به گزارش بهداشت نیوز بیماری سلیاک، یک اختلال خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به پروتئین گلوتن واکنش نشان داده و منجر به آسیب تدریجی به دیواره روده باریک می‌شود. این بیماری که با نام‌های دیگری همچون اسپرو سلیاک یا آنتروپاتی حساس به گلوتن نیز شناخته می‌شود، شیوع قابل توجهی دارد؛ به طوری که تخمین زده می‌شود حدود ۲ میلیون آمریکایی به آن مبتلا هستند و ملزم به رعایت رژیم غذایی بدون گلوتن می‌باشند.
علائم بیماری سلیاک می‌تواند بسیار متنوع باشد. شایع‌ترین نشانه‌ها شامل مشکلات گوارشی نظیر نفخ، درد شکم، اسهال مزمن، استفراغ و یبوست است. کاهش وزن بی‌دلیل، بثورات پوستی خارش‌دار (درماتیت هرپتی‌فرمیس) و همچنین تأثیرات منفی بر خلق و خو و حافظه مانند افسردگی، تحریک‌پذیری، ضعف حافظه و مشکل در تمرکز نیز از دیگر علائم گزارش شده در مبتلایان به سلیاک هستند.
برای تشخیص قطعی بیماری سلیاک، پزشکان معمولاً از دو روش اصلی استفاده می‌کنند: آزمایش خون برای بررسی وجود آنتی‌بادی‌های خاص مرتبط با سلیاک و نمونه‌برداری (بیوپسی) از روده باریک برای ارزیابی میزان آسیب به پرزهای روده‌ای. این روش‌ها به تفکیک سلیاک از سایر بیماری‌های گوارشی کمک می‌کنند.
عدم تشخیص و درمان به موقع بیماری سلیاک می‌تواند منجر به عوارض جدی و گاه جبران‌ناپذیری شود. از جمله این عوارض می‌توان به سقط جنین مکرر، نازایی، کم‌خونی شدید ناشی از فقر آهن، کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری، ابتلا به پوکی استخوان زودرس، و مشکلات عصبی نظیر زوال عقل، میگرن‌های مزمن و صرع اشاره کرد. همچنین، خطر ابتلا به سرطان‌هایی مانند لنفوم روده و سرطان روده کوچک در بیماران سلیاکی درمان‌نشده افزایش می‌یابد. عدم تحمل لاکتوز و ریزش مو نیز از دیگر پیامدهای احتمالی این بیماری است.
در حال حاضر، درمان قطعی برای بیماری سلیاک وجود ندارد و تنها راهکار موثر، پایبندی مادام‌العمر به یک رژیم غذایی بدون گلوتن است. گلوتن پروتئینی است که عمدتاً در گندم، جو، چاودار و مالت جو یافت می‌شود. بنابراین، مواد غذایی حاوی این غلات مانند آرد سمولینا، بسیاری از نان‌ها، پاستاها و محصولات فرآوری‌شده باید به طور کامل از برنامه غذایی بیماران حذف شوند.
توجه به برچسب محصولات غذایی و دارویی بسیار حائز اهمیت است، چرا که گلوتن ممکن است به عنوان نگهدارنده یا ماده افزودنی در برخی داروها، ویتامین‌ها و مکمل‌های غذایی نیز وجود داشته باشد. با توجه به اینکه بسیاری از غذاهای بسته‌بندی و فرآوری‌شده ممکن است حاوی گلوتن پنهان باشند، مطالعه دقیق اطلاعات روی بسته‌بندی و در صورت لزوم، مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه، پیش از مصرف، ضروری است. گاهی شرکت‌های تولیدکننده اطلاعات دقیق و با جزئیات را روی محصول درج نمی‌کنند.
نکته مهم دیگر این است که در برخی افراد، علائم بیماری سلیاک ممکن است خفیف بوده یا اصلاً بروز نکند. با این حال، عدم رعایت رژیم غذایی بدون گلوتن حتی در این افراد نیز می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی و خاموش به سلول‌های روده‌ای شود. اگرچه داروی خاصی برای درمان سلیاک تجویز نمی‌شود، اما در صورت بروز کم‌خونی یا کاهش وزن شدید، پزشکان ممکن است مکمل‌های غذایی نظیر آهن، فولات، روی و ویتامین D را برای جبران کمبودهای تغذیه‌ای تجویز نمایند.
