خبرگزاری فارس ـ گروه تاریخ: هفدهم دی ماه سالگرد آغاز سیاست منع حجاب از سوی رژیم پهلوی و آغاز یک دوره سیاه در تاریخ زندگی مردم ایران است. رخداد کشف حجاب هنگامی عملی شد که رضاشاه به تاریخ ۱۷ دی ۱۳۱۴ قانونی را تصویب کرد که به موجب آن، زنان و دختران ایرانی از استفاده از چادر، روبنده و روسری منع شدند.
«موسی حقانی» رییس پژوهشکده تاریخ معاصر در گفت‌وگو با فارس عنوان کرد: هفدهم دی ماه سالگرد آغاز سیاست منع حجاب از سوی رژیم پهلوی و آغاز یک دوره سیاه در تاریخ مردم ایران و جامعه ایرانی به ویژه بانوان ایرانی است که ۶ سال تداوم داشت. متاسفانه سیاست منع حجاب که از سوی رضاخان اعمال شد، آسیب روانی جدی به بانوان ایرانی وارد کرد.
وی با اشاره به تاریخ سیاست کشف حجاب بعد از انقلاب مشروطه گفت: با توجه به اینکه قریب به اتفاق زنان جامعه ایران محجبه بودند، بعد از آن تاریخ نمی‌توانستند با حجاب در عرصه اجتماع حضور داشته باشند.
حقانی تصریح کرد: کشف حجاب بعد از انقلاب مشروطه توسط برخی از جریانات روشنفکری در ایران به خصوص در حوزه زنان و فرقه‌های ضاله به صورت نظری و عملی ترویج شد. این جریانات مصرانه در پی کشف حجاب بودند، اما جامعه ایرانی در برابر خواست آنان عکس‌العمل نشان داد؛ به گونه‌ای که با کودتای ۱۲۹۹ و روی کار آمدن رضاخان با صدور دستورالعمل به نیروی انتظامی (پاسبانان) عملاً در پی حمایت از بانوانی انگشت شماری برآمد که کشف حجاب کردند.
وی گفت: تز دیکتاتوری جریانات روشنفکری منجر به قدرت گرفتن رضاخان شد. روشنفکران به شدت در پی غربی‌سازی جامعه ایرانی بودند؛ از جمله برخی از نشریات روشنفکری مانند کانون ایران جوان که توسط علی اکبر سیاسی اداره می‌شد، علیه حجاب حملات گسترده‌ای آغاز کردند. برخی از زنان مانند صدیقه دولت‌آبادی و فاطمه سیاح و دیگران هم به مناسبت مختلف بحث کشف حجاب را پیش می‌کشیدند.
حقانی اظهار داشت: روشنفکران با دوگانه‌سازی پیشرفت و عقب‌ماندگی سعی در القای این نگاه داشتند که حجاب مانع پیشرفت و کار زنان است؛ در حالی که حجاب، ربطی به پیشرفت نداشت. برخی نیز نیت خود را پنهان کرده و با نگاه خیرخواهانه در نوشته‌های خود به زنان ایرانی توصیه می‌کردند در صورت کسب سواد بهتر می‌توانید معارف اسلامی را عمل کنید و برای فرزندان و جامعه مفیدتر باشید.
وی افزود: مدعیان کشف حجاب در پی تغییر سبک زندگی ایرانیان بودند؛ چون می‌دانستند سبک زندگی بانوان عامل موثر در تغییر سبک زندگی ایرانیان است. بنابراین بر مساله کشف حجاب تمرکز کردند و حتی بعد از مدتی پا را فراتر گذاشتند و به سمت منع حجاب در سال ۱۳۱۴ رفتند.
*منع حجاب با کشف حجاب متفاوت است
رییس پژوهشکده تاریخ معاصر با بیان اینکه مساله‌ای که باید اینجا مشخص شود، این است که منع حجاب با کشف حجاب فرق می‌کند، گفت: منع حجاب این گونه بود که قاطبه بانوان ایرانی نمی‌توانستند از حجاب استفاده کنند، بنابراین افتخار نیروی نظامی رضاخان این شد که به محلات حمله می‌کردند و چادر از سر بانوان ایرانی برمی‌داشتند. گویی که کشور بزرگی را فتح کردند یا بخشی از سرزمین‌های از دست رفته را به کشور برگردانده‌اند.
وی افزود: تا اندازه‌ای سیاست منع حجاب در کشور احمقانه اجرا شد که صدای طرفداران رژیم پهلوی مانند محمدعلی فروغی بلند شد و او نسبت به این نوع روش کشف حجاب ناراضی و ناراحت بود و می‌گفت این سیاست‌ها باعث عکس‌العمل مردم خواهد شد.
حقانی گفت: این که ماموران رضاخانی در روستاهای لرستان و کردستان ایران بگردند و خانواده‌هایی که از تامین مایحتاج اولیه خود محروم بودند، پیدا کنند، حجاب از سر زن عفیفه‌ای بردارند و بر تن او پالتوی نظامی بپوشانند و کلاه فرنگی بر سر او بگذارند، اوج مضحکه‌ای بود که رژیم پهلوی راه انداخته بود.
وی گفت: مخبرالسلطنه هدایت که ۶ سال نخست وزیر رژیم پهلوی و با سیاست‌های رضاخان همسو بود، پی به این نکته برد که سیاست‌های آمرانه رضاخانی در کشف حجاب به جامعه ایرانی آسیب می‌زند و موجب خیزش مردم و اعتراضات آنان خواهد شد. در نتیجه، مردم را وادار به مقاومت می‌کند. او نوشت آنچه مهم است زیرکلاه است نه کلاه، یعنی مغز و تفکر، علت پیشرفت است.
حقانی ادامه داد: مخبرالسلطنه تعبیر دیگری دارد و می‌گوید دو نوع تمدن وجود دارد. نخست تمدن بلواری و دوم تمدن لابراتواری. متاسفانه آن چیزی که در ایران شاهد بودیم، تمدن بلواری بود که در ستیز با فرهنگ دینی و اصیل ایران هیچ وقت نمی‌توانست منجر به پیشرفت شود؛ چون جامعه را درگیر با مسایلی کرده بود که روا نبود جامعه درگیر آن شود.
وی گفت: حجاب به عنوان یک حکم و دستور الهی مورد توجه جوامع دینی و متدین است. کشف حجاب جوامع مذهبی را با چالش جدی مواجهه می‌کند. زن محجبه نمی‌توانست در اجتماع حضور پیدا کند یا بر سر مزار پدرش برود و حتی برای نظافت به حمام برود.
حقانی با بیان اینکه این سطح از وحشت در برخورد با فرهنگ بومی و دینی در هیچ کشوری اجرا نمی‌شد و فقط رضاخان بود که دست به چنین عملی زد، عنوان کرد: البته جامعه ایرانی مقاومت جانانه‌ای در مقابل این نوع سیاست‌ها از خود نشان داد، هرچند متحمل خساراتی گوناگون از ضرب و جرح تا کشته شدن برخی بانوان شد. حتی برخی از خانواده‌های ایرانی ناچار شدند کشور را ترک کنند تا زیر بار کشف حجاب نروند و تابعیت کشورهای دیگر را بپذیرند.
وی گفت: ما اگر واقعا بخواهیم ابعاد مختلف سیاست منع حجاب رضاخانی را بررسی کنیم با آمار وحشتناکی روبه‌رو خواهیم شد؛ از ترک تابعیت گرفته تا مشکلات روحی و روانی که برای بانوان ایرانی به وجود آمد تا لطمات فرهنگ برهنگی که توسط طرفداران کشف حجاب در ایران آغاز شد و در سال‌های بعد آثار خودش را نشان داد و بر جامعه ایرانی تحمیل شد.
انتهای پیام/
