موزه جایی است که در آن آثار صنعتی و باستانی در آن نگهداری می‌شود، خراسان جنوبی نیز یکی از استان‌های فرهنگی کشور است و برای حفاظت از این میزاث گران‌بها دارای موزه‌های متعددی است.
موزه‌های باستان‌شناسی، مردم‌شناسی، حیات‌وحش، مفاخر و مشاهیر ملی بیرجند، میراث پهلوانی و وقف در بیرجند، موزه مردم‌شناسی، مشاهیر و آب در قاین، موزه مردم‌شناسی در نهبندان، موزه خصوصی بشرویه، موزه مردم‌شناسی سرایان، موزه مردم‌شناسی فردوس و موزه مردم‌شناسی خضری از جمله موزه‌های فعال و دایر در خراسان‌جنوبی بوده که چشم انتظار حضور علاقه‌مندان به تاریخ و هنر است.
به گزارش ایسنا، بی توجهی به موزه‌ها به نوعی بی‌توجهی به فرهنگ و اصالت هر کشور یا خطه‌ای است، موزه‌ها با زبان بی زبانی خود می‌گویند آنچه را که تاریخ در دل خود نهادینه کرده است نسل جدید می‌تواند با رفتن به موزه‌ها سفری به درون تاریخ داشته باشد و زندگی اجداد خود مطلع شود.
سیر تاریخی از هزاره سوم تا دوره قاجار در موزه باستان‌شناسی بیرجند
موزه باستان‌شناسی بیرجند در سال ۱۳۷۱ تاسیس و راه اندازی شد و در سال ۱۳۷۴ با طراحی نو توسعه و تجهیز شده است. این موزه مشتمل بر بخش‌های متعددی از جمله بخش سفال، مفرغ، سکه، بخش روشنایی، قرآن و کتابت و نیز مجموعه ای از اشیاء و ... خاندان امیراسدالله علم است.
در موزه باستان شناسی بیرجند اشیا به نمایش گذاشته شده، سیر تاریخی مدون و منظمی را از هزاره سوم تا دوره قاجار مشتمل بر بخش‌های متفاوتی را در بر می‌گیرند، که از مهمترین بخش‌های موزه می‌توان به بخش سکه و قرآن اشاره کرد. سکه‌های به نمایش گذاشته شده در بخش سکه از قبل از اسلام آغاز و تا دوره قاجاریه خاتمه می یابد.
پیوند بین نسل جدید و گذشته پر افتخار در موزه مردم‌شناسی بیرجند
موزه مشاهیر بیرجند در خانه تاریخی پردلی واقع در بافت تاریخی بیرجند دایر شده است که در این موزه مجموعه‌ای از زندگی‌نامه‌ها، اسناد و نسخ خطی، تألیفات، نشان های ملی، علمی و ادبی، لوح‌ها، عکس‌ها و لوازم شخصی بزرگان علمی و فرهنگی این خطه از ایران زمین به نمایش گذاشته شده است.
آثار این موزه بر اساس دوره تاریخی از قرن هفتم تا سیزدهم هجری شمسی در دو بخش کلی و در دو طبقه به نمایش گذاشته شده است
موزه مردم شناسی بیرجند نیز در سال ۱۳۷۲ از سوی میراث فرهنگی و پس از موزه باستان‌شناسی به بهره‌برداری رسید. موزه مردم شناسی بیرجند در طبقه همکف عمارت مرکزی اکبریه واقع شده است.
هدف از ایجاد موزه مردم‌شناسی بیرجند به نمایش‌گذاردن چگونگی معیشت و سبک زندگی مردمی است که از طریق مشاغل و حرفی که برعهده داشته‌اند بدون بهره‌گیری از تکنولوژی و زندگی امروزی امرار معاش می‌کردند.
این موزه پیوندی را بین نسل جدید و گذشته پر افتخار نسل گذشته و پیشینیان او برقرار می‌کند و از مهمترین بخش‌های آن می‌توان به بخش مراسم عروسی، قالی‌بافی، پارچه‌بافی، سفالگری، عطاری، دستاسی و آهنگری که در قالب مانکن‌هایی به نمایش گذارده شده‌اند، اشاره کرد.
از نمونه‌های جالب توجه در این بخش نمایش اوراقی از نگاره‌ها و مینیاتورهایی است که براساس دیوان خاوران نامه ابن حسام خوسفی که در شرح دلاوری‌های حضرت علی توسط فرهاد نقاش در قرن نهم هجری مصور شده است.
موزه خصوصی بشرویه، یادگاری از دوران صفویه
موزه خصوصی بشرویه در اردیبهشت ماه ۳۸۷، با همکاری بخش خصوصی در خانة تاریخی ملا عبدا... تونی(اسدی) واقع در بافت تاریخی شهرستان بشرویه ایجاد و راه‌اندازی گردید.
این بنا از خانه های چهار ایوانی دورة صفویه می‌باشد و با معماری اصیل خود، زادگاه یکی از علمای بزرگ ایران در دورة صفویه به نام ملاعبدا... تونی بشروی بوده و دارای اتاق‌های متعدد، مطبخ، اتاق زمستانی و اتاق بادگیر است.
بنای منزل اسدی با توجه به گفته‌های افراد محلی حدوداً چهارصد سال قدمت دارد و با توجه به تزئینات معماری آن، تقریباً هم زمان با بنای مسجد میانده بشرویه ساخته شده است.
اشیاء به نمایش گذاشته شده در این موزه شامل لوازم آشپزخانه و انواع قاشق، لوازم صحافی و کتابت، لوازم روشنایی، انواع قفل ، زنگوله و ادوات جنگی، سکه ها و زیورآلات است . علاوه بر موارد فوق، سفالینه‌هایی از دوران قبل از اسلام و سکه‌هایی از دوران ولایت عهدی امام هشتم (ع) و ... بر اهمیت موزه افزوده است.
موزه مردم شناسی قاین
موزه مردم‌شناسی قاین در طبقه همکف خانه تاریخی سلطانی که از بناهای تاریخی شهر قاین است، طراحی شده و در اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۴ افتتاح گردید. بنای منزل قدیمی سلطانی در خیابان جانبازان و در محدودة بافت تاریخی شهر قاین واقع شده و اطراف آن را بافتی منسجم و سالم در برگرفته است.
این منزل قدیمی، متعلق به خانوادة سلطانی از ملاکین و بزرگان قاین بوده است. اصل بنا متعلق به دورة زندیه بوده و در دورة قاجار دورة پهلوی نیز تغییراتی در آن به وجود آمده و فضاهایی به آن اضافه شده است.
این موزه در بخش‌های مختلفی چون مراسم شب یلدا(کف زنی)، دستاسی، جاجیم بافی، کاشت، داشت و برداشت زعفران، ریسندگی، حلّاجی و جِلَک ریسی، مراسم سنتی کشاورزی، تُلُم زنی(تهیه مواد لبنی) و مراسم سنتی عروسی همراه ساز و دهل و رقص محلی(اجرای موسیقی مقامی قاینات و خراسان‌جنوبی) با استفاده از مانکن با پوشش محلی که بیانگر آداب و رسوم کهن منطقه می‌باشد، طراحی شده است.
موزه مردم‌شناسی فردوس
موزه مردم‌شناسی فردوس شامل دو بخش "آداب و رسوم حمام" و "مشاغل سنتی" شهر قدیم فردوس است که از جمله بخش‌های موزه می‌توان به مشاغل آهنگری، نمدمالی، خراطی، دلاکی اشاره کرد که در هر بخش با توضیحاتی به معرفی آن پرداخته شده است و از دیگر بخش‌های موزه می‌توان اتاق نشیمن‌خانه، مطبخ‌خانه و نگارخانه را نام برد.
حمام خیروز یکی از بناهای زیبا و تاریخی شهر تون است که در ضلع جنوبی امام‌زادگان سلطان محمد و سلطان ابراهیم واقع شده است. قدمت این بنای تاریخی متعلق به دوره صفویه است و این حمام در زلزله سال ۱۳۴۷ به طور جدی آسیب می‌بیند و پس از آن غیرقابل استفاده بوده و می‌توان گفت از حیث انتفاع خارج شده است.
معماری این حمام مانند حمام‌های سردشت و کوشک در سطح منطقه منحصر به فرد بوده و نکته جالب توجه در ساخت آن اینکه حمام طوری طراحی شده که آب قنات وارد سربینه مردانه شده پس از عبور از طول سربینه زنانه از آن خارج می‌شود، این حمام دارای دو قسمت زنانه و مردانه کاملا مجزا بوده است و تاریخ ساخت بنای اولیه آن به دوره صفویه بر می‌گردد که در سال ۱۳۳۵ بخش‌هایی به آن اضافه شده است.
این بنای تاریخی با شماره ۱۲۸۱ در تاریخ ۵ خرداد ۱۳۸۴در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید و پس از آن توسط سازمان میراث فرهنگی حفاظت شد.
انتهای پیام
