اخیرا رفت و آمدها میان تهران-ایروان شدت گرفته است، از سفر اخیر امیرعبداللهیان به ارمنستان و دو دور دیدار رسمی وزرای خارجه دو کشور در ایروان گرفته تا دیدار روز گذشته پاشینیان نخست‌وزیر ارمنستان با رئیس جمهور کشورمان در ایران.
در راستای ارتقاء روابط با ارمنستان، روز گذشته سید ابراهیم رئیسی در دیدار با نیکول پاشینیان بر سیاست گسترش روابط با همسایگان و ارتقاء روابط ایران و ارمنستان در حوزه‌های اقتصادی-تجاری و سیاسی-امنیتی تاکید کرد.
در ۲۹ مهرماه هم سرکنسولگری ایران در شهر قاپان ارمنستان افتتاح شد و در دیدار امیرعبداللهیان با سرکنسول ایران در این شهر، گفت‌وگوهایی در جهت ارتقاء روابط اقتصادی، تجاری و توسعه همکاری‌های فرهنگی و پیرو آن ارتقاء مبادلات تجاری میان ایران و ارمنستان صورت گرفت.
اما از سوی دیگر ارامنه هم به ارتقاء روابط با ایران متمایل اند؛ چراکه پاشینیان در سفر خود به ایران، از جمهوری اسلامی بابت همزیستی مسالمت‌آمیز دو دین مختلف و دیدگاه ایران نسبت به صلح و ثبات منطقه تقدیر و تشکر کرد و گفت که ظرفیت‌های زیادی برای توسعه روابط ایران و ارمنستان وجود دارد.
همچنین به گفته سفیر پیشین کشورمان در ارمنستان، ارامنه نیز به دنبال تغییر سیاست‌های خود در عرصه روابط خارجی هستند و در سیاست‌هایشان نسبت به گذشته تغییراتی داشته و علاقه‌مند به رابطه خوب با ایران هستند.
مهدی خورسند در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص راه‌های ارتقاء روابط ایران و ارمنستان در آینده اظهار کرد: اکنون سطح روابط ما با ارمنستان نسبت به آنچه می‌توانست باشد، پایین‌تر است. فضای همکاری‌هایی که بین ایران و ارمنستان در دهه ۹۰ وجود داشت، نادیده گرفته شده، اما امروز معادلات جدید منطقه‌ای و سرعت تغییرات آن سبب شده دو کشور ایران و ارمنستان بیش از پیش به هم نزدیک شوند.
وی مهم‌ترین دلیل نزدیکی ایران و ارمنستان را افزایش سطح خصومت بین آذربایجان و ارمنستان دانست و افزود: به دلیل اینکه جمهوری آذربایجان با ترکیه و گرجستان جبهه واحدی را علیه ارمنستان تشکیل دادند، ارمنستان در یک حصر ژئوپلیتیکی به سر می‌برد و این حصر ژئوپلیتیکی فرصت اقتصادی برای ما فراهم می‌کند.
این تحلیلگر مسائل اوراسیا اضافه کرد: امروزه بسیاری از شرکت‌های ایرانی در مناقصه ایجاد کریدور جاده‌ای شمال-جنوبی که ارمنستان قصد ایجاد آن را دارد، شرکت کردند. کمربند میانی این کریدور تصویب شده و کمربند شمالی باقی مانده که بسیاری از شرکت‌های ایرانی در این فضا حاضر شدند و حتی برای ساخت تونل‌های این مسیر از شرکت‌های ایرانی کمک گرفته شده است.
خورسند ادامه داد: اخیرا قرارداد سوآپ گازی بین ترکمنستان و ارمنستان منعقد شده که ایران به عنوان حلقه واسط آن ورود خواهد کرد. احتمالا در آخر آبان‌ماه وزیر نفت سفری به ترکمنستان خواهد داشت و موضوع قرارداد سوآپ گازی ترکمنستان، ایران، ارمنستان و گرجستان نهایی می‌شود.
وی در خصوص مزایای ایجاد کریدورهای ترانزیتی جاده‌ای برای ایران گفت: پس از ایجاد این کریدورها، بسیاری از طرح‌های خصمانه محور تورانی که می‌خواهد ترکیه را به دریای خزر وصل کند و به ترکیه نقش هاب ترانزیتی شرق به غرب عالم را بدهد، جایگاه خود را از دست می‌دهد و این موضوع اهمیت بالایی برای ژئوپلیتیک جمهوری اسلامی ایران دارد.
در یک سال گذشته جایگاه خود در بین همسایگان را احیا کرده‌ایم
این تحلیلگر مسائل اوراسیا تاکید کرد: در شرایط کنونی اقداماتی که جمهوری اسلامی ایران در طول یک سال گذشته انجام داده مانند رزمایش‌هایی که در منطقه برگزار شد و فعالیت دیپلماتیکی که دولت انجام داد، سبب شده است جایگاه سیاسی خود را مجددا به دست آوریم و سپس جایگاهمان با ایجاد چنین کریدورهایی به لحاظ اقتصادی تقویت شود.
خورسند با اشاره به صنایع و همکاری‌های تجاری ایران با ارمنستان بیان کرد: مذاکراتی صورت گرفته که ایران و ارمنستان در دو منطقه، منطقه آزاد مشترک تجاری داشته باشند. منطقه آزاد ارس و مغری در ارمنستان ارتباطاتی با هم دارند، اما علاوه بر آن شورای عالی مناطق آزاد کشور هم قصد دارد مناطق تجاری آزاد را با ارمنستان در پیش بگیرد.
وی با اشاره به فرصت‌هایی که مناطق آزاد تجاری برای کشور به همراه دارند، عنوان کرد: ما تا پیش از این در فضای همکاری با همسایگان، ارمنستان را به عنوان شریک و عنصر موثر نمی‌دیدیم، اما این دیدگاه جای خود را به دیدگاه جدیدی داده است.
این تحلیلگر مسائل اوراسیا حلقه مفقوده روابطمان با ارمنستان را تجارت آزاد با این کشور دانست و ادامه داد: ارامنه گله‌مندند چرا هیچ اقدامی برای تجارت آزاد با ارمنستان صورت نگرفته و همچنان با این کشور همکاری و تجارت بر اساس تعرفه‌های ترجیحی داریم. این مورد بایستی از سوی وزارت صمت و سازمان توسعه و تجارت پیگیری شود تا از این فضای مثبت سیاسی نهایت استفاده را ببریم.
خورسند در خصوص نقش کشورهای ثالث در روابط ایران و ارمنستان اظهار کرد: در روابط میان ایران و ارمنستان بازیگران ثالث کم نیستند، کمااینکه در جنگ قره‌باغ ۲۰۲۰ هم رژیم صهیونیستی تلاش بسیاری کرد که هم به باکو و هم به ایروان سلاح بدهد، اما ارمنستان وارد بازی رژیم صهیونیستی نشد.
وی با بیان اینکه روابط ایران و ارمنستان فراتر از دو دولت-ملت همسایه است، افزود: دیروز نخست وزیر ارمنستان اعلام کرد که روابط ایران و ارمنستان نشان‌دهنده همزیستی مسالمت‌آمیز دو کشور و دو ملت در کنار یکدیگر است. ایران پذیرای ارامنه بسیاری بوده و ارامنه هم قدردان خدمات ایران به آنها بوده‌اند.
این تحلیلگر مسائل اوراسیا ادامه داد: بازیگران ثالث در روابط ایران و ارمنستان در طول چند سال گذشته توان و فرصت خودنمایی پیدا کرده‌اند، زیرا ما طی این مدت تمرکز لازم بر دیدن ظرفیت همکاری با ارمنستان نداشتیم و فضای همکاری را به رقبا داده بودیم.
خورسند خاطرنشان کرد: زمانی که کوچک‌ترین توجهی به کشورهای همسایه کنیم، عکس‌العمل مناسبی از جانب آنان دریافت خواهیم کرد. نمونه بارز آن سطح روابطمان با ترکمنستان و تاجیکستان است. ارمنستان هم برای همکاری با ما نهایت علاقه را در بازار کالای ایرانی نشان داده است.
وی با اشاره به اینکه پس از جنگ قره‌باغ ۲۰۲۰ وزارت اقتصاد ارمنستان ممنوعیت ورود ۴۰۰ نوع کالا را از ترکیه اعلام کرد، ابراز عقیده کرد: درواقع ارمنستان از ایران تقاضا کرد که این کالاها را تامین کند، اما متاسفانه ما بازار را از دست دادیم، زیرا در آن زمان نگاهی به همسایگان نداشتیم و تمام تمرکز دولت پیشین بر حل مسائل هسته‌ای بود.
این تحلیلگر مسائل اوراسیا اضافه کرد: سیاست دولت سیزدهم مبنی بر همکاری با همسایگان می‌تواند ظرفیت امنیت‌زایی برای خود همسایگان کوچک به همراه داشته باشد و به همین دلیل به شدت مورد استقبال آنها قرار می‌گیرد. از طرف دیگر ما هم حسن نیت خود را به ارمنستان نشان داده‌ایم.
خورسند با اشاره به استقبال ارمنستان از افتتاح سرکنسولگری ما در استان سیونیک ارمنستان، عنوان کرد: این استقبال بیانگر علاقه‌مندی دو ملت به یکدیگر است ولی با این حال تا رسیدن به سطحی ایده‌آل از روابط راه بسیاری باقیست.
این تحلیلگر اقتصاد سیاسی با اشاره به سیاست‌های ارمنستان در قبال تحریم‌های ایران، اظهار کرد: مرز ما با ارمنستان در ۲ سال آخر دولت دهم (۹۲-۹۰) که ما با موج فزاینده تحریم‌های غرب مواجه شدیم، راه تنفس ما در تامین بسیاری از کالاهای اساسی بود.
وی در خصوص تاثیر سیاست‌های ایران در بحران قره‌باغ بر روابط ایران و ارمنستان تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران مطابق قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل اعلام کرد که قره‌باغ بخشی از خاک جمهوری آذربایجان است و در قبال تغییرات ژئوپلیتیکی منطقه ایستاده است.
این تحلیلگر مسائل اوراسیا افزود: روسیه در ۶ ماه گذشته هیچ تمرکزی بر قفقاز جنوبی نداشت و این تهران بود که در قبال تغییرات احتمالی ژئوپلیتیکی ایستاد. در مقابل ارامنه هم بارها تشکر کردند و اعلام کردند مواضع ایران و مقامات ارشد کشور ایران در قبال هرگونه تغییرات ژئوپلیتیکی و تعدی بر جغرافیای ارمنستان قابل قبول است.
رشد اقتصادی همسایگان؛ در گرو افزایش روابط با ایران
خورسند با اشاره به سیاست همسایگی دولت سیزدهم اظهار کرد: تغییرات چشمگیر در سیاست خارجی زمانبر است، زیرا تا زمانی که بی‌اعتمادی‌های پیشین در روابط را از بین نبریم، نمی‌توانیم روابط مطلوبی را با همسایگان تجربه کنیم، چراکه دولت سیزدهم زمانی که شروع به کار کرد، بی‌اعتمادی شدید بین ایران و همسایگان شکل گرفته بود.
وی ادامه داد: از سال ۹۵ تا ۱۴۰۰ سطح روابط ایران و ترکمنستان، تاجیکستان و حتی ارمنستان بسیار نازل بود. پس دولت سیزدهم در ابتدا باید اعتماد طرف مقابل را برگرداند و سپس روابطش را گسترش و ارتقا دهد. دولت سیزدهم تلاش کرد اعتمادسازی کند و نشان دهد قصدش برای گسترش روابط با همسایگان، جدی است. در نتیجه امروز شاهد ایجاد کریدورهای مختلف به سمت ایران هستیم.
این تحلیلگر مسائل اوراسیا با اشاره به نمونه‌هایی از این کریدورها اضافه کرد: قزاقستان به دلیل جنگ اوکراین توان ترانزیت آنچنانی ندارد. پس تقاضای ایجاد اسکله در بندر شهید رجائی را داد. چینی‌ها به دلیل امنیت بالای ایران، می‌خواهند کریدور آسیای مرکزی از چین به قرقیزستان و سپس تاجیکستان را دوباره احیا کنند تا بتوانند مسیر جاده‌ای را از ایران عبور دهند.
خورسند افزود: جمهوری اسلامی ایران این فرصت را به ارمنستان داده تا کریدور جاده‌ای شمال-جنوب را ایجاد کند و اعتمادسازی با ارمنستان را در پیش گرفته است. در واقع فضای اعتمادساز با کشورهای همسایه در حال وابسته شدن به ژئوپلیتیک ایران است، به طوری که رشد اقتصادی همسایگان در گرو صادرات و واردات بیشتر و پیرو آن هاب ایران می‌شود.
انتهای پیام
