باتوجه‌به گسترش چاقی، خیلی از افراد برای پیشگیری از تشدید مشکل افزایش وزن سراغ روش‌های پزشکی می‌روند. بوتاکس معده نیز یکی از این راه‌حل‌هاست.

تزریق سم بوتولینوم به معده شیوه‌ای نسبتاً نوین برای کاهش وزن و لاغری است. در این شیوه که با آندوسکوپی انجام می‌شود، سم بوتولینوم به نواحی خاصی از معده تزریق می‌شود. با کمک این روش با محدودکردن انقباضات معده، تخلیه معده با تأخیر رخ می‌دهد و فرد اشتهای کمتری خواهد داشت. در نتیجه کاهش وزن اتفاق می‌افتد.

وقتی سوزن بوتاکس به معده تزریق می‌شود، عضلات معده را شل می‌کند و انقباضات طبیعی معده را کمتر می‌کند. این انقباضات به طور طبیعی به تخلیه معده کمک می‌کنند؛ اما بعد از تزریق بوتاکس، معده مدت‌زمان بیشتری پُر می‌ماند و احساس سیری و بی‌اشتهایی به فرد می‌دهد.

بوتاکس از همان سمی ساخته می‌شود که می‌تواند موجب بوتولیسم شود. تزریق بوتاکس معده شیوه‌ای جدید است اما می‌تواند کشنده باشد و به افراد در مورد این درمان هشدار داده می‌شود. روش‌های گوناگونی برای درمان چاقی وجود دارد و در این روش اتفاقی که می‌افتد فلج شدن معده است. همه می‌دانیم که بوتاکس عاملی است که برای مداخلات زیبایی به کار می‌رود و با شل و فلج کردن عضلات صورت، به کاهش چین‌وچروک و خطوط کمک می‌کند.

معده محفظه‌ای عضلانی است که به طور طبیعی حرکات انقباضی دارد و فشرده می‌شود تا غذایی که واردش شده نرم و خمیری شده و وارد روده باریک شود. با فلج شدن این عضله معده دیگر نمی‌تواند این حرکات را انجام دهد و تخلیه معده به تأخیر می‌افتد.

بوتاکس معده درمانی مؤثر برای خیلی از افرادی است که مشکل چاقی دارند و انواع رژیم‌های کاهش وزن را امتحان کرده‌اند؛ اما جواب نگرفته‌اند. بوتاکس معده برای کسانی که اشتهای زیادی برای خوردن دارند نیز می‌تواند مفید است و منجر به کاهش اشتهایشان می‌شود.

روش انجام و کاربردها
این روش معمولاً به صورت سرپایی و بدون نیاز به بستری انجام می‌شود. فرایند تزریق معمولاً ۱۵ تا ۲۰ دقیقه طول می‌کشد و بیمار پس از چند ساعت مراقبت می‌تواند مرخص شود. این روش برای افرادی مناسب است که جراحی چاقی را نمی‌خواهند یا نمی‌توانند انجام دهند، اما باید توجه داشت که این روش جایگزین رژیم غذایی و ورزش نیست.

بوتاکس معده برای چه کسانی مناسب است؟
این روش به عنوان یک گزینه حداقل تهاجمی برای افرادی که با رژیم غذایی و ورزش موفق به کاهش وزن نشده‌اند، پیشنهاد می‌شود.  

این شیوه، جراحی چاقی نیست. اما معیارهایی برای افرادی که کاندید بوتاکس معده هستند وجود دارد:

. بوتاکس معده مناسب کسانی است که نمی‌توانند با رژیم غذایی و ورزش وزن کم کنند.

. شاخص توده بدنی افراد برای اینکه کاندید بوتاکس معده باشند باید زیر ۴۰ باشد. به عبارتی دیگر بوتاکس معده برای کسانی انجام می‌شود که نمی‌توانند از رژیم لاغری و ورزش نتیجه بگیرند و شاخص توده بدنی‌شان بین ۲۷ تا ۳۵ است و ۱۰ تا ۲۰ کیلوگرم اضافه‌وزن دارند. در واقع کسانی که اضافه‌وزن دارند؛ اما آن‌قدر چاق نیستند که تحت جراحی چاقی قرار بگیرند، گروه ایده‌آلی برای بوتاکس معده محسوب می‌شوند.

ایمنی و محدودیت‌ها
تحقیقات نشان می‌دهد که بوتاکس معده زمانی ایمن است که توسط متخصصان مجرب انجام شود. با این حال، محدودیت‌هایی برای این روش وجود دارد.

. این روش برای خانم‌های باردار، شیرده، یا کسانی که اختلالات معده و روده (مانند زخم، گاستریت، دیورتیکولیت، بیماری کرون، کولیت، یا سرطان) دارند، مناسب نیست.

. بوتاکس معده به افرادی که شاخص توده بدنی آنها بالای ۴۰ است و جراحی چاقی برایشان مؤثرتر خواهد بود مناسب نیست. در برخی منابع هم ذکر شده که برای افراد با BMI ی بالای ۳۵ مناسب نیست.

. همچنین، افراد مبتلا به دیابت شدید ممکن است کاندیدای مناسبی نباشند.

آیا بوتاکس معده عوارضی دارد؟
بوتاکس سال‌هاست که در پزشکی به کار می‌رود و اگر توسط پزشک حاذق و با دوز مناسب انجام شود ضرری ندارد؛ اما تزریق بوتاکس برای کسانی که به سم بوتولینوم حساسیت دارند یا دچار اختلالاتی در انقباضات عضله معده هستند مناسب نمی‌باشد. احتمال عوارض جانبی تزریق بوتاکس شایع نیست؛ اما می‌تواند به دو دسته کلی تقسیم شود: عوارض رایج و موقت، و عوارض جدی‌تر که نیاز به توجه پزشکی دارند.  

عوارض رایج و موقت

. تهوع و استفراغ موقتی

. یبوست، نفخ و شکم‌درد

. تب

این عوارض معمولاً پس از بوتاکس رخ می‌دهد و خودبه‌خود بهبود می‌یابد.

بوتاکس معده یک گزینه بالقوه برای کاهش وزن است، اما با عوارض جانبی احتمالی همراه است که باید با دقت توسط متخصصان ارزیابی شود. بیماران باید از محدودیت‌ها و نیاز به تکرار روش آگاه باشند و آن را بخشی از برنامه جامع کاهش وزن در نظر بگیرند

عوارض جدی

. دوبینی

. مشکل تنفسی

. خشکی دهان

. مشکل در تکلم و بلع

. کاهش ضربان قلب

. افت فشارخون

. اختلالات تعریق

ممکن است نیاز به مداخله پزشکی داشته باشد، به‌ویژه اگر گسترده شود.

واکنش‌های آلرژیک به بوتاکس

راش پوستی و خارش

تورم صورت و گلو، مشکل در تنفس، سرگیجه

نیاز به مراقبت فوری دارد، ممکن است شامل شوک آنافیلاکتیک باشد

عوارض نادر اما خطرناک

. خونریزی یا سوراخ‌شدن معده

. آسیب به دستگاه گوارش

. نکروز معده

ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشد.

ضمناً این احتمال وجود دارد که بوتاکس از نواحی تزریق شده به دیگر قسمت‌ها برسد؛ اما این اتفاق فقط زمانی می‌افتد که تزریق بوتاکس توسط پزشک متبحر انجام نشود.

هشداری قابل تامل در مورد بوتاکس معده
سال ۲۰۲۳ بود که مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌های اروپا به افراد در مورد سفر به ترکیه با هدف تزریق بوتاکس معده هشدار داد. در آن زمان مشخص شد که این درمان منجر به ده‌ها مورد بوتولیسم مربوط به کلینیک‌های خصوصی در استانبول و ازمیر شده است. به طوری که ۶۷ مورد از مسمومیت مربوط به تزریق بوتاکس معده در اروپا گزارش شد. علائم این مسمومیت‌ها خفیف تا شدید بوده‌اند و عده‌ای نیاز به بستری‌شدن در بیمارستان پیدا کرده‌اند.

فرضیه‌ای که در مورد این موارد مسمومیت وجود داشت این بود که یا بوتاکس به‌کاررفته بسیار قوی بوده یا با دوز بالایی استفاده شده است که ایجاد مسمومیت کرده است.  در میان موارد شدید مسمومیت، افراد نیاز به ونتیلاتور پیدا کرده‌اند تا بتوانند تنفس داشته باشند. تصور کنید اگر این افراد دسترسی به ونتیلاتور نداشتند جان خود را از دست می‌دادند.

مدت اثر و نیاز به تکرار
اثرات بوتاکس معده معمولاً بین ۴ تا ۶ ماه باقی می‌ماند. پس از این مدت، ممکن است نیاز به تکرار روش باشد.

بحث‌ها و چالش‌ها
اگرچه بوتاکس معده به عنوان یک روش نوین معرفی شده، اما همچنان بحث‌هایی درباره اثربخشی بلندمدت آن وجود دارد. برخی مطالعات نشان داده‌اند که این روش می‌تواند به کاهش وزن کمک کند، اما شواهد کافی برای اثبات مزایای بلندمدت آن وجود ندارد. همچنین، برخی منابع درباره بوتاکس معده اشاره کرده‌اند که این روش هنوز توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) یا آژانس دارویی اروپا تأیید نشده است، که ممکن است نگرانی‌هایی را برای بیماران ایجاد کند.

جمع‌بندی

بوتاکس معده یک گزینه بالقوه برای کاهش وزن است، اما با عوارض جانبی احتمالی همراه است که باید با دقت توسط متخصصان ارزیابی شود. بیماران باید از محدودیت‌ها و نیاز به تکرار روش آگاه باشند و آن را بخشی از برنامه جامع کاهش وزن در نظر بگیرند.

با توجه به آخرین اطلاعات علمی، بوتاکس معده ممکن است در شرایط خاصی، مانند دوزهای بالا، تزریق در چندین منطقه معده، و ترکیب با رژیم غذایی کنترل‌شده، برای کاهش وزن مؤثر باشد. با این حال، شواهد کلی هنوز قطعی نیست و برخی مطالعات نشان می‌دهند که این روش نسبت به پلاسیبو مؤثر نیست. بنابراین، این روش بیشتر به عنوان یک گزینه کمکی برای بیمارانی که دیگر روش‌ها برایشان مؤثر نبوده، در نظر گرفته می‌شود، و انجام آن باید تحت نظارت پزشکان متخصص باشد.