کارشناس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان نطنز گفت: مسجد حاجتگاه با قدمتی بیش از ۴۰۰ سال در روستای تاریخی ابیانه قرار دارد و دارای ویژگی‌های خاص معماری است.
به گزارش ایسنا، مجید نوری درباره مسجد حاجتگاه ابیانه نطنز اظهار کرد: مسجد حاجتگاه در محله زیارتگاه و در کنار قبرستان قدیمی ابیانه واقع شده است. این مسجد متعلق به دوره صفویه و در ضلع غربی ابیانه مجاور مسیر چشمه دوآبی واقع شده است. ورودی مسجد در ضلع جنوبی آن و بنا دارای پلان مستطیل شکل است که ابعاد آن ١٨در ۶ متر و دارای چهار ستون چوبی با سرستون‌های ساده است. در ضلع غربی مسجد و متصل به آن شبستان کوچکی قرار دارد که دارای ایوانی مشرف به شبستان مسجد اصلی دارد که قدیمی‌تر از مسجد فعلی و در واقع مسجد بزرگ حاجتگاه به آن الحاق شده است.
وی افزود: در ضلع جنوب غربی و به فاصله تقریبی ۳۵ متر از مسجد، آسیاب آبی «برار» قرار دارد که یکی از سه آسیاب آبی ابیانه است. در ضلع شرق مسجد و به فاصله سه متری از آن کانال آب رودخانه موقتی(مسیر سیلاب) پنجه علی قرار دارد که اخیراً با استفاده از سنگ‌های لاشه‌ای دیوار و کف آن با استفاده از ملات ماسه و سیمان استحکام‌بخشی شده است. مصالح به کار رفته در مسجد شامل سنگ، خشت، تیر چوبی و نمای بیرونی آن آجری با شوقه‌های مشبک هلالی و برینجاهای دو لنگه‌ای است. در جلو مسجد تختگاهی وجود دارد که به تخت مزگه شهرت دارد که ماشاءالله سردار آن را احداث کرده است.
این کارشناس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان نطنز ادامه داد: مردم ابیانه اعتقاد خاصی به مسجد داشته و برای برآوردن حاجات خود به این مسجد متوسل می‌شوند. در زیر تخته پوش‌های مسجد حاجتگاه نیز همانند سایر مساجد ابیانه خط نوشته‌هایی وجود دارد که مضامین آن حاوی آیات قرانی، اشعار و تواریخ است. در سال‌های اخیر حسینیه جدیدی در ضلع شمالی مسجد احداث شده که دارای ورودی به داخل مسجد از سمت شمال مسجد است. کف و سقف مسجد تخته پوش و دیوارهای آن دارای اندود گچی است.
نوری تصریح کرد: نمای بیرونی در ضلع جنوبی دارای اندود کاه‌ِگِل قرمز و اندود اتاق ضلع جنوب غربی بوده که ایوانی به سمت جنوب دارد و دارای کاه‌گِل سفید است. حسینیه الحاقی نیز با آجر و ملات ماسه و سیمان ساخته شده و برای سقف آن نیز از تیرآهن استفاده شده است. در و پنجره‌های ساختمان تماماً فلزی است که هیچ‌گونه هم سنخی با بافت ابیانه و مسجد حاجتگاه ندارد که لزوم تعویض آن‌ها امری لازم و ضروری به نظر می‌رسد.
وی گفت: پشت‌بام مسجد دارای اندود کاه‌گِل است که طی سالیان متمادی تجدید اندود شده است و همین مسئله باعث سنگینی سقف و در نتیجه آسیب به تیرهای سقف می‌شود که سبک‌سازی سقف نیز لازم به نظر می‌رسد. در ضمن ضلع غربی مسجد به بدنه کوه تکیه داده که موجب نفوذ رطوبت به دیوارهای مسجد می‌شود. مسجد حاجتگاه در جوار قبرستان قدیمی ابیانه واقع شده که در حال حاضر به علت ساخت و سازهای وسیعی که در محل صورت گرفته، تنها جز معدودی از سنگ‌قبرها آثار دیگری نمانده است. در جلو مسجد در ضلع جنوبی کارخانه قدیمی برق ابیانه وجود داشته که از بین رفته است. مسجد حاجتگاه با شماره ۱۴۹۳۰ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
