به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ، مهندس صمداله ابراهیمی معاون فنی مجری طرح سامانه نوین آبیاری در وزارت جهاد کشاورزی در برنامه مجله کشاورزی رادیو اقتصاد درباره سیستم آبیاری هوشمند گفتگو کرد.
سوال: سیستم آبیاری هوشمند یعنی چه و چه مزایا و معایبی دارد؟ابراهیمی: بحث هوشمندسازی به عنوان یکی از ضرورت‌ها در بخش‌های مختلف کشاورزی مطرح شده و دلیل آن این است که جمعیت کشور در حال افزایش است و نیاز به غذا دارد و تامین این غذا نیازمند افزایش تولیدات کشاورزی است، بنابراین ما باید بهره وری را در بخش کشاورزی افزایش دهیم که یکی از راهکار‌های مهم برای افزایش تولید است. ما در کشوری هستیم که بیش از ۹۰ درصد از تولیدات محصولات کشاورزی ما وابسته به آب است و از طرفی آب هم محدود است به عنوان یک نقش محوری در تولید محصولات کشاورزی است و شرایط اقلیمی کشور هم این را نشان می‌دهد که ما باید در مصرف آب صرفه جویی کنیم و یک مدیریت صحیح در این زمینه داشته باشیم و برای بحث مدیریت صحیح آبیاری، به کارگیری فناوری‌های جدیدی که امروزه در دنیا مطرح است می‌تواند به ما کمک کند و ما راندمان و بهره وری را افزایش دهیم. در این زمینه کار‌هایی انجام شده برای بحث افزایش بهره وری، پروژه‌هایی انجام شده، طرح‌های آب و خاک که یکی از این طرح‌ها سامانه‌های نوین آبیاری است که تا الان هم حدود دو و شش دهم میلیون هکتار از اراضی آبی کشور ما به این سامانه‌ها تجهیز شده است، همه این اقداماتی که سازه‌ای بوده و زیرساختی انجام شده است کمک کرده تا تولید کشور افزایش پیدا کند و بهره وری نیز بر این قسمت ارتقا پیدا کند.
سوال: فکر نمی‌کنید این دو و شش دهم نسبت به ۸ میلیون هکتار که باید صورت بگیرد در این چند سال گذشته یک مقدار روند کندی داشته است؟ به نظر من رو ند آن کند است، اما شاید به نظر شما و دوستانتان بگویید که نه ما تمام تلاشمان را داریم میکنیم و این استاندارد است، ولی تا ما بخواهیم به ۸ میلیون هکتار برسیم هر چند سال زمان میبرد که به آن برسیم و این طرف هم هدر رفت آب را داریم و خشکسالی به ما فرصت نمی‌دهد و هزینه‌های این سامانه‌ها فکر می‌کنم هر سالی که جلوتر می‌رویم هزینه‌ها سنگین و سنگین‌تر می‌شود و کشاورزان که خودشان باید سرمایه‌گذاری در این بخش کنند از این فاصله میگیرند درست است؟ابراهیمی: اقداماتی که انجام شده و درصدی که انجام شده نسبت به جهانی اگر حساب کنیم رقم قابل قبولی است، منتها هنوز فاصله زیادی است و نیاز به تلاش‌های بیشتری در این زمینه است که مانده اراضی ما آن بخشی که تجهیز نشده یا یک سری کار‌های آب و خاک انجام نشده این کار صورت بگیرد و تمام تلاش بر این است که این سرعت ادامه داشته باشد و تسریع شود، اما واقعیت این است که محدودیت‌هایی هم وجود دارد در این قسمت و منابع مالی که در این قسمت است نیاز به تقویت دارد که این کار در حال انجام است و در کنار این بحث، این‌ها یک سری بحث‌های سازه‌ای است که هزینه‌هایی دارد و کار‌های جدیدتری نیز مکمل این موضوع است که شروع شده و بحث هوشمند سازی است که خیلی می‌تواند در این قسمت بهره‌وری کمک کند هم هزینه پایین تری دارد و اینکه مدیریت دقیق‌تری ما می‌توانیم انجام دهیم تا آن حداکثر بهره‌وری حاصل شود. آبیاری هوشمند وقتی گفته می‌شود یعنی این که ما با استفاده از یک سری وسایل و ابزار یک اطلاعاتی را در اختیار کشاورزان قرار دهیم و کشاورز آگاه باشد که در چه زمانی و به چه میزان و در چه مکانی آبیاری را انجام دهد تا نیاز واقعی آن محصول و گیاه که دارد تامین شود و آن باعث می شود آب اضافی به مزرعه داده نشود و تلفات آبی حاصل نشود و از طرفی در مصرف آب صرفه جویی صورت بگیرد.
سوال: اشاره‌ای که شما فرمودید که به کشاورز می‌گوییم چه میزان آب باید مصرف کند این دیگر هوشمند نمی‌شود، هوشمند یعنی اینکه سیستم خودش کار را انجام دهد یعنی شما برنامه‌ای به سیستم بدهید که خودش کار‌ها را انجام دهد، یعنی سیستم خودش بداند که نیاز خاک الان به آب هست یا نیست. اگر الان باران می‌آید سیستم نوبت بعدی آبیاری را خودش قطع کند، این یعنی سیستم هوشمند این چیزی که شما می‌فرمایید یک چیز کنترل از راه دور نیست یعنی کنترل مکانیکی است ما می‌خواهیم کنترل هوشمند باشد یعنی سیستم همه این کار‌ها را انجام دهد.ابراهیمی: بحث هوشمندسازی درجات مختلفی دارد بسته به آن هزینه و سرمایه گذاری که انجام می‌شود این سیستم می‌تواند به صورت کاملا هوشمند عمل کند، بدون دخالت انسان باشد یعنی از طریق آن نصب شیر‌ها و ابزار‌ها و سنسور‌هایی که در مزرعه نصب می‌شود و اطلاعات و داده‌های به هنگام که از طریق سایت‌های ماهواره‌ای و دستگاه‌های هواشناسی مستقر در مزرعه دریافت می‌شود آبیاری به صورت کاملا اتوماتیک و بدون دخالت انسان انجام شود. ممکن است کشاورز این سرمایه را نداشته باشد این جا می‌تواند امکاناتی هم در سطح مزرعه نصب نکند و صرفاً از طریق یک برنامه که این برنامه می‌تواند روی گوشی قرار بگیرد یا در کامپیوترش باشد به کشاورز آگاهی دهد که شما مزرعه ات را روزی چند ساعت و به چه میزان حجم آب به مزرعه داده شود یعنی صرفاً این آگاهی خیلی کمک می‌کند که کشاورز یک آبیاری دقیقی داشته باشد و آن محصول آب اضافی دریافت نکند و از طرفی آب کم هم دریافت نکند که دچار تنش شود، این روش هزینه اش قطعا کمتر است و صرفاً یک نرم افزاری است که داده‌های به هنگام را دریافت می‌کند و پردازش انجام می‌دهد و برنامه آبیاری را در اختیار کشاورزان قرار می‌دهد و کشاورز راحت آن ساعت که قرار است آبیاری را انجام دهد مزرعه اش را آبیاری می‌کند و قابل تعمیم در سطح کشور به راحتی است.
سوال: الان این هزینه‌ها را خود کشاورز صفر تا صد را باید بپردازد یا اینکه نه دولت هم یکسری تسهیلات از طریق بانک کشاورزی در اختیارشان قرار می‌دهد؟ابراهیمی: این کار هوشمند سازی تقریباً سال قبل به صورت پایلوت شروع شده است در نیمی از استان‌های کشور در سطح سه هزار هکتار شروع شده است.
