همشهری آنلاین - گروه سیاسی: روز چهارشنبه، تپههای اطراف اورشلیم و مناطق نزدیک به شهر بیتشمش شاهد آتشسوزیهای گستردهای بودند که به سرعت به یکی از مهمترین اخبار منطقه تبدیل شد. اما رسانههای اسرائیلی درباره این حادثه چه نوشتند؟ این آتشسوزیها که در ابتدا در جنگلها و تپههای نزدیک بزرگراههای اصلی گزارش شدند، به دلیل وزش بادهای شدید و شرایط خشک جوی به سرعت گسترش یافتند و چندین شهرک و منطقه مسکونی را تهدید کردند. بر اساس گزارشهای منتشرشده توسط رسانههای اسرائیلی، از جمله هاآرتص و تایمز آو اسرائیل، دستکم ۵ کانون آتشسوزی در مناطق مختلف شناسایی شده که برخی از آنها به بزرگراه شماره یک، یکی از شریانهای اصلی ارتباطی اورشلیم، نزدیک بودند. این وضعیت منجر به بسته شدن موقت این بزرگراه و تخلیه چندین منطقه مسکونی، از جمله نوهشالوم و دیگر شهرکهای اطراف شد.
شدت آتشسوزیها به حدی بود که بیش از ۱۰۰ تیم آتشنشانی، با پشتیبانی بالگردها و هواپیماهای مخصوص اطفای حریق، به محل اعزام شدند. اسرائیل هیوم گزارش داد که ۹ نفر از افرادی که در خودروهای گرفتار در میان شعلهها بودند نجات یافتند، اما هنوز گزارشی از تلفات جانی یا مصدومان احتمالی منتشر نشده است. با این حال، خسارات مادی قابلتوجهی به زیرساختها، از جمله خطوط برق و برخی مناطق مسکونی، وارد شده است.
واکنش سریع مقامات: از تخلیه تا درخواست کمک بینالمللی
دولت اسرائیل به سرعت وارد عمل شد و اقدامات اضطراری را برای مهار بحران آغاز کرد. ییسرائل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل، اعلام کرد که ارتش این رژیم برای پشتیبانی از تیمهای آتشنشانی و امدادی به حالت آمادهباش درآمده است. گیدئون ساعر، وزیر امور خارجه، نیز از درخواست کمک بینالمللی از کشورهای قبرس، کرواسی، ایتالیا و یونان خبر داد. این درخواست که تنها ۲۰ دقیقه پس از انتشار اولین اخبار آتشسوزی اعلام شد، نشاندهنده عمق نگرانی مقامات اسرائیلی از گسترش غیرقابلکنترل آتش بود.
تخلیه مناطق مسکونی در اولویت قرار گرفت. شهرکهایی مانند بیتشمش و نوهشالوم به دلیل نزدیکی به کانونهای آتشسوزی به سرعت تخلیه شدند. تصاویر منتشرشده در شبکههای اجتماعی و رسانهها نشاندهنده ترافیک سنگین در مسیرهای منتهی به این مناطق و هراس ساکنان از نزدیک شدن شعلهها به خانههایشان بود. این واکنش سریع، هرچند ضروری، بار دیگر شکنندگی زیرساختهای شهری در برابر بلایای طبیعی را در اسرائیل به نمایش گذاشت.
گمانهزنیها: از عوامل طبیعی تا سناریوهای امنیتی
در حالی که تحقیقات رسمی درباره علل آتشسوزیها هنوز در مراحل اولیه قرار دارد، گمانهزنیهای متعددی در رسانهها و شبکههای اجتماعی مطرح شده است. شرایط جوی، بهویژه وزش بادهای شدید و خشکی هوا، بهعنوان عامل اصلی گسترش سریع آتش مورد توجه قرار گرفته است. با این حال، برخی تحلیلگران و کاربران شبکههای اجتماعی به عوامل غیرطبیعی نیز اشاره کردهاند. در منطقهای که تنشهای سیاسی و امنیتی همواره در جریان است، برخی این آتشسوزیها را به اقدامات خرابکارانه یا حتی حملات عمدی مرتبط میدانند، هرچند هیچ مدرک معتبری برای تایید این ادعاها ارائه نشده است.
این گمانهزنیها بیارتباط با وضعیت کنونی منطقه نیست. فروپاشی آتشبس در غزه و ازسرگیری حملات اسرائیل به این منطقه در هفتههای اخیر، همراه با تنشهای مداوم با گروههای مقاومت در لبنان و یمن، فضایی از بیاعتمادی و سوءظن ایجاد کرده است. برخی کاربران در شبکههای اجتماعی به حملات موشکی اخیر انصارالله یمن به پایگاههای نظامی اسرائیل اشاره کردهاند و این احتمال را مطرح میکنند که آتشسوزیها ممکن است نتیجه اقدامات تلافیجویانه باشد. با این حال، منابع رسمی اسرائیلی تاکنون این سناریوها را تایید یا رد نکردهاند.
ابعاد سیاسی و اجتماعی: بازتاب در داخل و خارج
آتشسوزیهای اورشلیم نهتنها یک بحران زیستمحیطی، بلکه یک موضوع سیاسی و اجتماعی نیز بوده است. در داخل اسرائیل، این حادثه بار دیگر بحثهایی درباره آمادگی زیرساختی و مدیریت بحران را برانگیخته است. برخی منتقدان دولت نتانیاهو معتقدند که تمرکز بیش از حد بر مسائل امنیتی و نظامی، به قیمت نادیده گرفتن زیرساختهای غیرنظامی و مدیریت بلایای طبیعی تمام شده است. این انتقادات در حالی مطرح میشود که دولت اسرائیل همچنان با چالشهای داخلی، از جمله اعتراضات خانوادههای گروگانهای باقیمانده در غزه، روبروست.
در سطح بینالمللی، درخواست کمک از کشورهای اروپایی و پاسخ سریع آنها، از جمله اعزام هواپیماهای اطفای حریق از یونان و ایتالیا، نشانهای از شدت اوضاع بوده است. با این حال، برخی کاربران در شبکههای اجتماعی، بهویژه در کشورهای منطقه، این حادثه را با کنایه به سیاستهای اسرائیل در غزه و لبنان مرتبط کردهاند و آن را نوعی «عدالت طبیعی» توصیف کردهاند. این اظهارات، هرچند حاشیهای، نشاندهنده عمق شکافهای سیاسی در منطقه است.
آتشسوزیهای تاریخی
آتشسوزیهای گسترده در اسرائیل پدیده جدیدی نیستند. در سالهای گذشته، بهویژه در تابستانهای خشک، مناطق جنگلی سرزمینهای اشغالی بارها شاهد حریقهای مشابه بودهاند. برای مثال، آتشسوزی بزرگ سال ۲۰۱۰ در کوه کرمل، که به کشته شدن ۴۴ نفر منجر شد، همچنان بهعنوان یکی از بدترین بلایای طبیعی در تاریخ اسرائیل شناخته میشود. این سابقه باعث شده است که مقامات اسرائیلی نسبت به چنین حوادثی حساسیت بیشتری نشان دهند و پروتکلهای سختگیرانهای برای مدیریت آنها تدوین کنند. با این حال، تغییرات اقلیمی و افزایش دمای جهانی، خطر اینگونه حوادث را در سالهای اخیر تشدید کرده است.
در حالی که تلاشها برای مهار آتشسوزیها ادامه دارد، پرسشهای متعددی درباره آینده مطرح است. آیا این حادثه به بازنگری در سیاستهای زیستمحیطی و مدیریت بحران در اسرائیل منجر خواهد شد؟ آیا گمانهزنیهای امنیتی به تحقیقات گستردهتر و تنشهای جدید در منطقه دامن خواهد زد؟ پاسخ به این پرسشها نیازمند زمان و اطلاعات بیشتری است. با این حال، آنچه مسلم است، ضرورت تقویت زیرساختهای مقابله با بلایای طبیعی و افزایش همکاریهای بینالمللی برای مدیریت چنین بحرانهایی است.
رسانههای اسرائیلی نوشتند که آتشسوزیهای اورشلیم، در کنار ابعاد زیستمحیطی و امنیتی، آزمونی برای انسجام اجتماعی و سیاسی اسرائیل نیز به شمار میرود. در منطقهای که هر حادثهای میتواند به سرعت به یک بحران چندوجهی تبدیل شود، مدیریت این آتشسوزیها نهتنها نیازمند منابع مادی، بلکه نیاز به دیپلماسی هوشمندانه و شفافیت در اطلاعرسانی دارد. در نهایت، این بحران بار دیگر یادآور شکنندگی تعادل در خاورمیانه و لزوم توجه به چالشهای زیستمحیطی در کنار مناقشات سیاسی است.