روده و به طور کلی دستگاه گوارشی که اغلب از آن به عنوان «مغز دوم» نیز یاد میشود، نقش مهمی در سلامت و رفاه کلی ما دارد. هرگونه اختلال و مشکل در آن می‌تواند زندگی روزمره ما را تحت تأثیر قرار داده یا در موارد شدیدتر مختل کند. یکی از شایع‌ترین اختلالات گوارشی، سندروم روده تحریک پذیر (IBS) است. در این مقاله قصد داریم هرآنچه که باید در باره این عارضه بدانید از علائم تا راه‌های درمان در اختیارتان قرار دهیم.
در این مقاله می‌خوانید:
بیشتر بخوانید: رژیم غذایی فلکسترین، گیاهخوار باش اما گوشت را حذف نکن!
سندرم روده تحریک پذیر که معمولاً به عنوان IBS نیز شناخته میشود، یک اختلال مزمن گوارشی است که روده بزرگ (کولون) را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری با ترکیبی از علائم از جمله درد شکم، نفخ و تغییر عادات روده مشخص میشود. IBS یک اختلال عملکردی است، به این معنی که علت ساختاری یا بیوشیمیایی مشخصی ندارد، اما بر عملکرد طبیعی دستگاه گوارش تأثیر می‌گذارد.
پیشنهاد ویژه نی نی بان: قهوه با مغز چه میکند؟ فِرِش و شاداب
سندروم روده تحریک پذیر با علائم مختلفی در هر بدنی می‌تواند بروز یابد. اما برخی از علائم در بیشتر افراد یکسان است که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
مطالب پیشنهادی: گرانول گیاهی پسیلیوم
از آنجایی که سیستم گوارش نقش مهمی در تأمین سلامت کلی بدن و تعادل آن دارد، خطرات سندروم روده تحریک پذیر برای سلامتی بسیار است و می‌تواند کیفیت کلی زندگی فرد را کاهش دهد. در ادامه بیشتر درباره عوارض و خطران این عارضه صحبت خواهیم کرد.
یکی از مهم‌ترین عوارض ابتلا به سندروم روده تحریک پذیر کاهش کیفیت زندگی است. ماهیت مزمن و اغلب غیر قابل پیش بینی علائم IBS می‌تواند منجر به ناراحتی جسمی و روانی شود که بر فعالیت‌های روزانه، کار و زندگی اجتماعی فرد تأثیر می‌گذارد.
سندروم روده تحریک پذیر ارتباط نزدیکی با مسائل مربوط به سلامت روان دارد. ماهیت مزمن این بیماری می‌تواند منجر به افزایش استرس، اضطراب و افسردگی شود. برعکس، افزایش استرس و اضطراب نیز می‌تواند علائم IBS را تشدید کند و چرخه‌ای را ایجاد کند که بر سلامت روان فرد تأثیر منفی می‌گذارد.
غیر قابل پیش بینی بودن علائم IBS، به ویژه اسهال یا حرکات اضطراری روده، می‌تواند چالش‌هایی را در محل کار و در طول فعالیت‌های اجتماعی فرد مبتلا ایجاد کند. از دست دادن روزهای کاری، کاهش بهره وری و محدودیت در سفر و تعامل اجتماعی از پیامدهای رایج این عارضه محسوب میشود.
برخی از افراد مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر، ممکن است دچار محدودیت‌های غذایی یا احساس تنفر نسبت به برخی غذاها شوند. این مشکل می‌تواند منجر به تغذیه نامتعادل شود که ممکن است پیامدهای طولانی مدتی برای سلامتی فرد به همراه داشته باشد.
برخی از افراد مبتلا به IBS به منظور تسکین سریع علائم، ممکن است به داروهایی مانند ملین‌ها یا داروهای ضد اسپاسم وابسته شوند. استفاده بیش از حد یا سوء مصرف این داروها می‌تواند منجر به عوارض جدی شود.
علائم سندروم روده تحریک پذیر به ویژه در آنهایی که شامل فوریت یا درد شدید شکمی هستند، الگوهای خواب افراد مبتلا را مختل میکند و منجر به کمبود خواب و خطرات سلامتی مرتبط با آن خواهد شد.
بیشتر بخوانید: تغییر رنگ مدفوع در بارداری نشانه چیست؟
سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یک اختلال مزمن دستگاه گوارش است که با طیف وسیعی از علائم مربوط به عادات روده و ناراحتی شکمی مشخص میشود. با این حال، توجه به این نکته مهم است که IBS باعث سرطان نمی‌شود. سندروم روده تحریک پذیر و سرطان شرایط متمایز با مکانیسم‌های زمینه‌ای متفاوت هستند. IBS یک اختلال عملکردی در نظر گرفته میشود که بر عملکرد طبیعی دستگاه گوارش بدون ایجاد ناهنجاری‌های ساختاری یا بیوشیمیایی تأثیر می‌گذارد. در مقابل سرطان شامل رشد و گسترش کنترل نشده سلول‌های غیر طبیعی است. با وجود اینکه IBS به خودی خود منجر به سرطان نمی‌شود، برای افراد ضروری است که هر گونه علائم نگران کننده را به پزشک خود گزارش دهند تا در صورت نیاز از تشخیص و مدیریت به موقع بهره‌مند شوند.
پیشنهاد ویژه نی نی بان: فواید یائسگی، پیش به سوی زندگی بهتر
گزینه‌های درمانی متنوعی برای افراد مبتلا به IBS وجود دارد. در ادامه بر راه‌هایی که به کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر کمک میکند، تمرکز خواهیم کرد.
تنظیم رژیم غذایی اغلب اولین خط دفاعی در برابر علائم سندروم روده تحریک پذیر است. شناسایی غذاهای محرک و ایجاد تغییرات بر این اساس می‌تواند تسکین قابل توجهی را فراهم کند. به عنوان مثال، رژیم غذایی با رویکرد کاهش فادمپ‌ها (الیگوساکاریدهای قابل تخمیر) برای برخی افراد مؤثر بوده است.
برای بسیاری از مبتلایان به IBS، افزایش مصرف فیبر غذایی و مصرف آب می‌تواند به تنظیم حرکات روده و کاهش علائم کمک کند. منابع فیبر محلول مانند جو و پسیلیوم اغلب برای این مشکل توصیه میشود.
بسته به علائم فرد، پزشک ممکن است مصرف برخی داروهای تسکین دهنده را تجویز کنند. بهترین قرص برای سندروم روده تحریک پذیر بسته به نوع علائم متفاوت است. به طور مثال برای IBSبا یبوست، ملین‌ها یا داروهایی مانند لوبی پروستون ممکن است استفاده شود. همچنین برای IBS همراه با اسهال، ممکن است داروهای ضد اسپاسم، مهارکننده‌های اسید صفراوی یا داروهایی که بر حرکت روده تأثیر می‌گذارند، تجویز شود. همچنین در برخی موارد کلیدینیوم سی سندروم روده تحریک پذیر نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پروبیوتیک‌های حاوی سویه‌های خاص مانند بیفیدوباکتریوم و لاکتوباسیلوس، با ارتقای تعادل سالم‌تر باکتری‌های روده در کاهش علائم IBS کمک کننده هستند.
ارتباط قوی بین استرس و علائم سندروم روده تحریک پذیر بر اهمیت تکنیک‌های مدیریت استرس تأکید میکند. ذهن آگاهی، یوگا، تمرینات تمدد اعصاب و مشاوره می‌تواند در بهبود علائم مفید باشد.
ورزش منظم، حفظ برنامه خواب ثابت و اجتناب از وعده های غذایی پر حجم می‌تواند به مدیریت علائم کمک کند.
درمان شناختی-رفتاری (CBT) می‌تواند به افراد کمک کند تا استراتژی‌هایی را برای مقابله با سندروم روده تحریک پذیر و کاهش استرس و اضطراب مرتبط ایجاد کنند.
مطالب پیشنهادی: مشکل نفخ شکم، مراقبت های سریع خانگی
سندرم روده تحریک پذیر یک اختلال شایع و مزمن گوارشی است که میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار داده است. اگرچه هیچ درمان قطعی برای این عارضه وجود ندارد، اما با ترکیب مناسبی از تغییرات رژیم غذایی و سبک زندگی، مدیریت استرس و در برخی موارد مصرف دارو می‌توان این بیماری را به طور مؤثر مدیریت کرد. شناخت علائم این عارضه و مراجعه به موقع به پزشک، باعث میشود تا فرد قبل از شدید شدن علائم از درمان مناسب بهره‌مند شود و سلامت و کیفیت کلی زندگی او ارتقا یابد.
