به گزارش خبرنگار تحریریه صنعت خبرگزاری صداوسیما؛ مشروح پرسش و پاسخ با آقای علی نبوی رئیس سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) میهمان برنامه صف اول درباره فعالیت‌های این سازمان به شرح ذیل می‌باشد:
سوال: سازمان گسترش و نوسازی یعنی چه؟ در حال حاضر در چه حوزه‌هایی فعال است؟
آقای علی نبوی رئیس سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو): سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران سال ۱۳۴۶ بر اساس قانون تاسیسی که در مجلسین دوره قبل مصوب شده بود تاسیس شد، وظیفه سازمان هم پیگیری و ایجاد واحد‌های صنعتی و زمینه سازی برای توسعه صنعتی کشور بود، توسعه صنعتی کشور هم از چند روش پیگیری شده، یک روش این بود که خود سازمان به عنوان سرمایه گذار کارخانجات صنعتی را به صورت همکاری‌های مشترک با شرکت‌های خارجی یا واحد‌هایی را ایجاد کند یا در تربیت کادر مدیریتی واحد‌های صنعتی این را کار انجام دهد یا برای اموزش برنامه ریزی کند؛ در تابستان امسال پنجاه و پنجمین سالگرد تاسیس سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران را جشن گرفتیم و به صورت دوره‌ای راهبرد‌ها و برنامه‌های استراتژیک سازمان بازنگری می‌شود، در دوره‌های اولیه تاسیس سازمان با توجه به اینکه در کشور زیر ساخت صنعتی نداشتیم و بخش خصوصی این توانمندی را نداشته یا علاقه یا تجربه نداشته که بتواند وارد فعالیت‌های صنعتی و معدنی در کشور شود، دولت از طریق سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در این حوزه‌ها سرمایه گذاری کرده وکارخانجات بسیار متعددی را از این طریق در کشور ایجاد کرده است، شهرک‌های صنعتی در اراک و تبریز می‌تواند دو مثال عینی باشد که توسط سازمان گسترش ایجاد شده است، در دوران جنگ تحمیلی برای تامین زیر ساخت‌های جنگ خیلی از کارخانجات متعلق به سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران مشغول فعالیت شدند و محصولات و ادوات را تهیه کردند بعد از جنگ هم رویکرد توسعه صنعتی کشور که شدت گرفت و سرمایه گذاری بیشتر شد آرام آرام، چون بخش خصوصی وارد فضا شد دولت دخالت کمتری کرد.
سوال: شما خودتان را رقیب بخش خصوصی نمی‌دانید؟
آقای نبوی: یکی از ماموریت‌های این سازمان مخصوصا در اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ در قانون که تصویب شد تقریباً ۱۰، ۱۲ سال گذشته، ورود توسعه‌ای سازمان مشروط به اینکه بخش خصوصی علاقه‌ای برای حضور در آن جا نداشته باشد و ما قرار نیست که جای بخش خصوصی را بگیریم، ما باید در مناطق محروم کشور جایی که احتمالا به دلایل زیر ساخت‌ها و مسائل اقتصادی ممکن است سودآوری پروژه‌ها پایین باشد با برنامه ریزی، سرمایه گذاری کنیم، بنابراین مناطقی است که باید ورود پیدا کنیم مشروط به اینکه دو بار فراخوان بزنیم اگر فراخوان زدیم بخش خصوصی نیامد، پس از آن، سازمان گسترش وارد فرایند سرمایه گذاری می‌شود، یا در حوزه‌هایی که صنایع با فناوری بالا و پیشرفته است به دلیل مخاطرات و ریسک‌هایی که در صنایع پیشرفته وجود دارد و مقداری ممکن است سودآوری اش محل سوال و سرمایه گذاری ریسک پذیر باشد، دولت از طریق سازمان توسعه‌ای که اولین و قدیمی‌ترین سازمان هم سازمان گسترش و نوسازی است وارد می‌شود و سرمایه گذاری‌ها را انجام می‌دهد.
سوال: به نظر می‌رسد حوزه‌های ایدرو که علائم اقتصادی از سازمان شماست بیشتر در حوزه‌های صنایع سنگین مانند پتروشیمی، حمل و نقل دریایی یا ریلی سرمایه گذاری کرده که احتیاج به سرمایه گذاری کلان تری دارد تا خرده پروژه ها؟
آقای نبوی: ایدرو مخفف عبارت انگلیسی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران است، که در متن قوانین هم از کمله ایدرو استفاده می‌شود، چون بیان آن راحت‌تر است، بخش خصوصی در بعضی از حوزه‌ها ورود نمی‌کند یا نمی‌تواند یا علاقه‌ای ندارد، چون بعضی اوقات حجم سرمایه گذاری انقدر بالاست که بخش خصوصی توان ندارد باید یک مجموعه‌ای در کنار هم قرار گیرند و بتوانند در این حوزه سرمایه گذاری کنند پس دولت باید ورود کند، جا‌هایی کمک به زیر ساخت‌های صنعتی کشور است یکی از اولین کارخانجاتی که توسط ایدرو ایجاد شد شرکت ماشین سازی تبریز و شرکت‌های جانبی آن بودند، برای اینکه یک واحد صنعتی حتی کوچک توسط بخش خصوصی ایجاد شود اولین تجهیزاتی که احتیاج دارد چنین تجهیزاتی است این‌ها را بخش خصوصی ۵۰، ۵۵ سال قبل علاقه‌ای نداشته که وارد این بازار شود به دلیل اینکه از بازار فروش مطمئن نبوده، پس آنجا جایی است که دولت وارد شده، ولی اگر امروز بگوییم ایا سازمان گسترش باید کارخانه ماشین بزند، دیگر این طور نیست یعنی الان بخش خصوصی ما هم توانمند شده و هم بازار تقاضا به حدی رسیده که بخش خصوصی می‌تواند بیاید این سرمایه گذاری را انجام دهد و امید به سودآوری هم داشته باشد، بنابراین ما حتماً جایی که بخش خصوصی علاقه به سرمایه گذاری داشته باشد ورود نخواهیم کرد.
سوال: موضوع مربوط به گسترش و نوسازی، یعنی چه، یعنی فناوری جدید در حوزه نوسازی است، گسترش یعنی صنعتی بوده و توسعه پیدا می‌کند، اما نوسازی یعنی چه؟
آقای نبوی: ما دو بال در سازمان گسترش و نوسازی داریم همانطور که در اسم ذکر شده، گسترش از دو بعد اتفاق می‌افتد، یک واحدی وجود دارد و می‌خواهد توسعه اتفاق بیفتد به صورت عمودی یا افقی و فرایند‌های تولیدی و محصولات را گسترش می‌دهد یک بحث هم این است که ما در بعضی از صنایع احتیاج به سرمایه گذاری داریم و باید این گسترش را از این زاویه نگاه کنیم پس ما وقتی کمله گسترش را به کار می‌بریم هم می‌تواند یک واحد موجود باشد هم می‌تواند مجموعه‌ای باشد که هنوز ایجاد نشده و از نو باید ساخته شودجایی که در کشور شاید هنوز سرمایه گذاری نشده است. در مورد بحث نوسازی به طور مداوم سرمایه گذاری‌ها در کشور باید نوسازی و بازسازی اتفاق بیفتد، کارخانجات، واحد‌های تولیدی، خطوط تولید طول عمری دارند بعد از این طول عمر باید حتما با ماشین آلات نو جایگزین شوند و تعمیرات اساسی انجام شود، با توجه به استاندارد‌هایی که ممکن است به روز آوری شود محصول شاید نتواند استاندارد‌ها را پاس کند و به ناچار باید حتما سرمایه گذاری اتفاق بیفتد و ماشین آلات تعویض شوند یا خطوط تولید احتیاج به نوآوری محصولات داشته باشند تا بتوانند رقابت پذیر باشند به هر حال وقتی شرایط رقابتی است در اقتصاد محصولاتی که در واحد‌های صنعتی تولید می‌شوند به طور مداوم باید با نوآوری طوری باشند که در سطح بالای تکنولوژی و فناوری قرار گیرند تا بتوانند با سایر رقبا رقابت کنند و این امر مستلزم سرمایه گذاری در نوسازی و بازسازی ماشین الاتی است که در خط تولید استفاده می‌شوند.
سوال: ارزیابی شما درباره اینکه چند درصد صنایع کشور توسط سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران نوسازی شده و در چه حوزه‌هایی بوده است؟
آقای نبوی: در دوره‌های قبلی ایدرو متولی اجرای نوسازی و بازسازی واحد‌ها بوده است مثلا کارخانه قند دزفول، کارخانه نساجی قائم شهر، نیشکر هفت تپه این‌ها کارخانجات بزرگی بودند که بازسازی و نوسازی شان به ایدرو واگذار شد، ایدرو آن زمان شرکت‌های تابعه‌ای داشته که این شرکت‌ها تجربه و متخصصینی را داشتند که می‌توانستند این کار‌ها را انجام دهند، یک پروژه را تعریف می‌کردند، وقت می‌گذاشتند و برنامه ریزی می‌کردند، تامین تجهیزات می‌کردند چه از داخل و چه از خارج، ماشین آلات نوسازی می‌شد و کارخانه‌ای که دیگر از فرایند تولید خارج شده بود را دوباره به فرایند تولید باز می‌گرداندند، مجدداً کارگران مشغول فعالیت می‌شدند و محصولات تولید شده با استاندارد‌های روز در اختیار مردم قرار می‌گرفت، اما در حال حاضر دیگر رویکرد سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران این نیست که متولی اجرای پروژه‌های نوسازی باشد، رویکرد ما این است که کمک کنیم در بهم رسانی بین متقاضیان نوسازی و بازسازی و کسانی که توان و تخصص این کار را دارند، بیاییم این بازار را شکل دهیم و طرفین مبادله اقتصادی را به یکدیگر برسانیم که بتوانند این فرایند را انجام دهند.
سوال: در چه حوزه‌ای کمک کرده اید؟
آقای نبوی: در برنامه ششم توسعه در ماده ۴۶ تکلیفی را بر عهده دولت در قانون گذاشته اند که دولت باید برای نوسازی و بازسازی عموم صنایع چه در حوزه صنعت کشور چه معدن، کشاورزی و سایر حوزه‌ها برنامه ریزی و حمایت کند از کسانی که متقاضی این کار هستند در وزارت صمت آیین نامه با تاخیر سال گذشته در هیات وزیران به تصویب رسید، کارگروهی تشکیل شد از هشت دستگاه و رئیس این کارگروه وزارت صمت شد سازمان گسترش هم یکی از زیر مجموعه‌های وزارت صمت است و به عنوان یکی از بازو‌های اجرایی وزارتخانه فعالیت می‌کند در آن قانون هم برنامه ریزی شد که ما انواع و اقسام کمک‌هایی که می‌شود برای این امور انجام دهیم، کمک‌ها در نگاه اول بحث تسهیلات مالی و تامین مالی این پروژه هاست، اما خیلی از موارد ما در دولت جا‌هایی می‌توانیم از فرایند‌های اداری و تسهیل گری این اقدامات و انگیزه‌ها را اضافه کنیم لزومی ندارد حتما به طرف پول دهیم، خیلی از واحد‌های ما اعتبارش را دارند یا خودشان اعتبار نزد بانک‌ها دارند امکان تامین مالی را دارند، ولی وقتی می‌خواهند این فعالیت را آغاز کنند در فرایند‌های دست و پاگیر اداری ممکن است کارشان طول بکشد یکی از نکاتی که ما در دستورالعملی تهیه و سعی کردیم این فرایند را تسهیل کنیم بنابراین کسانی که می‌خواهند وارد این فرایند شوند بتوانند به راحتی ادامه مسیر دهند، در بعضی از حوزه‌ها با توجه به ابلاغ قوانین، ایین نامه‌ها و مقررات و تصویب آن‌ها الزام ایجاد می‌کنیم برای اینکه یک واحد برود به سمت نوسازی و بازسازی وقتی ما استاندارد‌های یک محصول به روز آوری می‌شود یعنی اینکه با خطوط تولید قبلی و مواد اولیه، دانش فنی قبلی، دیگر نمی‌توانید در ادامه مسیر محصولی را تولید کنید که استاندارد‌های به روز آوری شده را بتواند پاس کند، بنابراین اقداماتی انجام می‌شود و به این شکل محصولات رقابت پذیر می‌شوند.
سوال: موضوع توازن سرمایه گذاری که ظاهراً در ایدرو هم مدنظر قرار گرفته یعنی چه؟
آقای نبوی: ابتدای دولت سیزدهم یکی از برنامه‌هایی که آقای دکتر فاطمی امین وزیر صمت برنامه ریزی کردند بحث توازن سرمایه گذاری و نوسازی بود، مناسب‌ترین سازمان و مجموعه‌ای که می‌توانست مدیریت این کار‌ها را بر عهده بگیرد سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران بود، یک بال دیگر بحث گسترش است همانطور که شما فرمودید توازن سرمایه گذاری ما در کشور سرمایه گذاری صنعتی در دهه‌های گذشته زیاد اتفاق افتاده، اما از توازن درستی در بعضی از حوزه‌ها ما برخوردار نیستیم یعنی اینکه ما در حلقه‌های متعدد تولید محصولات صنعتی عدم توازن را زیاد داریم، مثلا در حلقه‌های زنجیره تولید فولاد که از معدن شروع می‌شود تا محصول نهایی که عمدتاً محصولات ساختمانی است ما در حوزه نورد محصولات فولادی بیش از ۵۵ میلیون تن که هدف گذاری سال ۱۴۰۴ بوده در کشور سرمایه گذاری و ظرفیت ایجاد شده است، اما در حلقه‌های پایین‌تر که مثلا تولید شمش یا اسلب، تولید ورق مثلا ورق‌هایی که در کشور مورد نیاز است، تولید کنستانتره و موارد این چنینی ما عدم توازن را ملاحظه می‌کنیم پس یکی از اهداف پروژه سرمایه گذاری این است که ما بیاییم در محصولات مختلف و فرایند‌های تولید مختلف تراز تولید را ایجاد کنیم در بعضی از حلقه‌ها مثلا در بعضی از مقاطع گندله فولاد که انقد مازاد داریم در انبار‌های کارخانجات دپو می‌شود، چون حلقه‌های بعدی این ظرفیت را برای استفاده ندارند پس ناچاریم و باید این کار را انجام دهیم برای اینکه ظرفیت‌هایی که در کشور ایجاد و استفاده بهینه شود و بتوانیم به ظرفیت برسیم باید بقیه حلقه‌هایی که کمبود و کسری داریم برایش برنامه ریزی و سرمایه گذاری کنیم، در توازن منطقه‌ای هم در بعضی از شهرستان‌ها مهاجر پذیر شدیم به دلیل اینکه انجا جذابیت بیشتر شده، سرمایه گذاران متعددی رفته اند و در آنجا سرمایه گذاری کرده اند واحد‌های صعتی متعددی ایجاد شده انقدر واحد صنعتی ایجاد شده که نیروی کاری که مورد نیاز است اعم از کارگر، تکنسین، مدیر و ... ناچار شدیم از مناطق دیگر افراد بیایند و مردم مهاجرت کنند، متخصصین و واحد‌های پشتیبانی مهاجرت و در آنجا مستقر شوند و بتوانند اداره آن مجموعه‌ها را برعهده بگیرند، اما در بعضی از شهرستان‌ها به دلیل اینکه سرمایه گذاری اتفاق نیفتاده نرخ بیکاری بسیار بالاست و یکی از دغدغه‌هایی که در همه سفر‌ها مطرح می‌شود که من فرزند بیکار دارم اینجا شهرمان بیکاری داریم، برای اشتغال جوانان برنامه ریزی اتفاق بیفتد، این عدم توازن باعث شده که بعضی از اوقات دچار مشکلات اجتماعی - سیاسی هم بشویم به دلیل مهاجرت‌هایی که اتفاق می‌افتد بحث‌های قومی و قبیله‌ای بعضی از اوقات مشکلاتی را ایجاکرده است، پس از دو منظر باید بیاییم توازن سرمایه گذاری در کشور را بهبود دهیم، یک منظر تراز کردن حلقه‌های مختلف زنجیره‌های تولید محصولات مختلف صنعتی و معدنی است یا حتی کشاورزی و صنایع تبدیلی کشاوزی، از یک منظر هم از لحاظ مکان یابی و موقعیت ما باید در نقاطی از کشور سرمایه گذاری کنیم که از مهاجرت مردم جلوگیری کنیم.
سوال: در دادن مجوز این موضوع را مدنظر قرار می‌دهید؟
آقای نبودی: اگر کسی بخواهد سرمایه گذاری کند ما نمی‌توانیم جلوی سرمایه گذاری اش را بگیریم با ایجاد محدودیت‌ها و یا اعلام برخی از مجوز‌ها می‌توانیم سرمایه گذاری‌ها را هدایت کنیم به طور مثال یکی از اقداماتی که وزارت خانه انجام داد و سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران که متولی تامین زیر ساخت صنایع کوچک و متوسط کشور هستند و شهرک‌های صنعتی کشور را برنامه ریزی و مدیریت می‌کنند در آنجا مشوق‌هایی در نظر گرفته شده برای شهرستان‌های هدف، در برنامه ریزی که انجام دادیم برای توازن منطقه‌ای از ۴۶۵ شهرستانی که در کشور وجود دارد ۱۰۷ شهرستان منطقه یک شدند، منطقه یک یعنی به تعداد بسیار محدود کارخانجات است مشوق ایجاد کنیم در مناطق یک که هدف ما هستند و منطقه دو مختصر که تعداد اشتغال محدودی دارند ۱۵۶ شهرستان در آن محدوده قرار گرفتند بر اساس پارمتر‌های متعددی که ارزیابی شده، تعداد واحد‌های صنعتی کمتر از ۵۰، ۱۰۰ کارکنان یا کارخانجات بالای ۵۰۰ کارکنان آمارش در امد و یک آمایش صنعتی اتفاق افتاد در این آمایش شهرستان‌ها طبقه بندی شدند دو دسته شهرستان که ۱۰۷ و ۱۵۶ منطقه یک و دو هستند شدند مناطق هدف که برای این‌ها باید حدوداً ۲۶۰ شهرستان می‌شوند باید پروژه‌ها و مشوق‌هایی را تعریف کنیم، برای مناطق سه و چهار که مناطق سه تقریبا متعادل است نباید تشویق کنیم سرمایه گذاران در ان مناطق سرمایه گذاری کنند و مناطق چهار هم اصلا حجم سرمایه گذاری بیش از ظرفیت‌ها حتی زیر ساختی آن منطقه اتفاق افتاده است بنابراین ما، چون طبق قانون نمی‌توانیم برای سرمایه گذاری توسط بخش خصوصی ممنوعیت و محدودیت ایجاد کنیم، اما می‌توانیم به طور مثال اگر می‌خواهید در یک منطقه محروم سرمایه گذاری کنید تسهیلات بانکی یا زمین در شهرک صنعتی با تخفیف به صورت بلند مدت تقسیط داده می‌شود و اگر زودتر به بهره برداری برسد مقداری از اقساط بخشیده می‌شود، این‌ها مشوق‌هایی بوده که در دستورالعمل‌های سرمایه گذاری مورد بازنگری قرار گرفته و برایش برنامه ریزی شده است، اما اگر کسی بیاید در مناطق توسعه یافته کشور سرمایه گذاری کند باید زمین را گران‌تر بخرد خدماتی که می‌خواهد دریافت کند، اعم از آب، برق، گاز و زیر ساخت‌هایی که احتمالا احتیاج دارد باید هزینه‌های آن به صورت قیمت تمام شده، پرداخت کند، می‌دانید که در حوزه‌های تامین زیر ساخت در کشور ما یارانه به مصرف کنندگان می‌دهیم اعم از خانگی و صنعتی، به هر حال این یارانه‌ها را می‌توان توزیع را بازتوزیع کرد و به نحوی برنامه ریزی کرد که سرمایه گذاران ترغیب شده، بروند و در مناطق هدفی که ما تعریف کرده ایم سرمایه گذاری کنند که هم توسعه صنعتی و هم اشتغال صنعتی در آن مکان اتفاق بیفتد.
سوال: دیدیم که فاز ۱۴ در پارس جنوبی ایرانی‌ترین پالایشگاه پتروشیمی در این حوزه می‌دانند اولا چه تاثیری می‌تواند در رشد صنعت و افزایش رفاه دوم ایرانی بودن ان، چه نقشی می‌تواند در کشور داشته باشد؟
آقای نبوی: مخزن پارس جنوبی مشترک بین ایران و قطر است، بزرگترین مخزن گازی دنیاست ما نزدیک به ۲۶، ۲۷ سال است که بر روی این مخزن کار می‌کنیم و فاز‌های متعددی در حوزه دریا و خشکی تعریف شد که ما گازی که در آن منطقه و مخزن وجود دارد را استحصال کنیم و از سکو‌های دریایی و چاه‌هایی که در دریا ایجاد شده، به خشکی انتقال دهیم و در خشکی پالایش کنیم و محصولاتی که تولید می‌شود را در کشور استفاده کنیم یا صادرات انجام دهیم، ایدرو از فاز یک در کنار شرکت‌های پیمانکار بزرگ بین المللی قرار گرفت در فاز‌های ۶، ۷ و ۸، ۱۴، ۱۷ و ۱۸ ایدرو حضور داشته تجربه‌ای که در فاز‌های مختلف به دست آمد باعث شد که در فاز ۱۷، ۱۸ و ۱۴ بدون حضور شرکت‌های خارجی کنسرسیوم شکل گیرد، ایجاد یک مجموعه صنعتی پالایشی، مثل پالایشگاه، سکوی نفتی و گازی، خطوط لوله‌ای که زیر آب مستقر می‌شود یک ابر طرح و مگاپروژه است، اجرای این پروژه‌ها بسیار سخت و سنگین است، وقتی می‌خواهید یک ساختمان مسکونی ساده بسازید، معمار‌های تجربی بر اساس تجربه در کنار استادان کار یاد می‌گرفتند می‌امدند زمینی که مالک می‌گفت می‌خواهم خانه بسازم با گچ محدوده‌ای را گچ ریزی و نقشه را روی زمین می‌کشیدند، وقتی ساختمان ۵ طبقه می‌شود دیگر معمار نمی‌تواند این کار را انجام دهد باید طراح و مهندس ناظر و ... و دانش پشت آن باید باشد، وقتی بیمارستان هزار تختخوابی در ۱۵ طبقه می‌خواهید ایجاد کنید کار پیچیده می‌شود انواع و اقسام دانش‌ها، اعم از عمران، مکانیک، برق، الکترونیک همه این‌ها باید در این پروژه استفاده شود، این‌ها زمان بندی دارد مثلا یک کاشی کار نمی‌تواند بگوید من امروز می‌روم سر ساختمان کاشی‌ها را شروع به نصب کردن می‌کنم، باید قبل از همه اقدامات انجام شده باشد و بعد به مرحله کاشی برسد وقتی می‌خواهید یک پروژه را برنامه ریزی کنید باید گام‌های متعدد پروژه، برنامه ریزی شده باشد از قبل بدانیم که چه اقداماتی می‌خواهد انجام شود، و چه امکاناتی باید پای پروژه بیاید و بعد از این مرحله پیمانکاران اقدامات خود را انجام دادند و برنامه ریزی کردند، وقتی پروژه‌ای که ۵ میلیارد دلار سرمایه گذاری در فاز ۱۴ دارد و در صحبت‌های آقای مهندس اوجی بود که در منطقه عسلویه و کنگان و فاز‌های پارس جنوبی بیش از ۱۵۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری شده، که پایتخت انرژی کشور در آنجاست، اجرای یک چنین پروژه‌هایی دانش فنی بالایی احتیاج دارد این دانش فنی هم با تحصیل خالص به دست نمی‌آید با علم تئوری صرف به دست نمی‌آید شما باید علاوه بر دانش آکادمیک در کنار آن تجربه هم کسب کنید، این تجربه با حضور در کنار شرکت‌های خارجی در فاز‌های ابتدایی اتفاق افتاد و انتقال دانش صورت گرفت در فاز ۱۷، ۱۸ و ۱۴ که ایدرو حضور داشت هیچ پیمانکار خارجی در کنسرسیوم وجود نداشت، باید تخصص‌های مختلف در کنار یکدیگر قرار گیرند. در فاز ۱۴ که مشخصاً دیروز افتتاح شد ۸ شرکت ایرانی در کنار یکدیگر قرار گرفتند و مدیریت این پروژه را برعهده داشتند.
سوال: تامین سرمایه گذاری توسط ایران بوده است؟
آقای نبوی: بله از منابع شرکت ملی نفت و صندوق توسعه ملی استفاده شد برای اینکه این پروژه تامین مالی شود و سرمایه گذاری اتفاق افتاد که حدود ۵ میلیارد دلار سرمایه گذاری شده است. پس یک کنسرسیوم شکل گرفت در حوزه دریا که سکو‌های گازی باید ایجاد شود ما حفاری داشته باشیم چاه‌های متعددی که ۴۴ چاه زده شده، شرکت حفاری در حوزه دریایی شرکت ملی حفاری ایران و شرکت ملی تاسیسات دریایی و در ساخت سکو‌ها هم شرکت مجتمع کشتی سازی و صنایع ساحل ایران که ایزوکو نامیده می‌شود که صددرصد سهامش متعلق به ایدرو است، یک مجموعه بزرگی در ایدرو در بندرعباس وجود دارد که امکان ساخت شناور‌های عظیم مورد استفاده کشور تا شناور‌های کوچک را دارد و در صنایع فرا ساحل هم سکو‌هایی که در میادین نفتی و گازی استفاده می‌کنیم را تجربه‌های متعددی داریم که در آنجا ساخته شده است، ۲۲۰ کیلومتر خط لوله زیر آب ایجاد شده هم خط لوله انتقال گاز و میعاناتی که از چاه استخراج می‌شود و هم برگشتی که بعضی از محصولاتی که در فرایند تولید استفاده می‌شود برمی گردد به سرچاه و دوباره به عنوان کمک سیال استفاده می‌شود که مجموعه خطوط بیشتر از ۲۲۰ کیلومتر است، در پالایشگاه هم چهار شرکت به عنوان پیمانکاران اصلی بودند، شرکت مدیریت طرح‌های صنعتی ایران که این شرکت هم صددرصد زیر مجموعه خود ایدرو است و یکی از شرکت‌های تابعه است که یکی از بازو‌های ایدرو برای چنین کار‌هایی است سپس شرکت پایندان شرکت ماشین سازی اراک و شرکت مدیریت پروژه‌های نیروگاهی ایران که مپنا نامیده می‌شود این چهار شرکت هم به عنوان پیمانکارانی بودند که در فاز خشکی و در پالایشگاه آمدند و فعالیت‌هایی را برعهده گرفتند و هر کدام قسمتی از پروژه را برعهده گرفتند.
سوال: نقش شرکت‌های دانش بنیان در این حوزه چقدر است؟ چون برخی از زمان‌ها وزارت نفت به گونه‌ای مقداری ایستادگی می‌کرد در استفاده از تجهیزات ایرانی الان در فاز ۱۴ به صورت مشخص چطور بوده است؟
آقای نبوی: متاسفانه ۱۲ سال از زمانی که قرارداد منعقد شده گذشته است تا امروز که ما فاز را به صورت رسمی به بهره برداری رساندیم در مقاطعی به دلیل مشکلاتی که در حوزه تامین مالی و تامین تجهیزات اتفاق افتاد به دلیل تحریم‌های ناجوانمردانه که بر علیه کشورمان توسط قدرت‌های استکباری اتفاق افتاد ما نتوانستیم تامین تجهیزات انجام دهیم کارفرما طبیعی است که به دنبال این است که بهترین محصول را خریداری کند و در ان محلی که می‌خواهد از ان محصولات استفاده کند، اما ما بر اساس الزامات قانونی که در مقاطع مختلف تصویب شده که استفاده حداکثر از توان ساخت داخل است کارفرمایان دولتی را ملزم می‌کند که از توان شرکت‌های داخلی استفاده کنند، تحریم هم کمک کرد برای اینکه نتوانستند بروند سراغ شرکت‌های خارجی و ان مسیر تامین از شرکت‌های خارجی دچار چالش شد به سمت شرکت‌های داخلی امدند، دانش فنی را شرکت‌های داخلی خیلی از شرکت‌های ما داشتند و کسب کرده بودند، اما فرصت به روز را نداشتند وقتی ما به این دلایل آمدیم سراغ شرکت‌های داخلی، شرکت‌هایی که عمدتاً دانش بنیان هستند، محصول استخراج پالایش گاز یک فرایند مداوم و دائم در حال کار است، دائم گاز از چاه خارج می‌شود و باید در پالایشگاه استفاده شود البته فرایند‌های بسیار پیچیده‌ای دارد، سیالی که وجود دارد خورندگی بسیار بالا و خطر بسیار بالایی هم دارد که یک نشتی کوچک می‌تواند فاجعه آفرینی کند، شرکت‌های ما این دانش را داشتند، اما این فرصت به آن‌ها داده شد که بروند محصول و تجهیزی که در این فرایند استفاده می‌شود را تولید کنند تا از آن استفاده کنیم این فرصت در این فاز اتفاق افتاد ما خیلی از محصولاتی که حتی خریداری کرده بودیم حتی روی کشتی بود، و به سمت ایران حمل می‌شد به دلیل تحریم تامین کننده خارجی، گفتند نمی‌توانیم بفرستیم.
سوال: فاز ۱۴ چقدر اشتغال زایی داشت؟
آقای نبوی: برای بالای ۸۵ هزار نفر اشتغال ایجاد شده که در فرایند ساخت پالایشگاه وجود داشته تعداد پرسنلی که در ماه گذشته فعالیت می‌کردند بالای ۴۰ هزار نفر کارکنانی بودند که در پیمانکاری ما فعالیت می‌کردند، بالاخره پروژه فراز و فرود دارد، در مقاطعی که حجم فعالیت بیشتر است تعداد زیادی اشتغال در آنجا اتفاق خواهد افتاد.
سوال: بحث اولین پتروشیمی تولید سبز همگام با محیط زیست که قرار است راه اندازی شود در چه وضعیتی است؟
آقای نبوی: درباره اینده ایدرو ما سرمایه گذاری‌های متعددی را برنامه ریزی کرده ایم یکی از مواردی که از سال‌های قبل سال ۹۰ در سفر مقام معظم رهبری در کرمانشاه تصویب شد که آنجا ایجاد شود کارخانه بیو اتانول است، بیواتانول کارخانه‌ای است که از ذرت وارد فرایند تولید می‌شود و محصول اتانول گیاهی و خوراک دام از آن تولید می‌شود، قندی که در ذرت وجود دارد تبدیل به اتانول می‌شود و پروتئین و سایر مواد مغزی هم به عنوان خوراک دام در فرایند تولید و استفاده در صنایع دامداری کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد، این پروژه بالای ۹۶ درصد پیشرفت پروژه دارد.
سوال: چه تعداد کشور از این نوع سیستم استفاده می‌کنند؟
اقای نبوی: دانش فنی ساخت آن را تعداد محدودی از کشور‌ها داشتند، قرار بود ما این دانش فنی را از یکی از کشور‌های اروپایی دریافت کنیم، اما به دلیل تحریم‌ها جا زدند، و بعد به سمت شرکت‌های چینی رفتیم این دانش در کشور ایجاد شده، یعنی تجربه با ایجاد این واحد در کشور نهادینه شده و محصول اتانولی که در آنجا تولید می‌شود این اتانول می‌تواند با بنزین مخلوط شود به عنوان اکتان افزا باعث می‌شود کیفیت بنزین بهتر و مصرف سوخت کمتر شود که می‌تواند اثرات مثبتی داشته باشد و محصول خوراک دامی هم که استفاده می‌شود با توجه به اینکه قند آن گرفته شده برای صنایع دامداری کشور قابل استفاده است، یک محصول جانبی سه او ۲ هم است که می‌تواند در صنایع غذایی استفاده شود بتوانیم شاهد بهره برداری تعداد بیشتری باشیم، برآورد‌های ما نشان می‌دهد که حدودا بالای ۲۰ واحد در کشور در نقاط مختلف ایجاد شود.
