خبرگزاری فارس - اردبیل|مریم محرمی: شاید بسیاری از پدر و مادران این مرز و بوم، وضعیت نابسامان درمانی کشور در سال‌های قبل از انقلاب اسلامی را به یاد داشته باشند، همچنین بسیاری از جوانان نیز در لابلای خاطرات این پدر و مادرها، صحبت‌هایی از حضور پررنگ پزشکان خارجی در کشور در زمان قبل از انقلاب را شنیده‌اند، پزشکانی که بیشترشان از کشورهای هند و پاکستان به ایران می‌آمدند و در حالی که حتی زبان بیماران خود را بلد نبودند به طبابت می‌پرداختند.
با گذشت چهل سال از انقلاب اسلامی ایران، روز به روز به تعداد پزشکان ایرانی افزوده و خدمات پزشکی روزبه روز در ایران گسترده‌تر شد و این پیشرفت‌های چشمگیر همچنان در حال افزایش است. اگر در گذشته و قبل از انقلاب پزشکان خارجی به معالجه بیماران ایرانی می‌پرداختند، امروز مردم کشورهای منطقه برای امور درمانی خود به ایران می‌آیند.
تجهیزات پزشکی نقش اساسی در روند تشخیص و درمان بیماران و یا به عبارتی سلامت جامعه بر عهده دارند و ایران اسلامی در طول چندین سال گذشته با اتکا به توان داخلی و روحیه خودباوری توانسته است گام‌های اساسی در این حوزه نیز بردارد.
نخبگان و جوانان استان اردبیل نیز از قافله عقب نمانده و فعالیت‌های بسیاری در حوزه پزشکی و درمان و همچنین تجهیزات پزشکی انجام داده‌اند و یکی از این مراکزی که در استان اردبیل مشغول به فعالیت است مرکز رشد علوم و فناوری‌های پزشکی شهید شهریاری است. به سراغ بابک رضایی‌افشار، مسؤول این مرکز رفتیم تا از نزدیک با روند فعالیت این مرکز بیشتر آشنا شویم.
فارس: مرکز رشد را معرفی نمایید و بگویید که از چه تاریخی فعالیت خود را شروع کرده است؟
رضایی‌افشار: مرکز رشد علوم و فناوری‌های پزشکی شهید شهریاری یک مرکز رشد تخصصی حوزه بیولوژی و مهندسی پزشکی است که در سازمان بسیج علمی، پژوهشی و فناوری سپاه حضرت عباس(ع) مستقر است. از سال ۱۳۹۸ موضوع راه اندازی این مرکز مطرح شده بود و تمام اقلام و تجهیزاتی که برای این مرکز رشد لازم بود تامین شد و از سال ۱۴۰۰ فعالیت خود را به صورت جدی آغاز کرد.
فارس: چطور شد به فکر راه‌اندازی مرکز رشد علوم و فناوری‌های پزشکی افتادید؟
رضایی افشار: در استان اردبیل مرکز جامعی که برای علوم و فناوری‌های پزشکی باشد که ایده‌ها را جذب کند نداشتیم و همین موضوع موجب می‌شد این ایده‌ها به همراه سایر ایده‌های فناورانه در مراکز علمی ما ارائه شوند اما داوری‌های تخصصی‌تری در این زمینه صورت نگیرد.
همین امر سبب شده بود تا به نسبت دیگر رشته‌ها، فناوری‌هایی که در این زمینه در اردبیل ایجاد می‌شوند رشد مناسب‌تری نداشته باشند. لازم بود با توجه به پتانسیل‌هایی که در زمینه علوم و فناوری‌های پزشکی در اردبیل وجود دارد یک مرکز تخصصی برای این حوزه تاسیس شود تا ما بتوانیم این ایده‌ها را جذب کنیم و به صورت تخصصی‌تر داوری و بررسی‌ها صورت بگیرد و مشاوره‌هایی با استفاده از افراد مرتبط با این رشته‌ها برای این ایده‌ها انجام بگیرد.
فارس: در این مرکز چه فعالیت‌هایی انجام می‌گیرد؟
رضایی افشار: فعالیت‌هایی که در این مرکز انجام می‌گیرد در ۴ محور قابل بررسی است. مورد اول بحث آموزش است که ما آموزش‌هایی را به افراد صاحب ایده و یا توانمند ارائه می‌دهیم اعم از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی یا صنعتگرانی که در استان وجود دارند.
موضوع دوم بحث پژوهش است؛ در بحث پژوهش هدف‌گذاری ما اجرای کنفرانس‌ها و سمینارهایی است که بتوانیم متخصصین را از استان‌های دیگر دعوت کنیم تا با پتانسیل‌های ما در حوزه علوم و فناوری‌های پزشکی آشنا شوند و هم بتوانیم تجربه‌ها را منتقل کنیم و پتانسیل‌های استان معرفی شوند.
موضوع بعدی در مورد ایده‌ها است که ما ایده‌ها را جذب می‌کنیم، مشاوره می‌دهیم تا ایده‌ها آماده شوند و زمانی که این ایده‌ها به سطح مناسبی رسیدند جهت حمایت به سازمان بسیج علمی، پژوهشی و فناوری سپاه استان معرفی می‌شوند تا مورد حمایت مالی قرار بگیرند. بنابراین مرکز رشد واسط بین افراد صاحب ایده و سازمان بسیج علمی و پژوهشی است.
موضوع چهارم در مورد تولید است و حمایت‌هایی که برای تولید انجام می‌شود؛ ایده‌هایی که مورد حمایت سازمان بسیج قرار می‌گیرند پس از دریافت حمایت‌های مالی و طی کردن مسیر، باز هم با مشاوره‌های علمی، مشاوره‌های باراریابی و کارآفرینی‌ها موجبات رشد این محصولات و حرکت آنها را به سمت تولید فراهم می‌کنیم.
استقرار ۱۵ هسته فناور در مرکز رشد شهید شهریاری
فارس: چند فناور در این مرکز مستقر هستند؟ آیا توانستند محصولات خود را به مرحله بهره‌برداری برسانند؟
رضایی افشار: در حال حاضر با توجه به اینکه ۶ ماه از فعالیت ما در این مرکز می‌گذرد، ۱۵ هسته فناور را جذب کرده‌ایم و با توجه به شناسایی پتانسیل استان و حمایت‌هایی که توسط سازمان بسیج علمی و پژوهشی از مرکز رشد صورت می‌گیرد این تعداد افزایش خواهد یافت.
هسته‌هایی که در این مرکز مستقر هستند توانستند پروانه بهره‌برداری را اخذ کنند و محصولات خود را به فروش می‌رسانند که تا کنون ۲ پروانه بهره‌برداری توسط فناوران این مرکز رشد اخذ شده است یکی از طرح‌هایی که ما موفق به اخذ پروانه بهره‌برداری شدیم طرح مدارهای مجتمع خطی است که در حال تولید است و سالانه سه هزار و ۵۰۰ دستگاه تولید و روانه بازار می‌شود.
دیگری ابزار آموزشی در حوزه رباتیک است که توانست پروانه بهره‌برداری بگیرد. علاوه بر این موارد تعداد زیادی از محصولات این هسته‌ها توانستند مراحل رشد خود را پیش ببرند و محصول را آماده بازار کنند.البته باید توجه داشته باشیم که در کنار کارهایی که انجام می‌دهیم با توجه به تخصصی بودن این مرکز، فناوران ما برخی اوقات نیز به صورت مستقیم با سازمان بسیج علمی، پژوهشی و فناوری در ارتباط هستند و حمایت‌هایی را دریافت می‌کنند.
فارس: چگونه می توان در شرایط تحریمی به فعالیت‌های علمی ادامه داد؟
رضایی افشار: به دلیل تحریم‌هایی که در کشور ما رخ داده است مسیرهایی که می‌توانست به ما در جهت رشد علمی موثر کمک کند محدود شد و دشمنان ما قصد داشتند با تحریم کردن، بی‌نظمی را در کشور ایجاد کنند و تنها راهی که می‌توان جلوی این بی‌نظمی را گرفت و آرامش لازم برای رشد علمی ایجاد کرد کار جهادی و تفکری که به دنبال حل مسئله باشد نه طرح مسئله است.
همه ما مطلع هستیم تحریم‌ها مشکلاتی را ایجاد کرده‌اند اما راه حلی که وجود دارد گفت‌وگو، مشورت و بحث‌های علمی برای رفع این مشکلات است و این همان گفتمان بسیجی است که اگر در جامعه ما این تفکر جاری شود و مدیران، اساتید و دانشجویان مشورت و گفت‌وگو را در مورد راه‌حل‌ها پیش بگیرند ما می‌توانیم نتیجه خوبی داشته باشیم و این مشکلات را حل کنیم.
جوانان موتور محرک جامعه هستند
فارس: نقش جوانان در گام دوم انقلاب چیست؟
رضایی افشار: جوانان موتور محرک یک جامعه به سمت اهداف عالیه آن کشور هستند به نظر می‌رسد که باید صدای جوانان بیشتر شنیده شود یعنی در مشورت و جلسات از نظر جوانان بیشتر استفاده شود.
گام دوم انقلاب و توجه ویژه‌ای که مقام معظم رهبری به جوانان دارند نشان‌دهنده این است که بازنگری از سمت مدیران در بحث جوانان رخ دهد. ما نیاز به این داریم که توان جوانان در بحث‌های پژوهشی، علمی و تولید مورد توجه قرار بگیرد.
پیشرفت و توسعه نیازمند صنعتی پژوهش محور است
فارس: پیشرفت در زمینه پژوهش چه روندی را طی کرده است؟
رضایی افشار: در سال‌های اخیر روند پژوهش به دلیل تعطیلی بخش زیادی از فعالیت‌های دانشگاهی به خاطر ویروس منحوس کرونا تحت شعاع قرار گرفت و در حالی که قبل از کرونا پژوهش در زمینه‌های مختلف علمی همچون مهندسی پزشکی روند صعودی داشت و لازم است کار جهادی در این زمینه صورت بگیرد و تمام نهادهای مربوطه نیز کمک کنند.
با توجه به رشد علم، بحث پژوهش امروزه بیشتر از گذشته نیاز است و برای رسیدن به اهداف بلندمدت نیاز است که پژوهش در کنار آموزش و صنعت یک گفتمان‌سازی توسط نخبگان در جامعه صورت پذیرد و این گفتمان‌سازی پذیرشی را در اذهان عمومی ایجاد کند تا ما بپذیریم که هر جایی که صنعت وجود دارد حتما در کنارش پژوهش هم وجود دارد.
متاسفانه این گفتمان‌سازی در جامعه ما رخ نداده است و ما صنعت را به صورت مونتاژکاری نگاه می‌کنیم و این صنعت را به عنوان هدف دنبال می‌کنیم در صورتی که مونتاژکاری در صنعت ما بلای جان صنعت است.
ما اگر بخش پژوهش را از صنعت حذف کنیم و شروع به تولید نماییم این یک صنعت مونتاژکاری می‌شود که دانش فنی آن خارج از ایران است و به محض رخ دادن تحریم این صنعت آسیب می‌بیند. اما وقتی پژوهش در قلب صنعت قرار می‌گیرد، این صنعت، تولیدکننده علم می‌شود و به صادرکننده آن علم نیز تبدیل می‌شود.
ما نباید پژوهش را به‌عنوان خروجی مقاله نگاه کنیم و بایستی افراد صاحب مقاله را جذب نماییم تا صنعتی پژوهش محور داشته باشیم و فروشنده تکنولوژی باشیم نه خریدار آن.
فارس: مشکلاتی که فارغ‌التحصیلان این حوزه با آن مواجهند کدامند؟
رضایی افشار: مشکلاتی پیش روی فارغ‌التحصیلان حوزه علوم و فناوری‌های پزشکی وجود دارد که اگر بتوانیم این مشکلات را مرتفع کنیم مسیر برای ورود فارغ‌التحصیلان به بازار کار و کاربردی‌تر شدن پژوهش‌ها هموارتر می‌شود.
زمانی که دانشجویی وارد رشته‌ای می‌شود بایستی مشاوره‌هایی ارائه شود تا با توجه به علایق، سلایق و توان و ظرفیت‌های خود انتخاب رشته کند. متاسفانه این کار انجام نمی‌شود زیرا مراکز جامع در حوزه علوم و فناوری‌های پزشکی در استان وجود ندارد که ما امیدوار هستیم مرکز رشد شهید شهریاری با ارتباطی که با آموزش و پرورش دارد بتواند به عنوان یک مشاور برای دانش‌آموزانی که می‌خواهند وارد این حوزه شوند مشاوره‌هایی را ارائه دهد تا انتخاب خود را براساس پتانسیل‌ها و توان خود انجام دهد و بتواند پس از اتمام دوره دانشگاه وارد بازار کار شوند.
علاوه بر آن بحث آموزش عملی به دانشجویان می‌تواند باعث شود که ما نتایج بهتری داشته باشیم. پتانسیل‌های کارگاهی در دانشگاه داریم اما در حوزه بالینی و بحث پزشکی خیلی ارتباط ندارند.
مخصوصا در رشته‌های مهندسی پزشکی که ما در دانشگاه‌ها، دانشجویان امکان فعالیت بالینی را ندارند که مرکز رشد می‌تواند وارد شود و براساس توان فنی که در این مرکز وجود دارد آموزش‌های عملی و بالینی را ارائه دهد. تا به سمت کاربردی شدن فعالیت‌های دانشجویان حرکت کند و دانشجویان با توجه به شناخت از پتانسیل‌ها و وضعیت پژوهش خود را به طور کاربردی ارائه دهند.
استفاده از پتانسیل‌های سازمان‌هایی مثل فنی و حرفه‌ای استان اردبیل می‌تواند دانشجویان و فناوران این حوزه را سوق دهد. اما در سازمان‌های فنی و حرفه‌ای آموزش‌های حوزه علوم و فناوری‌های تجهیزات پزشکی و بیولوژی وجود ندارد.
در صورتی که آموزش در رشته‌های الکترونیک، کشاورزی و برق وجود دارد امیدوار هستیم با ارتباطی که با این سازمان برقرار می‌کنیم بتوانیم دانشجویان و فناوران را به سمت سازمان فنی و حرفه‌ای سوق دهیم.
مشکل دیگری که در این زمینه وجود دارد تجمیع شرکت‌هایی است که در این حوزه در تهران کار می‌کنند و ما بایستی پتانسیل‌های استان را در این زمینه حفظ کنیم. در حال حاضر این پتانسیل‌ها دائما به سمت پایتخت از استان ما خارج می‌شوند.
ما نیز تلاش می‌کنیم تا با ارائه راهکارهای خود مسیر را هموار کنیم. مدیران استانی می‌توانند با ارائه تسهیلاتی به فناوران این حوزه، شرکت‌های تولیدی خود را در استان مستقر کنند بنابراین این موارد می‌تواند موجب شود پژوهش‌هایی که در حوزه علوم و فناوری‌های پزشکی در استان ما در حال انجام است از مسیر دانشگاه به مرحله تولید در همین استان انجام شود پتانسیل‌ها تقویت شود و وجود یک تولیدکننده در استان موجب تشویق دیگر فعالان در این زمینه و همچنین افزایش تولید و بهبود وضعیت اقتصادی خواهد بود.
به‌کارگیری نیروی انسانی کارآمد حرکتی به سمت اقتصاد دانش بنیان
فارس: چگونه به سمت اقتصاد دانش بنیان حرکت کنیم؟
رضایی افشار: کشور ما دارای نیروی انسانی قدرتمندی است که اگر این نیروی انسانی به کار گرفته شوند ما به سمت یک اقتصاد دانش بنیان حرکت می‌کنیم. اما موانعی هم در این مسیر وجود دارد که شناخت این موانع خودش موجب می‌شود ما در برخورد با آنها بهتر عمل کنیم.
ما باید واقع بینانه به قضیه نگاه کنیم اگر بخواهیم از شرایط تحریمی عبور کنیم و بخواهیم به سمت اقتصاد دانش بنیان حرکت کنیم باید ویژگی‌های این صنعت را بشناسیم. اقتصاد دانش بنیان نسبت به اقتصاد سنتی سود و آوری خوبی دارد و فرصت‌های مالی مناسب را ایجاد می‌کند.
چنانچه موانع پیش‌روی اقتصاد دانش بنیان را شناسایی نکنیم به مشکلاتی بر می‌خوریم که بسیاری از افراد به آن دچار شدند. برای این کار لازم است افرادی که تمایل دارند وارد این حوزه شوند تخصص لازم را داشته باشند و یا از افراد متخصص استفاده کنند. بدون کسب مهارت و تخصص در یک زمینه برای ورود به دانش‌بنیان قطعا نتیجه خوبی نخواهد داشت.
دانشجویان ما در دانشگاه باید علاوه بر تحصیل، در بحث‌های مهارتی نیز وقت و انرژی بگذارند و ایده‌پردازی باید در دانشگاه‌ها به یک گفتمان تبدیل شود. دانشجویی که صرفا برای مطالعات درسی به دانشگاه می‌آید و ایده‌پردازی نمی‌کند در آینده آن کارآمدی لازم را برای جامعه نخواهد داشت. بنابراین لازم است که ایده‌پردازی هم در دانشگاه جایگاهی داشته باشد.
انتهای پیام/۳۴۶۳/
