به گزارش خبرگزاری تسنیم از بیرجند، قدمت آثار تاریخی خراسان جنوبی از 25 هزار سال پیش که مربوط به غار خونیک است تا دوره معاصر را در بر می‌گیرد و از سویی دیگر وجود 10 منطقه نمونه گردشگری و 14 روستای هدف گردشگری در کنار جاذبه بی‌نظیر کویر بر جذابیت‌های خراسان جنوبی افزوده است و این امر سبب شده تا تعداد زیادی از دوستداران تاریخ را سالانه به این خطه از کویر کشور بکشاند.
بناهای تاریخی خراسان جنوبی به دلیل جاذبه‌های فراوان فرهنگی و اقتصادی و با زمینه‌هایی که وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فراهم کرد و از سوی مالکان و سرمایه‌داران بخش خصوصی در حال مرمت بوده و هست توانسته جایگاه مناسبی را در رونق گردشگری و بهبود وضعیت اقتصادی مناطق مختلف پیدا کند.
بناهای تاریخی میراث گرانبهای هر منطقه است
همچنین مرمت و احیای بناهای تاریخی توجه به سبک معماری ایرانی اسلامی را به همراه داشته است و از سویی دیگر بناهای تاریخی از جمله میراث گرانبهای هر منطقه است که مرمت و احیای آنها علاوه بر حفظ میراث فرهنگی به شکوفایی صنعت گردشگری و رونق اقتصادی کمک می‌کند.
در چند سال اخیر با کمک دولت و بخش خصوصی این روند در خراسان جنوبی شتاب گرفته است و تبدیل بناهای مرمت شده به فضاهای گردشگری و اقامتی با استقبال گردشگران خارجی و داخلی مواجه و رونق برخی از آنها از هتل‌های چند ستاره هم بیشتر است.
بافت‌ها و آثار تاریخی در سال‌های اخیر به عنوان پایگاه‌های ارزشمند فرهنگی مورد توجه قرار گرفته‌اند چرا که نقش پررنگی در اقتصاد، فرهنگ، مسائل اجتماعی و غیره دارند.
خراسان جنوبی 185 هکتار بافت تاریخی شهری دارد
خراسان جنوبی بنا به آمار مسئولان 185 هکتار بافت تاریخی شهری دارد که حدود نیمی از این مناطق در شهر تاریخی تون به وسعت 90 هکتار واقع شده است، بیرجند 48، بشرویه 22 و خوسف 25 هکتار بافت مصوب دارد اما تنها بخشی از این عرصه‌ها تاکنون مرمت و بازسازی شده زیرا کمبود اعتبار سدی بزرگ سر راه بازسازی بافت‌ها و آثار تاریخی است.
شهرستان بیرجند 48 هکتار طرح تفصیلی مصوب دارد اما مدیر پایگاه بافت تاریخی مرکز استان به خبرنگار تسنیم گفت: نمی‌توان رقم دقیقی از میزان مرمت و بازسازی در این منطقه اعلام کرد زیرا به صورت موردی یا کوچه‌ای کار شده است و نمی توان گفت چند هکتار از بافت مرمت شده است.
محمد نصرآبادی افزود: آن چه کار شده نسبت به وسعت بافت تاریخی در مرکز استان، راضی کننده نیست اما نسبت به کار انجام شده، امکانات و اعتبارات پذیرفتنی است و با توجه به وسعت بافت میزان اعتبار کافی نیست و مهم ترین مشکل هم در مرمت، بازسازی و حفاظت آثار تاریخی، اعتبار است و آن طور که باید و شاید نیست.
وی بیان کرد: در پنج سال اخیر، 10 بنای شاخص و 9 مورد آن به طور کامل مرمت شده البته در شهرستان بیرجند حدود 250 اثر تاریخی شناسایی و 150 اثر ثبت شده وجود دارد که تعدادی محوطه و تپه، برخی وقفی و بعضی هم در اختیار دستگاه‌ها است که برای مرمت آن ها مشارکت دارند و برخی آثار وقفی هم درآمدی برای مرمت ندارد و حدود 20 اثر به طور کامل در اختیار اداره میراث فرهنگی است.
نصرآبادی با بیان اینکه تایید بقیه آثار هم نیاز به مرمت دارد ولی برای همه اعتبار نیست یا مالک مشارکت نمی‌کند افزود: در فردوس شهر تاریخی تون به تنهایی 90 هکتار وسعت دارد اما متاسفانه بخش زیادی از آن زیر آوار زلزله سال‌ها قبل مانده است.
اما بنا به آماری که رئیس پایگاه بافت تاریخی تون و قنات جهانی بلده دارد از 73 اثر ثبت ملی این شهرستان، 35 اثر در شهر تاریخی تون قرار دارد اما نمی‌توان به طور دقیق گفت که در چند درصد کار مرمت انجام شده به ویژه که در دو سال اخیر اعتبار مرمت و بازسازی کم بوده است و 150 میلیون تومان برای سال 98 و 100 میلیون تومان سال قبل تخصیص یافت که با توجه به بارندگی‌ها برای مرمت اضطراری، آوار برداری و سامان‌دهی معابر هزینه شد.
علی کرم پور با یادآوری این که نمی‌توان درصدی از کار مرمت را اعلام کرد گفت: آواربرداری، مرمت، نگهداری و غیره هر کدام جدا کار می‌شود به گونه‌ای که از 90 هکتار بافت شهر تاریخی تون شاید از 20 هکتار آواربرداری و از 13 هکتار وسعت محله سردشت حدود 15 درصد مرمت شده و همه بناهای آن مرمت نشده البته برای 35 اثر شاخص بافت کار حفاظتی انجام شده است.
وی به کارهای حفاظتی برخی بناها اشاره و اضافه کرد: مشکل اعتباری وجود دارد اما بعضی آثار مانند مسجد و حسینیه‌ها هستند که به صورت مشارکتی و براساس میزان نیاز و استفاده مردم مرمت می شود اما همه بناها نیاز به مرمت و حفاظت دارد.
رئیس پایگاه بافت تاریخی تون با تاکید براینکه میزان کار در هر حوزه متفاوت است، آواربرداری، مرمت، سامان‌دهی و غیره نمی‌توان درصد یکسانی برای کار درهر بخش داد ببان داشت: شاید اقدامات اضطراری برای بناهای شاخص بافت تون یک بار انجام شده باشد اما نمی‌توان گفت که یک بار به طور کامل مرمت شده یا این که چقدر اعتبار برای مرمت یا آواربرداری نیاز است چون کار در تک بنا، آواربرداری و مرمت تفاوت دارد.
وی محدودیت‌هایی مانند کمبود نیرو یا طرح احیا و هزینه‌های بالا را هم مطرح و تاکید کرد: همه 90 هکتار بافت مصوب نیاز به باستان‌شناسی دارد و سطح کار و اعتبار مورد نیاز در هر فصل از اولویت‌های بافت تاریخی شهر تون متفاوت است.
مرمت کامل 120 بنا
معاون میراث فرهنگی، اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان خراسان جنوبی گفت: حدود 2 هزار اثر در استان در زمینه بناها، محوطه‌های تاریخی، آثار طبیعی و غیره شناسایی که 948 اثر ثبت ملی شده و البته همه نیازمند مرمت و حفاظت است و 89 اثر محوطه و تپه باستان شناسی و 616 مورد بنای تاریخی است که حدود 120 بنای تاریخی به طور کامل مرمت و حفاظت شده و برخی هم به بهره برداری رسیده است.
علی شریعتی منش تاکید کرد: مرمت و حفاظت برای همه آثار و بناها مستمر و نیازمند اعتبار است خوشبختانه در چند سال اخیر رویکرد تامین اعتبار برای بخش میراث بهتر بوده است البته نسبت به تعداد آثار و حجم کار راضی کننده نیست اما در مقایسه با وضعیت تخصیص پذیرفتنی است و با وجود این اختصاص اعتبار بیشتری از استان برای میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مورد انتظار است و اگر بودجه‌های ملی نباشد مشکلات این حوزه‌ها خیلی زیاد می شود.
وی بیان کرد: در استان خراسان جنوبی 185 هکتار بافت مصوب وجود دارد که 48 هکتار آن در بیرجند، 90 هکتار فردوس، 25 هکتار خوسف و 22 هکتار در بشرویه واقع شده است اما در مجموع حدود 40 درصد آن مرمت و بازسازی شده چرا که به اعتبار زیادی نیازدارد هر چند در زمینه مرمت خوب کار شده است.
شریعتی منش با بیان اینکه 15 اثر تاریخی در امسال از محل اعتبارات مشارکت ملی در خراسان جنوبی مرمت شد گفت: از محل اعتبارات مشارکت ملی وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری 15 بنای تاریخی استان شامل خانه و حسینیه در شهرهای قاین، بشرویه، خوسف، فردوس، بیرجند، درمیان، نهبندان و سرایان با مشارکت مالکان مرمت شد که اعتبار اختصاص یافته از اعتبارات ملی به مبلع 825 میلیون تومان بود که از سوی مالکان نیز مشارکت در مرمت بناها انجام شده است.
وی گفت: روند افرایش مشارکت مالکان و تخصیص اعتبار نیز از سوی وزارت میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی موجب احیا بناهای تاریخی شده و همچنین این اقدام ارزنده سبب ایجاد اشتعال و جلب گردشگران در خراسان جنوبی شده است.
انتهای پیام/254/ح
