به گزارش خبرگزاری فارس از لاهیجان، تاسوعای حسینی، هر شهری یک رنگ و بویی دارد؛ چهل منبر سنتی که در استان گیلان فقط در لاهیجان دیده می‌شود اما حال و هوای تاسوعایی هم در محلات قدیمی این شهر جریان دارد.
این آئین که مخصوص شهروندان لاهیجی است بعد از اذان مغرب در کوچه‌های قدیمی پرده‌سر، خمیرکلایه، خیابان حکیم فیاض، آقاسید محمد، یحیی آباد و گابنه (که از همه جا بیشتر است) آغاز می‌شود. برای شرکت در این آیین باید شمع‌های ارزان قیمت بقعه‌ای که با آغشته شدن رشته‌های پنبه‌ای به موم ساخته می‌شوند و خرماهای فراوان در بسته‌بندی‌های مخصوص چهل تائی که در گوشه و کنار کوچه‌ها برای فروش آماده است را تهیه کنی تا برپاکننده مراسم سوگواری چهل منبر باشید.
این آئین باید بر در خانه چهل سید بزرگوار برگزار می‌شد که به مرور زمان تغییر یافت و امروزه بر در خانه‌های که در طول سال مراسم روضه‌خوانی دایر کردند و یا خود از این مراسم حاجت روا شده‌اند برگزار می‌شود. اما در چند سال اخیر شاهدیم که همه مردم محل حتی آنهایی هم که در این محل‌ها زندگی نمی‌کنند در اطراف کوچه‌ها منبرهای کوچک مخصوص روضه را گذارده و روی آن مجمری از آتش و دو ظرف خالی و یک ظرف برنج خام قرار می‌دهند.
بااین‌حال دورهمی عزاداران حسینی در روز تاسوعا برای برگزاری مراسم چهل منبر بسیار کامل و بزرگ است، به‌قدری که علاوه بر ارادتمندان اهل‌بیت(ع) و حاجتمندان، گردشگران آیینی را هم به این خیابان می‌کشاند.
اما این سنت مردمی که قدمت بسیار در کشور دارد و در شهرهای انگشت شماری اجرا می شود، به آن اندازه که باید و شاید شناخته نشده است.
هرفردی که نذر چهل منبر دارد با چهل شمع و چهل خرما به چهل خانه یا مسجدی که منبری در جلویش برپاست می‌رود و صاحب خانه دعای برآوردن حاجات را برایشان می‌خواند و شخص دارای نذر، دانه‌ای خرما در ظرف می‌گذارد و شمعی در آتش انداخته و مقداری برنج بر می‌دارد و به منبری دیگر می‌رود و این مراسم تا چهل منبر ادامه می‌یابد و در پایان فرد حاجتمند برنج جمع‌آوری شده را به قصد برآورده شدن حاجت با خود به خانه برده و با برنج موجود در خانه می‌آمیزد و فردای آن روز می‌خورد.
قصه‌های مردمی از یک مراسم
منشأ اصلی چهل منبر گیلان در لاهیجان، محدوده کوچه‌های قدیمی پرده‌سر، خمیرکلایه، خیابان حکیم فیاض، آقاسید محمد، یحیی آباد و گابنه است.
یک مادربزرگ لاهیجانی که به همراه نوه‌هایش جلوی در نشسته و زیرلب صلوات می‌فرستد، می‌گوید: از زمانی که به یاد دارم این مراسم برگزار می‌شد و در واقع تداعی‌کننده خاطرات دوران کودکی‌ام است.
وی که ۲۰ سال است خود برپا کننده منبر است در حالی که در منقل اسپند می‌ریزد و با صلوات بر محمد و آلش برای جوانان دعای خیر می‌کند، می‌افزاید: این مراسم باید در سکوت و آرامش خاص برگزار شود و افراد یک شمع روشن کرده و مقداری برنج بردارند و آن برنج را فردای عاشورا به قصد برآورده شدن حاجتشان پخته و بخورند.
مادر جوانی که به‌همراه دختر خردسالش در گوشه‌ایی ایستاده و حلوای نذری پخش می‌کند، می‌گوید: این چهارمین سال است که در این مراسم شرکت می‌کنم و نیت کرده بودم در صورت برآورده شدن حاجتم، امسال حلوا پخش کنم.
وی که ساکن رشت است و برای شرکت در این مراسم به لاهیجان آمده گفت: مردم به‌ویژه جوانان با اشتیاق خاصی در این مراسم شرکت می‌کنند و هر سال بر تعداد شرکت کنندگان افزوده می‌شود.
یک زن و شوهر از کرج آمده اند و می‌گویند که اولین سال است که به مراسم چهل منبر لاهیجان آمده‌ایم، حال و هوای خاصی دارد و مردم مهمان‌نواز که عاشق اهل بیت(ع) هستند.
روایت است که در گذشته سوگواران با پای برهنه در حالی که ۷۲ شمع و ۷۲ دانه خرما به یاد ۷۲ شهید دشت کربلا در دست دارند با روزه سکوت در کوچه‌های شهر گشته و از چهل منبر می‌گذشتند.
اما در میان ازدحام این جمعیت افراد دیگری هم هستند که مشغول اجرای مراسمی شبیه به این آئین هستند اما آنها به جای رفتن در خانه‌ها و افروختن چهل شمع با پای برهنه در کوچه‌های قدیمی شهر گام بر می‌دارند و به آستانه بوسی هفت بقعه متبرکه می‌روند.
در این محلات قدیمی بیش از ۱۲ بقعه وجود دارد و شخص شرکت کننده لازم است که فقط در هفت بقعه از این بقعه‌ها شمع روشن کند.
این مراسم را که هم‌زمان با چهل منبر برگزار می شود هفت کلکه می‌گویند که توسط بزرگترها برپا می‌شود.
امروزه این رسم بیشتر توسط نسل‌های قدیمی برگزار می‌شود تا جدید و کم کم رو به فراموشی است و بسیاری از سوگواران از وجود چنین مراسمی اطلاع ندارند.
حال و هوای دهه نودی‌ها در چهل منبر لاهیجان
گفتنی است، آئین سنتی چهل منبر به شماره ۴۱۵ در تاریخ ۱۳۹۰/۱۰/۰۶ در فهرست آثار معنوی کشور ثبت شده و علامه مجلسی نیز در کتاب خود از این آئین مقدس یاد کرده است.
انتهای پیام/۸۴۰۰۷
