تابناک _ اگر به حوادث و تحولات بیش از یکماه گذشته که حدودا از فوت مهسا امینی آغاز شد و تاکنون با کمیت و کیفیت مختلف ادامه داشته به طور دقیق و واکاوانه نگریسته شود موضوعات مورد تامل زیادی را می توان بیان کرد اما برخی از آنان را باید به گونه دقیق و موشکافانه دیگری مورد توجه قرار داد زیرا آنها با خیلی از مشکلات گذشته و حال و آینده از جهت علت وقوع مخرج مشترک داشته که اگر به آنان توجه می شد یا بشود می توان از خسارت های مادی و معنوی آتی تا حد زیادی جلوگیری کرد.
در موضوع وقایع فوت مهسا امینی و نیکا شاکرمی و چند دختر جوان دیگر و تا خبر فوت دانش آموز اردبیلی و حتی خبر آتش سوزی زندان اوین یک مشکل و ایراد اساسی امتداد داشته و متاسفانه همچنان امتداد دارد و آن هم عدم وجود یک «خط خبری» صریح و شفاف و از همه مهمتر به موقع و اثرگذار از سوی مسئولان امر بوده است.در همه این وقایع و به طور همزمان با وقوع آنها اخبار و شایعاتی منتشر می شد که نه تنها برای مخاطب عام بلکه برای مخاطب خاص هم تفکیک و تعیین مرز بین واقعیت و عدم واقعیت دشوار بود زیرا در همه این رخدادها بر روال و رسم مردود و همیشه بازنده همیشگی روایت های رسمی از منابع معتبر با تاخیر بسیار زیاد بیان می شد و متاسفانه این تاخیرها که از گذشته تاکنون و اگر چاره ای اندیشیده نشود حتی تا آینده امتداد داشته و اثرات مهلکی بر پیکر امنیت روانی و اعتماد عمومی داشته و دارد.
نباید فراموش کنیم که اکنون زمانی است که سواد ارتباطی و رسانه ای در جوامع به طور شگرفی دچار تغییر شده و نباید تصور کرد که اگر مثلا برای فوت خانم مهسا امینی یا آتش سوزی در زندان اوین با صدور چند سطر بیانیه رسمی می توان به همه شبهات و شایعات و ابهامات پاسخ داد.در واقع باید متذکر شد که چنین اطلاع رسانی هایی نه از نوع انجام تکلیف بلکه فقط برای رفع تکلیف و ادعای انجام تکلیف است که صورت می گیرد.
باید بدانیم و همواره این امر را نصب العین خود قرار دهیم که اطلاع رسانی و ابهام زدایی امر و اقدامی از نوع «تعهد به وسیله» نیست و بلکه معطوف به «تعهد به نتیجه» است به عبارت دیگر اطلاع رسانی حرفه ای و اثرگذار آن است که بتواند هم به ابهامات و شایعات پاسخ دهد و هم بتواند اذهان و افکار جامعه را اقناع نماید. پس در این اوضاع که سیل اطلاعیه ها و تکذیبیه ها نه مورد قبول افکار عمومی قرار می گیرد و نه می تواند در برابر شایعات پسینی سد محکمی در اذهان و افکار افراد جامعه ایجاد نماید چه باید کرد؟
برای پاسخ به این پرسش می توان عوامل متعددی را مورد اشاره قرار داد اما شاید در حال حاضر بتوان گفت در وهله اول باید پذیرفت که استفاده از نسخه های گذشته برای پاسخ به شایعات و ابهامات کنار بروند و به گونه دیگری عمل شود.در ابتدا باید مسئولان به این مهم ایمان بیاورند که در عصر حاضر مثلا نمی توان با چند سطر اطلاعیه و مثلا حضور چند دقیقه ای دوربین صدا و سیما در زندان اوین و یا ساخت چند دقیقه گزارش در یک بخش خبری خاص صدا و سیما و البته آن هم با تاخیر به ایجاد سد محکم ذهنی در برابر شایعات در افکار افراد جامعه فکر کرد.لذا این ذهنیت تکراری و دیگر بی اثر که با صدور اطلاعیه و ارسال آن برای چند خبرگزاری خاص و روزنامه و یا فقط حضور میدانی خبرنگار صداوسیما در برخی از وقایع خبری می توان به هجمه و سیل عظیم اخبار و شایعاتی که ازخارج از کشور مدیریت می شود پاسخ داد را باید به کنار گذاشت.
پس می توان گفت در این اوضاع باید نه تنها از همه رسانه های کشور به طور پویا و اثرگذار کمک گرفت بلکه بایست حتی از برخی از فعالان فضای مجازی و چهره های سرشناس فرهنگی و اجتماعی و ورزشی کشور هم کمک گرفت که نقش خود را به عنوان حلقه واسط و میانی و البته اثرگذار را بین سوالات و ابهامات و مطالبه های مردمی و پاسخ های مسئولین ایفا نمایند.شاید در این ایام که تصور می شود مسئول برخی از وقایع چهره های مشهور و به تعریف دیگری سلبریتی ها هستند قابل قبول نباشد که گفته شود باید در حلقه اطلاع رسانی ها علاوه بر رسانه های رسمی و غیر رسمی و فعالان شبکه های اجتماعی بایست از ظرفیت این افراد هم استفاده گردد اما این امر یک واقعیت غیر قابل انکار است زیرا جامعه متکثر و متنوع ایرانی منبع خبری و منبع مورد وثوق خود را بر یک رسانه خاص استوار نکرده است و این جامعه متکثر از منابع متعددی اخبار و تحولات کشور را پیگیری می نماید.
موضوع بعدی که می تواند بسیار اثر گذار و مفید فایده گردد پذیرش اصل «استماع و اقناع» از سوی هر مسئول و مطالبه شونده ای است که اگر این مهم به خصوص در مواجهه با مطالبه گران نوجوان و جوان رخ دهد می توان به جای اینکه این نسل را با اذهانی پر ابهام و شکاک به سالهای بعدی رهسپار نماید بلکه می توان پس از استماع نظراتشان و پذیرش اشتباهات و رفع معایب و اقناع درونی به عنوان سرمایه های عظیم اجتماعی محسوب نمود.
در این دوران باید قبول کنیم که به جای «گشت ارشاد» باید «گشت استماع و اقناع» راه اندازی کنیم تا بتوانیم به سیل شایعات و ابهامات جامعه متکثر ایرانی پاسخ دهیم و از مشکلات خرد و کلان مردمی آگاه شویم.باید قبول کنیم که صراحت و شفافیت و صداقت به موقع، تضمین کننده آینده روشن برای کشور و نوجوانان و جوانان است و از همه مهمتر باید قبول کنیم که لجاجت در عدم اصلاح روندهای آسیب زا کم از خیانت به آرمانهای انقلاب و شهدا و ضربه زدن به منافع ملی کشور ندارد.
