به گزارش خبرنگار مهر، آئین‌نامه اجرایی بند (الف) ماده (۹۴) قانون برنامه پنج ساله هفتم پیشرفت را که مربوط به «پژوهانه جامع» است، توسط هیئت وزیران به تصویب رسید.
این آئین‌نامه بر اساس پیشنهاد وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و با همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان برنامه و بودجه کشور تدوین شده و هدف اصلی آن هدایت و تخصیص هدفمند اعتبارات مالی (پژوهانه) به منظور ارتقای شاخص‌های آموزشی، پژوهشی، فناوری، نوآوری و مهارتی، رفع مسائل اساسی کشور، گسترش مرزهای دانش و کسب مرجعیت علمی، فناوری و نوآوری است.
پژوهانه؛ اعتبار مالی است که برای انجام فعالیت‌های پژوهشی بر اساس ضوابط مؤسسات شامل دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی دولتی هزینه می‌شود.
یکی از محورهای اصلی این آئین‌نامه، سامانه نظام ایده‌ها و نیازها (نان) است. وزارت علوم موظف است برای هم‌رسانی اطلاعات مندرج در سامانه‌های پژوهشی وزارت بهداشت و سایر دستگاه‌های اجرایی به سامانه نان، زیرساخت لازم برای فراخوان ایده و نیازها، ثبت درخواست پژوهشگران هدف و نظارت بر فرآیندها را به صورت برخط فراهم کند. همچنین، وزارت بهداشت و سایر دستگاه‌های اجرایی نیز موظفند تمهیدات لازم برای ثبت نیازها و اولویت‌های پژوهشی خود، در سامانه نان فراهم آورند.
وزارتخانه‌های علوم و بهداشت نیز مکلف به اطلاع‌رسانی، توانمندسازی نیروی انسانی و ایجاد مشوق‌ها برای هدایت طرح‌های پژوهشی به سمت اولویت‌ها و نیازهای کشور و ثبت آن‌ها در سامانه نان هستند. وزارت علوم نیز موظف است با همکاری وزارت بهداشت و سایر دستگاه‌های اجرایی، ارتباط بین سامانه نان و سامانه‌های مدیریت پژوهشی مؤسسات را فراهم کند تا از اقدامات موازی جلوگیری شود.
صرف حداقل ۱۰ درصد از اعتبارات پژوهشی دانشگاه‌ها و دستگاه‌های اجرایی
بر اساس این آئین‌نامه دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی پژوهشی موظف‌اند که سالانه حداقل ۱۰ درصد و تا پایان سال آخر اجرای قانون برنامه هفتم توسعه، حداقل ۵۰ درصد از اعتبارات پژوهشی را به پرداخت پژوهانه طرح‌های پژوهشی اختصاص دهند. دستگاه‌های اجرایی نیز موظفند هر سال حداقل ۱۰ درصد و تا پایان سال آخر برنامه هفتم، حداقل ۵۰ درصد از منابع پژوهشی خود را برای طرح‌های پژوهشی مربوط به خود که در سامانه نان ثبت شده‌اند، صرف کنند.
پرداخت پژوهانه طرح‌های پژوهشی و تحقیقات میان‌رشته‌ای با اولویت در حوزه علوم انسانی و در راستای نیازهای ثبت‌شده در سامانه نان با ضرایب تشویقی اعمال می‌شود. دستورالعمل نحوه تعیین ضرایب، دو ماه از تاریخ ابلاغ این آئین‌نامه توسط وزارتین علوم و بهداشت و با همکاری دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط تدوین و توسط وزارتین ابلاغ می‌شود.
مشوق‌های آئین‌نامه جامع پژوهانه؛ از همکاری با پژوهشگران پسادکتری تا مطالعات بین‌رشته‌ای
این آئین‌نامه مشوق‌هایی را برای هدایت طرح‌ها به سمت اولویت‌ها و نیازها پیش‌بینی کرده است. پژوهانه طرح‌های پژوهشی با اولویت در حوزه علوم انسانی و در راستای نیازهای ثبت شده در سامانه نان با ضرایب تشویقی اعمال می‌شود.
طرح‌های پژوهشی در همکاری با پژوهشگران پسادکتری از ضریب تشویقی بالاتری برخوردارند. همچنین، طرح‌های پژوهشی شامل مطالعات طولانی مدت، بین‌رشته‌ای، چندرشته‌ای یا فرارشته‌ای با تأیید شورای پژوهش و فناوری مؤسسه مشمول ضرایب تشویقی این ماده می‌شوند.
علاوه بر این، مجریان طرح‌های پژوهشی اعم از هیئت علمی و پژوهشگر، مشمول اعطای یک پایه تشویقی می‌شوند. ساز و کار این پایه تشویقی توسط مؤسسه تدوین و به تصویب هیئت امنای آن می‌رسد.
نظارت بر حسن اجرای مفاد این آئین‌نامه در مؤسسات بر عهده رئیس مؤسسه است . وزارتین نیز موظفند گزارشی از سهم منابع بودجه عمومی مربوط به پژوهش‌های این آئین‌نامه از کل اعتبارات پژوهشی را هر سال در مرداد ماه به سازمان برنامه و بودجه کشور گزارش دهند .
این آئین‌نامه با هدف جهت‌دهی به فعالیت‌های پژوهشی کشور به سمت حل مسائل واقعی و ارتقای جایگاه علمی و فناوری به اجرا درآمده است و به تازگی توسط محمدرضا عارف؛ معاون اول رئیس جمهور ابلاغ شده است.
