عصر ایران - مسجد زبون نسا، اثری یکپارچه و مونو‌لیتی از بتن صورتی، در حاشیه‌ی داکا و در قلب یکی از مناطق صنعتی پرشتاب رشد یافته، واقع شده است. این پروژه به سفارش مالک یکی از کارخانه‌ها، به‌منظور ادای احترام به مادر فقیدش طراحی شده و نقش فضایی روحانی–اجتماعی برای کارگران ایفا می‌کند؛ فضایی آرام در میانه‌ی هیاهوی صنعتی پیرامون.
این مسجد به عنوان یک «پاویون تنفسی» طراحی شده که نور طبیعی، تهویه‌ی طبیعی و آسایش حرارتی را در هم می‌آمیزد. دیوارهای ضخیم و مشبک بتن، الهام‌گرفته از الگوهای سنتی jaali، نور و جریان هوا را به‌صورت فیلتر شده به درون فضا هدایت می‌کنند.
ساختار بر سکویی مرتفع قرار گرفته که یادآور خانه‌های بومی bhiti بنگلادش است. طراحی فضا با ترکیب باغچه‌ها و آب‌نماهایی که به برکه‌ی مجاور متصل‌اند، رابطه‌ای هم‌پیوند میان فضاهای درون و بیرون ایجاد می‌کند.
در تصاویر این مطالب ما فقط از هنر و دانش معماری لذت می بریم و درباره این علم سخن می گوئیم...
از عناصر کلیدی معماری بنا می‌توان به گنبدی کم‌ارتفاع بر فراز شبستان، محرابی شفاف از جنس شیشه‌ی نیمه‌مات و دیوار قبله‌ای با قوس عریض اشاره کرد که چشم‌اندازی از سطح آب منعکس‌کننده را قاب می‌گیرد. این مسجد با پرهیز از مرزهای سخت و بسته، بر مفاهیم بازبودن، آرامش و سیالیت فضایی تأکید دارد.
طبقه‌ی فوقانی با پلان هلالی شکل، به‌طور اختصاصی برای زنان طراحی شده است؛ فضایی امن و اختصاصی برای نیایش و گردهمایی که در راستای توانمندسازی اجتماعی آنان شکل گرفته. فضاهای وضوخانه با موزاییک‌هایی به رنگ صورتی و فیروزه‌ای تزئین شده و سامانه‌ای از آب بازیافتی در طراحی آن‌ها لحاظ شده است تا پیوندی میان پایداری زیست‌محیطی و معنویت برقرار شود.
جزئیات دقیق طراحی، بازتابی از مهارت‌های صنایع‌دستی محلی است و مسجد را با خاطره‌ی جمعی و زمینه‌ی فرهنگی کاربرانش پیوند می‌زند.
مسجد زِبون نسا
آشولیا، بنگلادش – ۲۰۲۳
معمار: studiomorphogenesis
معمار اصلی: سایقا اقبال مغنا
مساحت: ۵۶۳ مترمربع
📸: salarchman
اجرا: IDS Address Makerمجله معماری ایوان
