مجری: باتوجه به اینکه در ۹ ماهه امسال، ۱۸۰۰ دستگاه انواع ماشین آلات سنگین در کشور ساخته شده، تنوعی از این محصول را نام ببرید.
آقای ابوذر جمشیدوند مدیرکل دفتر ماشین آلات کشاورزی، ساختمانی و معدنی وزارت صمت گفت: یکی از موضوعات مهم، راهبردی و کلیدی در کشور، حوزه معدن است، معدن در کشور ما بسیار مورد توجه است طبیعتا در حوزه معدن پرداختن به ماشین آلات و تجهیزات مرتبط، در میزان اثربخشی و بهره وری در این حوزه خیلی تاثیرگذار است به عبارتی ما برای این که بتوانیم یک معدن را خوب اکتشاف، استخراج و مواد معدنی را از آن استحصال کنیم لازم است بتوانیم ماشین آلات مورد نیاز را تامین کنیم.
وی افزود: با توجه به رویکردی که وزارت صمت داشت و تغییر ساختاری که صورت گرفت متناسب با رشته فعالیت ها، دفاتر تخصصی شکل گرفت که یکی از این دفاتر تخصصی، حوزه ماشین آلات و تجهیزات کشاورزی، ساختمانی و معدنی است، طبیعتا نگاه ما در این حوزه بر این بود که بتوانیم برنامه‌های خوبی را تدوین کنیم و این فضا را پیش ببریم.
جمشید وند اضافه کرد: از ابتدای سال که این موضوع در سطح وزارتخانه خیلی جدی پیگیری می‌شد یکی از عمده موضوعاتی که مورد توجه قرار گرفته بود بحث تعیین تکلیف وضعیت ساخت ماشین آلات در این حوزه است که ما چه میزان امکان تولید در کشور را داریم، با توجه به این که ماشین سازی به شدت در کسب و کار حوزه معدن تاثیرگذار است ماموریت حوزه کاری ما تامین ماشین آلات شد، برای تامین ماشین آلات، هم باید از ظرفیت داخل استفاده می‌کردیم که ظرفیت بسیار خوبی در سطح کشور وجود دارد که می‌شود از آن‌ها به خوبی استفاه کرد و هم باید به ظرفیت واردات توجه می‌کردیم.
وی گفت: اتفاقا در این حوزه می‌توانم بگوییم کشور ما توانمندی‌های خیلی خوبی دارد با وجود مشکلات متعددی که در حوزه واردات است لذا برای این که بتوانیم این موضوع را اجرایی کنیم جلساتی را با حضور معاونت معدن و همه ذینفعان این حوزه از جمله، خانه صنعت و معدن و اتاق بازرگانی برگزار کردیم.
مجری: هم اکنون در تولید چه ماشین آلات ما توانایی داریم؟
مدیرکل دفتر ماشین آلات کشاورزی، ساختمانی و معدنی وزارت صمت گفت: در انواع و اقسام بیل‌های مکانیکی، لودرها، گریدرها، دامپ تراک و بولدوزر و مینی لودزر و دیگر ماشین آ لات که امکان تولید در داخل کشور به خوبی وجود دارد قطعا ظرفیت موجود کشور پاسخگوی همه نیاز‌های موجود نیست لذا ما به همین دلیل تاکید داریم که واردات هم در کنار آن به صورت جدی پیگیری شود ضمن اینکه تولید کننده‌های فعالی در زمینه تولید ماشین آلاتی مانند لودر، گریدر، مینی لودر و دامپ تراک در سطح کشور وجود دارد.
وی با بیان اینکه از آن‌ها خواهش کردیم که ساخت این دستگاه‌ها را جدی‌تر پیش ببرند اضافه کرد: موضوعی به نام ممنوعیت در واردات برای رفع نیاز حوزه معدن و راهسازی نداشتیم یعنی ما از اول سال، خیلی تاکید داشتیم که این ممنوعیت برداشته شود، زیرا خیلی برای ما مهم بود که نیاز حوزه معدن و راهسازی و حوزه‌های مرتبط با این ماشین آلات رفع شود.
مجری: یعنی از ماشین آلاتی که در داخل ساخته می‌شود استفاده و آن‌هایی که ساخته نمی‌شوند را وارد کنیم؟
آقای رفیعی شما یک تولید کننده بزرگ هستید در بخش تولید ماشین آلات سنگین در کشور، هم اکنون وضع تولید چگونه است؟ مجوزی که برای واردات داده می‌شود حتی ماشین آلات دست دوم چگونه است؟ آیا مشکلی برای تولید شما ایجاد نمی‌کند؟ آیا توان تولید همه ماشین آلات سنگنین را دارید؟
آقای رفیعی مدیرعامل شرکت تولید تجهیزات سنگین هپکو گفت: ما ظرفیت حدود سه هزار دستگاهی را در هپکو ایجاد کردیم ضمن
اینکه غیر از هپکو هم تولیدکنندگانی هستند.
وی افزود: از سال ۱۳۷۰ این تولید اثبات شده است و با یک برنامه رشد خیلی سریع» این کار بعد از سال ۷۰ ادامه پیدا کرده است و از سال ۸۰ به بعد بیش از دو هزار دستگاه در این شرکت تولید شده است با وقفه‌ای که بعد از خصوصی سازی داشت ظرفیت‌های بالقوه کشور به احتمال قوی امکان پاسخگویی به نیاز‌های مستمر کشور را دارد.
رفیعی ادامه داد: تقریبا در ده سال گذشته، همه متقاضیان، ماشین آلات مورد نیازشان را از تولیدکننده‌های داخلی تامین نکردند اگر ناوگان یک دستگاه اجرایی یا معادن ما فرسوده شده، در طول ۱۰ تا ۲۰ سال فرسوده شده، ما نباید ذهنیتمان این باشد که در طول یک سال بیاییم همه این ۱۰ تا ۲۰ سال را جبران کنیم، زیرا برنامه‌ی اجرایی می‌خواهد.
وی با اشاره به اینکه از بیست سال گذشته که واردات ماشین آلات معدنی دست دوم آزاد شد برای بخش معدن مشکلی بزرگی ایجاد شد گفت: بیش از سه هزار و ۵۰۰ دستگاه ماشین به بخش معدن تحویل دادیم البته قرارداد جدید هم با ایمیدرو و صندوق توسعه معادن بسته شده و با حمایت سازمان مدیریت و برنامه ریزی فرصت خوبی برای نوسازی ناوگان، است.
رفیعی ادامه داد: بهره بردار برای خرید ماشین دست دوم با ۲۰ درصد پرداخت اولیه با بهره ۱۲ درصد و چهارساله، که خوب هم برایش کار نمی‌کند می‌تواند ماشین نو بخرد و با افزایش تولید، آمار رشد کشور را بالا ببرد.
مجری: آقای جمشیدوند ثبت سفارش برای واردات هم اکنون چگونه است؟
مدیرکل دفتر ماشین آلات کشاورزی، ساختمانی و معدنی وزارت صمت گفت: در راستای تامین ماشین آلات، یکی از موضوعاتی که دغدغه تسهیل آن را داشتیم و سعی ما بر این بود متناسب با اعتباراتی که در سطح کشور موجود است تقریبا هر آن چیزی که نیاز حوزه معدن یا حوزه راهسازی بود برای ثبت سفارش به ما مراجعه می‌کرد در صورتی که تولید داخل داشت به سمت تولید داخل هدایت می‌شد؛ وی افزود: یک تبصره‌ای هم در کنار این حوزه در تولید داخل داشتیم، آن جاییکه ظرفیت تولید داخل پاسخگوی نیاز حوزه معدن ما نبود طبیعتا به سمت این پیش می‌رفتیم که اگر یک دستگاه وارد شود، یک دستگاه هم معادلش از تولید داخل استفاده شود تا این نیاز مرتفع شود.
مجری: تولید داخل فقط شرکت هپکو بود؟
جمشیدوند گفت: خیر ما شرکت‌های متعددی در این حوزه داریم قطعا هپکو جزو شرکت‌های خوب این حوزه است، اما خوشبختانه در این حوزه شرکت‌های متعدد دیگر هم فعالیت می‌کنند و نقش خیلی خوبی هم دارند.
مجری: پس این که بخواهند ثبت سفارش کنند و از داخل بگیرند فقط هپکو نیست، از شرکت‌های دیگر هم می‌توانند خرید کنند؟
جمشیدوند گفت: از شرکت‌های دیگر هم می‌توانند تامین کنند و ما محدودیتی در این حوزه نداریم، خوشبختانه در این حوزه هم از شرکت‌های دیگر هم هر کسی توانسته این نیاز را مرتفع کند طبیعتا ما ثبت سفارش هم می‌کردیم.
وی افزود: بطور نمونه دامپ تراک‌هایی که بالای ۵ تن یا بیل بالای ۴۰ تن، آن‌هایی که تولید داخل هم نداشتیم نگاهمان بر این بود که در سریع‌ترین زمان ممکن رفع نیاز صورت بگیرد که الحمدلله انجام شد بالای دو هزار ثبت سفارش امسال صورت گرفت که قابل مقایسه با سال‌های گذشته نیست و رشد خوبی را در این حوزه داشتیم و نگاهمان بر این بود که این فرآیند هم در حوزه کاری ما که در معاونت ماشین آلات هستیم و هم در معاونت معدن وزارتخانه که آن‌ها هم خیلی عزم جدی در این حوزه داشتند این مسیر ثبت سفارش انجام شود. ما در حوزه ثبت سفارش آن چیزی که نیاز کشور است مبتنی بر قرارداد‌ها کار‌هایی انجام می‌دهند و هیچ گونه محدودیتی نداشتیم.
مجری: تا الان چند ثبت سفارش آمده است؟
جمشیدوند گفت: بیش از ۵۰۰ ثبت سفارش شده است.
مجری: ۵۰۰ ماشین آلات وارد شده و چند تا ثبت سفارش شده است؟
مدیرکل دفتر ماشین آلات کشاورزی، ساختمانی و معدنی وزارت صمت افزود: نزدیک دو هزار مورد ثبت سفارش شده ثبت سفارش‌ها که صورت گرفت واردات آن‌ها انجام می‌شود.
مجری: پس این گونه شد که برای واردات ماشین آلات هیچ محدودیتی وجود ندارد اگر داخل کشور تولید نشود ممنوعیتی هم برای این قضیه نیست.
مجری: اقای رفیعی شما تولید کننده نیستید و مونتاژکاریید؟ عمق ساخت داخل در تولیداتتان چقدر است؟
مدیرعامل شرکت تولید تجهیزات سنگین هپکو گفت: ما از سال ۷۰، حدود ۶۰ هزار متر سالن با پیشرفته‌ترین دستگاه‌ها فقط برای ساخت و ۴۰ هزار متر سالن برای مونتاژ برای ساخت ماشین آلات سنگین راه اندازی کردیم.
وی افزود: عمق ساخت داخل ما عموما بالای ۶۰-۷۰ درصد بوده یعنی حدود ۳۰ درصد متوسط ساخت خود هپکو، کارخانه هپکو و ۳۰-۴۰ درصد حسب محصول توسط شرکت مهندسی قطعات ساخت داخلی غیر هپکو شده بدون سرمایه گذاری هپکو، مشابه قطعات ریخته گری، رادیاتورها، صندلی، اتاق و قطعاتی که مانند خودرو تامین می‌شود از داخل.
رفیعی گفت: شرکت‌هایی در دنیا هستند که چند هزار دستگاه ماشین سنگین در سال تولید می‌کنند هیچ کدام از آن‌ها قوای محرکه را خودشان تولید نمی‌کنند حتی شرکت ولوو سوئد، شرکت‌هایی که در چین حدود ده هزار دستگاه تولید می‌کنند؛ زیرا کار موتور، گیربکس و اکسل و پمپ‌ها کار‌های تخصصی است و توجیه اقتصادی ندارد البته ما برای محصولات نیمه سنگینی که موتور داخلی داریم از تبریز یا از شرکت ایدم یا شرکت موتورسازان تراکتورسازی قطعا بالای ۷۰ درصد ساخت داخل داریم.
وی اضافه کرد: ما موتورساز نیستیم هیچ محصولی غیر از دو شرکت که تولیداتشان در دنیا خیلی بالاست هیچ کدام قوای محرکه را خودشان تولید نمی‌کنند. ماشین سازی را با کار آهنگری یعنی شاسی استراکچر اشتباه نگیرید، ما هم اکنون ۸ محصول ملی داریم یعنی از طراحی براساس موتور تبریز برای شهرداری ها، لودر‌های کوچک سایز حدود صد اسب بخار، گریدر را طراحی کردیم براساس نیاز‌های جهاد در راستای روستایی که یکی از بهترین محصولاتمان است و قابل رقابت با بهترین نام نشان‌های (برنده های) دنیا است، گریدر سنگین ۱۸ تن است که بسیار هم قابل ارائه است در بازار‌های بین المللی و صادرات هم داشتیم به لحاظ کیفیت و قیمت رقابتی اش.
رفیعی گفت: وظیفه یک ماشین ساز، طراحی ماشین است و استفاده از المان‌های قوای محرکه دیگران
وی افزود: ما هیچ محدودیتی برای ساخت ماشین آلات سنگین نداریم ما حتی پیشنهاد اجرایی پروژه دامپ تراک ۲۳۰ تن را یکسال پیش به یکی از شرکت‌های بزرگ معدنی دادیم متاسفانه هنوز جواب نگرفتیم با این که به شدت اظهار نیاز دارند.
مجری: شما پیشنهاد دادید که برایشان بسازید؟
مدیرعامل شرکت تولید تجهیزات سنگین هپکو گفت: ما برای تولید چنین دستگاه هایی، جرثقیل‌های ۵۰ تن نصب کردیم این کاری است که ما می‌توانیم به عنوان یک ماشین ساز، انجام دهیم و ماشین را طراحی کنیم و بسازیم البته ما محصولات تحت لیسانس هم تولید کردیم خیلی وقت‌ها نیاز نیست چرخ را از اول بسازیم.
مجری: آقای جمشیدوند با توجه به موضوعی که آقای رفیعی مطرح می‌کنند همین دامپ تراک‌هایی که بالای ۲۰۰ تن است شما در این
بخش مجوز تولید نمی‌دهید؟
مدیرکل دفتر ماشین آلات کشاورزی، ساختمانی و معدنی وزارت صمت گفت: اگر تولید کننده‌ای در سطح کشور ادعای تولید محصولی را داشته و توانمندی خود را در تولید آن محصول به اثبات برساند و آن محصول دست مشتری رسیده و نظر مشتری هم در این حوزه مطلوب باشد این فرایند» نشاندهنده آن است که ما این محصول را تولید کرده ایم.
وی ادامه داد: صرفا با ادعای تولید کننده نیاز کشور مرتفع نمی‌شود، زیرا در حوزه مرتبط نیاز است که حتما ماشین آلات مورد کسب و کار‌ها تامین شود هر تولیدکننده‌ای که ادعای ساخت دارد باید اعلام کند که محصول را چه زمانی ساخته؟ به کجا تحویل داده، چه تعدادی تحویل داده و باید پیگیر شویم مشتری که این محصول را تحول گرفته آیا الزامات و کفایت لازم را داشته است؟ از نظر ما محصولی که به این نقطه برسد تولیدی محسوب می‌شود بعد از این مراحل، ما به سمتی می‌رویم که اگر تولید نیاز کشور را تامین کند واردات آن محدود می‌کنیم.
مجری: الان در زمینه دامپ تراک ۶۰ تنی و ۴۰ تنی که آقای رفیعی گفتند تولید کردند ممنوعیت واردات وجود دارد یا خیر؟
آقای جمشیدوند گفت: دامپ تراک بالای ۵۰ تن با توجه به این که هنوز امکان تولید آن در کشور بصورت کامل مهیا نشده و جای کار دارد برای واردات آن منعفی وجود ندارد.
وی در بحث میزان عمق ساخت داخل نیز گفت: در حوزه فناوری و نوآوری از دو جهت خیلی توجه می‌کنیم یکی اینکه ما تولیدکننده‌هایی که وارد عرصه تولید می‌شوند وقتی با یک شرکت قدر و بزرگ ارتباط پیدا می‌کنند میزان عمق ساخت داخلشان را به صورت پله‌ای تعریف می‌کنند و افزایش می‌دهند به این ترتیب که ما نگاهمان بر این است که در حوزه ماشین آلات مثلا راهسازی حدود ۳۰ درصد شروع می‌کنند و خیلی پله‌ای این را افزایش می‌دهند تا به حداکثر ممکن که در سطح کشور است برسند دیگری توسعه فناوری در این حوزه است که ما بتوانیم آن چیزی که در سطح کشور امکان تولید آن وجود دارد را بسازیم نکته بعدی برای ساخت دامپ تراک ۱۳۶ تنی، شرکت‌هایی که در این حوزه می‌توانند فعالیت کنند و نقش آفرینی کنند کنار هم قرار گرفتیم و در این بحث و بررسی شد پس ما توسعه فناوری و نوآوری را هم در عمق ساخت داخل یک محصول مثلا اگر دامپ تراک زیر ۵۰ تن را داریم تولید می‌کنیم، اما عمق ساخت داخل آن پایین است داریم توسعه اش می‌دهیم مثلا ۶۵ تن، ۱۳۶ تن و بعد ۲۲۰ تن و بعد تا ۴۰۰ تن را بتوانیم متناسب با نیاز کشور توسعه دهیم، در هر دو حالت، افقی و هم حالت عمودی در دستور کار است که به صورت جدی به آن می‌پردازیم.
جمشید وند با بیان اینکه یک موضوع دیگر که مهم و مورد توجه است بحث کیفیت است، محصولاتی که تولید می‌کنیم به چه شیوه است؟ چه اتفاقی بر آن می‌افتد؟ افزود: ما کیفیت را از چهار بُعد به آن توجه می‌کنیم جنسی که تولید می‌کنیم جنس مرغوبی باشد و الزامات حوزه استاندارد را برآورده کند، الزامات و سیستم‌های کیفیتی مرتبط با آن جا پیاده سازی شود و تضمین کیفیت در خصوص آن اتفاق افتاده باشد و موضوع بعدی، بحث خدمات پس از فروش ما است.
وی گفت: به این نکته باید توجه کنیم ماشین آلاتی که وارد می‌کنیم فقط واردات شان نیست از وارد کردن آن مهمتر این است که این کالا‌های با دوام است ممکن است چندین سال و چند ده سال بخواهد کار کند طبیعتا نیاز به خدمات قوی دارد قطعات یدکی مناسبی باید حتما در اختیارشان قرار بگیرد این یکی از موضوعات کلیدی است که ما در این رابطه ورود پیدا کردیم و جدی پیگیر هستیم موضوع بعدی که به آن توجه می‌کنیم قیمت مناسب آن است تاکید ما بر تولیدکننده‌های داخلی این است که قیمت شما با قیمت‌های برند‌های مشابه باید رقابت پذیر باشد.
مجری: الان این گونه است؟
مدیرکل دفتر ماشین آلات کشاورزی، ساختمانی و معدنی وزارت صمت گفت: در حوزه محصولات نو ما رقابت پذیر هستیم یعنی در حوزه محصولات نو قطعا این رقابت پذیری وجود داردبا محصولات هم کلاس خودشان، اما طبیعتا در حوزه مستعمل نه، مستعملات قیمتش خیلی مناسبت‌تر است و نکته آخر تحویل به موقع است.
مجری: برنامه سال آینده چیست؟ آیا در این بخش صادرات هم می‌توانیم داشته باشیم؟
جمشیدوند گفت: یکی از موضوعات خیلی کلیدی ما که تاکید شخص آقای وزیر است و خیلی هم پی گیر هستند توسعه صادرات است، با توجه به ظرفیت خیلی خوبی که در منطقه وجود دارد و تعداد زیادی معدن در آن قرار دارد و معادن هم به این ماشین آلات نیاز مستمر دارند یکی از رویکرد‌های جدی ما در حوزه تولید، توسعه صادرات است که کشور‌های هدف را شناسایی کردیم و مذاکرات جدی با آن‌ها داشتیم.
مجری: در این بخش هم اکنون صادرات داریم؟
جمشیدوند گفت: در حوزه ماشین آلات راهسازی معدنی با توجه به نیاز جدی که در کشور است فعلا صادرات نداریم، اما در حوزه کشاورزی رشد خوبی داشتیم بالای صد درصد در این حوزه رشد داشتیم و دنبال این هستیم که این ظرفیت را در سال آینده ایجاد کنیم و جالب است بدانید که در این حوزه کشور‌های منطقه هم استقبال خوبی کردند با جا‌های متفاوتی مذاکره کردیم که انشاالله بسترسازی شود.
مجری: آهم اکنون وضعیت هپکو از نظر تولید چگونه است؟
رفیعی گفت: تولید در هپکو سامان یافته و برنامه تولید بیش از هزار دستگاه برای سال جدید داریم و برای سال بعد هم حداقل دو هزار دستگاه در برنامه است امیدواریم با این برنامه‌ای که با صندوق توسعه معادن پیش می‌بریم بتوانیم این تعداد را افزایش دهیم.
مدیرعامل شرکت تولید تجهیزات سنگین هپکو افزود: واردات ماشین آلات دست دوم، یکی از چالش‌های بزرگ کشور در این بیست سال گذشته بوده به طوریکه ماشین آلات مستعمل وارد کشور شده که هزینه بسیار زیادی دارد از جمله هزینه سوخت آن چند برابر می‌شود.
