به گزارش ایرنا، به اعتقاد متخصصان، درمان اعتیاد یک امر چند بعدی شامل درمان جسم و بدن بیمار، روانکاوی و خدمات اجتماعی است.
در بعد جسمی، سم زدایی از معتادان و اقدامات بالینی در کمپ ها انجام می شود و در بعد روانی، اقدامات روانشناسی و مشاوره ای صورت می گیرد و در نهایت باید حمایت های اجتماعی شامل حرفه آموزی و اشتغال برای این افراد انجام شود تا اقدامات به نتیجه برسد.
این سه بُعد، حلقه های زنجیره متصل به هم هستند و باید در موازات یکدیگر اجرا شوند و اگر هرکدام نادیده یا فراموش شوند تلاش های صورت گرفته موثر واقع نمی شود و کمپ ها دوباره با انبوهی از معتادان سرخورده و ناامید از بازگشت به جامعه مواجه خواهند شد.
متاسفانه یکی از دلایل بازگشت مجدد معتادان به چرخه اعتیاد، فقدان حمایت های اجتماعی است درحالیکه طبق قانون مراقبت بعد از خروج معتادان از کمپ ها، دستگاه های مرتبط در این زمینه وظیفه دارند و باید اقدامات قانونی خود را برای حمایت از معتادان بهبود یافته انجام دهند.
خبرنگار ایرنا برای بررسی وضعیت ارایه خدمات اجتماعی از قبیل آموزش،مهارت افزایی و اشتغال معتادان بهبودیافته در استان با مسوولان ذی ربط گفت و گو کرده است.
معاون پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان قزوین معتقد است دستگاه های اجرایی در این زمینه شاه کلید اصلی کار خود را که ارایه حمایت های اجتماعی است، گم کرده اند و گرفتار یک دور باطل شده و تمامی زحمات آنها به باد رفته است.
خدمات و حمایت های اجتماعی نباید حلقه مفقوده در درمان اعتیاد باشد
این مسوول گفت: اعتیاد جاده صاف کن سایر جرایم و آسیب های اجتماعی و به نوعی مولد آنها است و بخش عمده سرقت ها در استان توسط معتادان متجاهر انجام می شود که افزایش این افراد در سطح جامعه به ناامنی در جامعه و مخدوش شدن سیما و منظر شهری دامن می زند.معاون پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان قزوین: در حوزه درمان اعتیاد برنامه نداریم و برنامه محور نیستیم
علی فولیان اضافه کرد: ما خوش بین هستیم اما در درمان اعتیاد در یک چرخه باطل گیر کرده ایم، مگر می شود یک معتاد ۲۰ دفعه دستگیر شود، مقام قضایی دستور دهد، نیروی انتظامی جمع آوری کند و به کمپ بفرستد ولی دوباره به دامن اعتیاد برگردد، آیا این اتلاف هزینه و بیت المال نیست؟
معاون پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان قزوین گفت: دستگاه های متولی استان در این حوزه برنامه نداشته و برنامه محور نیستند و با اینکه همیشه گفته اند کمپ ماده ۱۶ نداریم ولی اصلا از ظرفیت کمپ های فعلی هم درست استفاده نمی کنند و گاهی اقدامات ناکافی و غیراستاندارد در آنها صورت می گیرد.
تشکیل دادگاه درمان مدار گامی برای ارایه خدمات اجتماعی به معتادان بهبودیافته
فولیان گفت: یک اقدام خوبی که در استان قزوین در حوزه درمان معتادان با ائتلاف برخی دستگاه ها نظیر بهزیستی و شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر آغاز شده، دادگاه درمان مدار است.
این مسوول با بیان اینکه دادگاه درمان مدار با رویکرد سلامت محور از سال ۱۳۹۶ در استان قزوین عملیاتی شده است، گفت: در این طرح که همزمان با پنج استان دیگر با تامین فضای سبز و بهداشتی و حفظ کرامت انسان آسیب دیده اجرا شده، زمینه ارایه خدمات مطلوب استاندارد درمانی، مشاوره و مراقبت پس از خروج افراد معتاد بهبودیافته به خوبی مهیا گردیده است.
وی تصریح کرد: مرکز دادگاه درمان مدار با نظارت و حضور قاضی ثابت با استقرار تیم فنی شامل پزشک، مددکار و روانشناس در سه سطح غربالگری عمومی، قضایی و بالینی فعالیت می کند.
فولیان گفت: معتادان متجاهر در نهایت با دستور مقام قضایی و تشخیص تیم فنی جهت درمان به مراکز درمانی از جمله مراکز اقامتی، سرپایی، انجمن معتادان گمنام و جمعیت کنگره ۶۰ ارجاع می شوند و پس از ترخیص نیز مراقبت های بعد از خروج مددجویان توسط تیم درمانی با نظارت ناظر قضایی را دریافت می کنند.اقدامات انجام شده در طرح دادگاه درمان مدار، حجم زیادی از پرونده های دستگاه قضایی شامل سرقت، نگهداری، حمل و قاچاق و استعمال مواد مخدر را کاهش می دهد.
وی با اشاره به خدمات ارایه شده توسط تیم درمان دادگاه مدار به مددجویان، افزود: پیگیری و دریافت اوراق هویتی برای مددجویان، بازدید از منزل با هدف ارزیابی وضعیت مددجویان و خانواده آنها، ارایه خدمات روانپزشکی و روانشناسی به مددجویان و خانواده آنها، گرفتن تست های دوره ای از مددجویان هر دوهفته یکبار، برگزار کلاس های آموزشی اشتغال، نیازسنجی حرفه ای و مهارت آموزی جهت اشتغال و دریافت تسهیلات، صدور دفترچه بیمه سلامت و تهیه بسته های معیشتی از جمله این اقدامات است.
فولیان خاطر نشان ساخت: با اقدامات انجام شده در طرح دادگاه درمان مدار انتظار می رود حجم زیادی از پرونده های دستگاه قضایی شامل سرقت، نگهداری، حمل، قاچاق و استعمال مواد مخدر، طلاق و خشونت به طرز چشمگیری کاهش یابد.
ناهماهنگی دستگاه ها در ارایه خدمات اجتماعی به معتادان بهبودیافته پذیرفتنی نیست
معاون پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان قزوین با انتقاد از ناهماهنگی دستگاه ها در ارایه حمایت های اجتماعی به معتادان، گفت: باید در یک جلسه اختصاصی با حضور دادستان عمومی و انقلاب قزوین به این موضوع و کوتاهی دستگاه ها در اجرای سند ائتلاف و تامین نکردن پزشک برای مرکز دادگاه درمان مدار رسیدگی شود.
فولیان گفت: نزدیک یک سال است که ما بارها به موضوع تامین پزشک این دادگاه تاکید کرده ایم ولی ظاهرا گوش شنوایی در این خصوص وجود ندارد و دستگاه ها نمی خواهند همکاری کنند.
وی افزود: شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان نقش مهمی در این زمینه دارد و باید به عنوان طراح و برنامه ریز اصلی به این مساله ورود کند.
فولیان خاطر نشان کرد: باید این شورا توضیح دهد که چرا هیچ فایده ای برای امر دستگیری و جمع آوری معتادان متجاهر مترتب نیست و چرا در این چرخه باطل گیر کرده ایم و دستگاه ها به وظایف خود در این زمینه عمل نمی کنند.
این مسوول گفت: باید شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان توضیح دهد که دلیل مصوبه در مصوبه چیست و چرا باید هردفعه یک مصوبه را تصویب کنیم و دوباره آن را تصویب و ابلاغ نماییم.
فولیان افزود: از شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان انتظار داریم امسال راهبرد اساسی خود را بر ارایه خدمات اجتماعی به بهبودیافتگان به ویژه موضوع اشتغال آنها متمرکز کند.
دستگاه ها به وظیفه خود در ارایه خدمات اجتماعی به معتادان عمل نمی کنند
به گفته قاضی دادگاه درمان مدار استان دستگاه های اجرایی استان به رغم جلسات مکرر به وظایف خود در ارایه خدمات به معتادان بهبودیافته کوتاهی و سهل انگاری می کنند و همین موضوع موجب مشکلات بعدی برای این افراد می شود.
قاضی دادگاه درمان مدار استان قزوین گفت: مشکلاتی را در دادگاه درمان مدار داریم و به رغم همه همکاری های صورت گرفته ولی نیمه خالی لیوان خیلی به چشم می آید.
علی محمدوردی گفت: باید کارهایی در این زمینه انجام شود که به راحتی با همکاری دستگاه ها امکانپذیر هستند چون در سند ائتلاف به وظایف دستگاه ها به صراحت اشاره شده است.
وی با بیان اینکه معتادان در داخل کمپ ها و خارج از آنها نیاز به حمایت دارند، افزود: متاسفانه شاهد هستیم به رغم جلسات مکرر، باز تکالیف دستگاه ها به آن شکل مطلوب انجام نمی شود به طور مثال دانشگاه علوم پزشکی امسال ۸۴۵ مورد تست اعتیاد از معتادان جمع آوری شده انجام داده است و ما احساس می کنیم در دانشگاه، پزشک نداریم که در اختیار دادگاه درمان مدار قرار دهد.
محمدوردی گفت: وظیفه دانشگاه علوم پزشکی درمان است و نمی توانیم از دادسرا و بهزیستی پزشک بخواهیم و دانشگاه باید پزشک دادگاه را تامین کند.
این قاضی گفت: بهانه نیرو کم داشتن پذیرفتنی نیست چون دادگستری هم نیرو کم دارد ولی به رغم این شرایط، یک قاضی را در دادگاه درمان مدار مستقر کرده است تا به وضعیت معتادان متجاهر و جمع آوری شده سریعتر رسیدگی کند.
وی افزود: نبود پزشک، لطمه های زیادی را به بحث درمانی می زند و اگر پزشک در دادگاه مستقر باشد سریعتر به وضعیت معتادان رسیدگی خواهد شد.
این قاضی اضافه کرد: ما طبق آیین نامه نمی توانیم افراد بالای ۶۰ سال و زیر ۱۸ سال را در کمپ ها پذیرش کنیم و دانشگاه علوم پزشکی باید مکانی را در اختیار ما قرار دهد که این افراد آنجا ساماندهی و نگهداری شوند.برای اکثر معتادان که بالای ۳۷ سالن هستند می گویند اینها شرایط دریافت خدمات اشتغال را ندارند و ما احساس می کنیم دادگاه درمان مدار پارسال با ظرفیت خود بیشتر از اداره کار اشتغال ایجاد کرده است.
وی گفت: بحث دندانپزشکی معتادان و نظارت بر عملکرد پزشک های مستقر در کمپ ها نیز نیاز به بررسی دارد.
محمدوردی افزود: اداره کار، تعاون و رفاه اجتماعی استان به رغم جلسات مکرر، وظایف خود را به صورت جدی پیگیر نیست، امسال ۸۲ نفر را برای کاریابی معرفی کردیم که صرفا سه نفر را مشغول به فعالیت کردند.
وی گفت: از افرادی هم که معرفی می کنند هزینه می گیرند مثلا از یک معتاد متجاهر ۴۵ هزار تومان می خواهند تا او را به مراکز کار معرفی کنند و بعد از معرفی هم یک ماه حقوق آنها را درخواست می کنند که تامین این هزینه ها از توان معتادان بهبود یافته خارج است.
محمدوردی اضافه کرد: برای اکثر معتادان که بالای ۳۷ سال هستند می گویند اینها شرایط دریافت خدمات اشتغال را ندارند و ما احساس می کنیم دادگاه درمان مدار پارسال با ظرفیت خود بیشتر از اداره کار اشتغال ایجاد کرده است.
وی با اشاره به وظایف سازمان فنی و حرفه ای، گفت: امسال ۳۳ نفر را برای آموزش فنی و حرفه ای و دریافت گواهی معرفی کردیم که تاکنون متاسفانه هیچ گونه گواهی صادر نشده است.
این قاضی گفت: انتظار داریم این سازمان، اساتیدی را برای آموزش مهارت های مورد نیاز جامعه اختصاص دهد تا فرد بعد از خروج از کمپ بتواند با آنها کسب درآمد کند مشاغلی مانند خیاطی، آرایشگری و رانندگی لیفتراگ که در استان نیاز است.
محمدوردی افزود: متاسفانه این موارد تاکنون اجرایی نشده است یا اینکه برای اجرای آنها هزینه درخواست کرده اند.
اقدامات برای حمایت های اجتماعی از معتادان بهبود یافته نتیجه بخش نبوده است
به اعتقاد رییس شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان جلسات لازم برای هماهنگی دستگاه هاه برگزار شده ولی متاسفانه راحت طلبی معتادان بهبود یافته مانع بزرگی بر سرراه اشتغال آنها است.
رییس شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان قزوین در این باره گفت: امروزه همه اذعان دارند که اعتیاد ام الفساد و بستر همه جرایم است و به دلیل ابعاد مختلف آن به نسخه های مختلف درمانی نیاز دارد.
علی رحمانی گفت: در بحث ساماندهی معتادان، توسعه مراکز کمپ و استفاده از مراکز ماده ۱۵ به جای ماده ۱۶ در دستور کار قرار گرفته و در بحث حمایت های اجتماعی و اشتغال بهبودیافتگان اقداماتی انجام شده ولی قبول داریم نتیجه بخش نبوده است.
وی افزود: مشکلاتی در این مسیر داریم که باعث شده نتیجه مثبتی را نداشته باشیم ولی پیگیری، هماهنگی و تشکیل جلسات لازم با دستگاه ها انجام شده است.متاسفانه راحت طلبی و گرایش به سرقت های خرد مانع روی آوردن معتادان به اشتغال است.
رحمانی اضافه کرد: معرفی مشاغل برای دادگاه درمان مدار صورت گرفته است و مشاغل و تخصص های مختلفی به دادگاه معرفی شده ولی به دلیل سخت بودن توسط این افراد پذیرفته نشده است.
وی افزود:متاسفانه راحت طلبی و گرایش به سرقت های خرد مانع روی آوردن این افراد به اشتغال شده است.
رییس شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان قزوین گفت: ما حتی برای تشکیل تعاونی جهت معتادان بهبود یافته و دریافت تسهیلات برای آنها اقدام کرده ایم که این هم به نتیجه نرسیده است.
رحمانی اضافه کرد:به تازگی استفاده از ظرفیت پیمانکاران شهرداری را برای به کارگیری معتادان بهبود یافته در بازارچه های محلی در دستور کار قرار داده ایم و امیدواریم بتوانیم از این ظرفیت در بحث اشتغال بهبودیافتگان استفاده کنیم.
وی گفت: متاسفانه کارفرمایان با توجه به آسیب پذیری این افراد، تمایلی به جذب آنها ندارند و باید توجه کرد اشتغال بهبودیافتگان، کار یک دستگاه و یک سازمان نیست که بتوانیم با یک نسخه و یک دستگاه آن را حل کنیم.
رحمانی با اشاره به مشکلات مطرح شده در دادگاه درمان مدار، گفت: مشکل تامین پزشک با توجه به جلسه اخیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر و با مصوبه استاندار قزوین قرار شده است که مرتفع بشود و هزینه معرفی معتادان بهبود یافته در کاریابی ها هم قرار شده است که از سوی اداره کار استان پرداخت گردد.
رهاورد:
در این روزها که برای افراد سالم هم به سختی کار پیدا می شود اگر برچسب اعتیاد به فردی بخورد حتی اگر معتادبهبود یافته هم باشد بعید است به آسانی بتواند خدمات اجتماعی دریافت کند و به شغل مطلوب خود دست پیدا کند.
این درحالی است که اگر برای یک معتاد بهبود یافته از چنگال اعتیاد شغلی فراهم نشود تمامی زحمات صورت گرفته در این زمینه بی فایده بوده و هزینه های صورت گرفته تلف شده است.
جا دارد شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان با برنامه ریزی راهبردی، موضوع اشتغال معتادان بهبود یافته را در سال جاری در دستور کار قرار دهد و با استفاده از ظرفیت دستگاه ها و فعال سازی آنها در این زمینه برای تحقق برنامه مصوب اقدام نماید.
