثرات ویرانگر مواجهه طولانی‌مدت با ذرات معلق

مواجهه مداوم و طولانی‌مدت با آلودگی ذرات معلق، تهدیدی به مراتب جدی‌تر برای سلامت انسان به شمار می‌رود. آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان وابسته به سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۱۳، ذرات معلق را به عنوان عوامل سرطان‌زا معرفی کرد. این مواجهه مستمر می‌تواند موجب بروز آسم در کودکان، تشدید بیماری‌های مزمن انسداد ریوی در بزرگسالان و کاهش رشد عملکرد ریه در کودکان و نوجوانان شود. همچنین، خطر مرگ ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی، حملات قلبی و سکته مغزی به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد.

آلودگی ذرات معلق و تأثیر آن بر سیستم عصبی و بارداری

مطالعات جدید ابعاد دیگری از خطرات آلودگی ذرات معلق را آشکار ساخته‌اند. این آلاینده‌ها می‌توانند در بزرگسالان باعث کاهش حجم مغز و افزایش ریسک زوال عقل شوند. علاوه بر این، قرارگیری زنان باردار در معرض این ذرات، پیامدهای ناخوشایندی مانند زایمان زودرس، وزن کم هنگام تولد نوزاد و افزایش مرگ و میر جنین و نوزادان را به دنبال دارد که سلامت مادر و کودک را به شدت تهدید می‌کند.

پدیده گرد و غبار و تشدید بحران آلودگی هوا

افزایش غلظت ذرات معلق قابل تنفس ناشی از پدیده گرد و غبار، خطرات متعددی برای سلامت قلبی و تنفسی ایجاد می‌کند. این وضعیت همچنین منجر به کاهش دید افقی، افزایش خطر حوادث رانندگی و اختلال در فعالیت‌های اجتماعی و سیستم حمل و نقل می‌شود. در موارد شدید طوفان گرد و خاک، تعطیلی مدارس و ادارات نیز برای حفظ سلامت عمومی محتمل است. ذرات گرد و غبار که اغلب در مناطق خشک و نیمه‌خشک شکل می‌گیرند، با جریان باد می‌توانند تا فواصل بسیار دور منتقل شده و کیفیت هوا را در مناطق وسیعی تحت تأثیر قرار دهند.

نحوه ورود ذرات معلق به بدن و اهمیت اندازه ذرات

ذرات معلق از طریق استنشاق وارد بدن شده و بسته به اندازه خود، پیامدهای بهداشتی متفاوتی ایجاد می‌کنند. اندازه این ذرات شاخص مهمی در تعیین میزان خطر برای سلامت انسان است. ذرات بزرگ‌تر از ۱۰ میکرومتر (PM10) عمدتاً باعث تحریک پوست و چشم می‌شوند، اما ذرات کوچکتر از ۱۰ میکرومتر (PM10) و به ویژه ذرات بسیار ریز کوچکتر از ۲.۵ میکرومتر (PM2.5)، می‌توانند به عمق دستگاه تنفسی و حتی جریان خون نفوذ کرده و بیماری‌های تنفسی مانند آسم، رینیت آلرژیک، ذات‌الریه، و همچنین نارسایی‌های قلبی و عروقی را موجب شوند. کنترل ورود این ذرات آلاینده به بدن از طریق راهکارهایی مانند استفاده از ماسک در زمان هشدار آلودگی هوا، برای کاهش اثرات سوء آن ضروری است.

منبع: وبدا