مراسم غواصی در خشکی در پنطیکاست
غواصی در خشکی وانواتو
مراسم غواصی در خشکی، که به زبان محلی به عنوان "نگول" (Naghol) شناخته میشود، یکی از منحصربهفردترین و هیجانانگیزترین آیینهای فرهنگی جهان است. این سنت بومی در جزیره پنطیکاست (Pentecost) واقع در مجمعالجزایر وانواتو در اقیانوس آرام جنوبی برگزار میشود. مردان قبیلههای محلی از برجهای چوبی بلند، که ارتفاع آنها بین ۲۰ تا ۳۰ متر است، با تنها دو تاک گیاهی که به مچ پاهایشان بسته شده، سر به پایین میپرند. این پرش نه تنها نمادی از شجاعت و مردانگی است، بلکه با باورهای مذهبی و کشاورزی مرتبط است و اعتقاد بر این است که موفقیت در آن، محصول خوبی از یام (نوعی ریشه خوراکی) را تضمین میکند. این آیین، که الهامبخش اختراع بانجی جامپینگ مدرن توسط ایجی هکت نیوزیلندی در دهه ۱۹۷۰ بوده، هر ساله هزاران گردشگر را به خود جذب میکند و نمادی از فرهنگ بومی وانواتو به شمار میرود.
ریشههای مراسم نگول به قرنها پیش بازمیگردد و بر پایه یک افسانه محلی بنا شده است. طبق افسانه، زنی به نام تامالیه (Tamalie) برای فرار از شوهر خشن خود، از یک درخت بلند بالا رفت. شوهرش او را تعقیب کرد، اما تامالیه با بستن تاکهای گیاهی به پاهایش، از درخت پرید و سالم فرود آمد. شوهر، که از این ترفند بیخبر بود، بدون تاک پرید و جان باخت. از آن زمان، مردان جزیره برای اثبات شجاعت خود و جبران اشتباه آن مرد افسانهای، این آیین را انجام میدهند. در ابتدا، این پرش توسط زنان انجام میشد، اما با گذشت زمان، به یک آیین مردانه تبدیل شد و به عنوان راهی برای درخواست از خدایان برای محصول خوب یام استفاده میشود.
این سنت بخشی از فرهنگ بومی مردم ساوت پنطیکاست (South Pentecost) است و از نسل به نسل منتقل شده. مورخان معتقدند که نگول حداقل از قرنها پیش وجود داشته و در اصل یک آیین عبور (rite of passage) برای پسران جوان بوده تا مردانگی خود را ثابت کنند. با ورود مسیحیت به جزیره در قرن نوزدهم، برخی جنبههای مذهبی آن تغییر کرد، اما هسته اصلی آیین حفظ شده است.
نگول پنطیکاست
مراسم نگول هر ساله از آوریل تا ژوئن، همزمان با فصل برداشت یام، برگزار میشود. این زمانبندی به دلیل آماده بودن تاکهای گیاهی است که باید تازه و انعطافپذیر باشند. مراسم معمولاً هر شنبه در روستاهای جنوبی جزیره مانند بونلاپ (Bunlap) یا رانگور (Rangor) انجام میگیرد.
ساخت برج: برجهای چوبی، که به عنوان "ناگول" شناخته میشوند، از چوب درختان محلی ساخته میشوند و ارتفاع آنها بسته به تجربه پرنده متفاوت است. برجها حدود ۲۰ تا ۳۰ متر ارتفاع دارند و با طنابهای گیاهی محکم میشوند. ساخت آنها چند هفته طول میکشد و توسط مردان روستا انجام میشود.
انتخاب پرندگان: فقط مردان مجاز به پرش هستند، از پسران جوان (حدود ۷-۸ ساله) تا مردان مسن. هر پرنده دو تاک گیاهی را به مچ پاهایش میبندد. طول تاکها دقیقاً محاسبه میشود تا سر پرنده به زمین نرسد، اما شانههایش زمین را لمس کند – این تماس با خاک نمادی از حاصلخیزی است.
مراحل مراسم: روز مراسم با رقص و آوازهای سنتی آغاز میشود. زنان و کودکان در پایین برج میرقصند و آواز میخوانند تا پرندگان را تشویق کنند. پرندگان یکی یکی از پایینترین طبقه برج شروع میکنند و به سمت بالا میروند. قبل از پرش، هر مرد سخنرانی کوتاهی میکند، مشکلات شخصی یا روستایی را بیان میکند، و سپس با فریاد "نگول!" پرش میکند. فرود باید طوری باشد که تاکها کشیده شوند و پرنده را متوقف کنند.
آیین نگول وانواتو
نگول فراتر از یک نمایش هیجانانگیز است؛ این آیین عمیقاً با باورهای مذهبی و فرهنگی مردم پنطیکاست گره خورده. اعتقاد بر این است که پرش موفق، خدایان را راضی کرده و محصول یام را پربار میکند. یام در فرهنگ وانواتو نماد زندگی و حاصلخیزی است. همچنین، این مراسم راهی برای حل اختلافات روستایی، اثبات شجاعت، و تقویت پیوندهای اجتماعی است.
در سطح مذهبی، نگول با آنیمیسم (باور به روح در طبیعت) مرتبط است. تاکها نماد ارتباط با طبیعت هستند و پرش، قربانی شجاعت برای خدایان. با وجود تأثیر مسیحیت، بسیاری از عناصر سنتی حفظ شدهاند. این آیین همچنین نقش مهمی در حفظ هویت فرهنگی در برابر جهانیسازی ایفا میکند.
پرش از ارتفاع با تاک گیاهی
نگول خطرناک است؛ اگر طول تاکها اشتباه محاسبه شود، میتواند منجر به آسیب جدی یا حتی مرگ شود. در تاریخ، حوادثی مانند شکستگی استخوان یا مرگ رخ داده، اما مردم محلی بر تجربه و دانش سنتی تکیه دارند. هیچ تجهیزات ایمنی مدرنی استفاده نمیشود تا اصالت حفظ شود.
در سالهای اخیر، گردشگری تأثیر گذاشته است. هزاران گردشگر هر ساله برای تماشا میآیند، که درآمدزایی میکند اما نگرانیهایی درباره تجاریسازی ایجاد کرده. دولت وانواتو تلاش میکند تا مراسم را اصیل نگه دارد. همچنین، نگول الهامبخش بانجی جامپینگ بوده، اما تفاوت اصلی در استفاده از تاکهای طبیعی به جای طنابهای الاستیک است.
۱. مراسم غواصی در خشکی چیست و کجا برگزار میشود؟
مراسم غواصی در خشکی یا نگول (Naghol)، آیینی سنتی است که در آن مردان از برجهای چوبی بلند با تاکهای گیاهی بستهشده به مچ پاهایشان به پایین میپرند. این مراسم در جزیره پنطیکاست در کشور وانواتو در اقیانوس آرام جنوبی برگزار میشود.
۲. ریشه و افسانه این مراسم چیست؟
ریشه این آیین به افسانهای محلی بازمیگردد که در آن زنی به نام تامالیه برای فرار از شوهرش، با بستن تاک به پاهایش از درخت پرید و زنده ماند، اما شوهرش بدون تاک پرید و جان باخت. از آن زمان، مردان این پرش را برای اثبات شجاعت و جبران آن اشتباه انجام میدهند.
۳. این مراسم در چه زمانی از سال برگزار میشود و چرا؟
مراسم نگول هر ساله از آوریل تا ژوئن، همزمان با فصل برداشت یام (ریشه خوراکی مهم در فرهنگ محلی) برگزار میشود. اعتقاد بر این است که پرش موفق، محصول یام را پربار میکند و حاصلخیزی زمین را تضمین مینماید.
۴. آیا این مراسم خطرناک است و چه تجهیزات ایمنی استفاده میشود؟
بله، مراسم بسیار خطرناک است و در صورت محاسبه نادرست طول تاکها میتواند منجر به آسیب جدی یا مرگ شود. هیچ تجهیزات ایمنی مدرنی استفاده نمیشود و همه چیز بر پایه دانش سنتی و تاکهای طبیعی است تا اصالت آیین حفظ شود.
۵. ارتباط این مراسم با بانجی جامپینگ مدرن چیست؟
مراسم نگول الهامبخش اصلی اختراع بانجی جامپینگ مدرن توسط ایجی هکت نیوزیلندی در دهه ۱۹۷۰ بوده است. تفاوت اصلی در استفاده از تاکهای گیاهی طبیعی به جای طنابهای الاستیک مصنوعی است.
مراسم غواصی در خشکی در پنطیکاست نه تنها یک نمایش شجاعت است، بلکه پنجرهای به فرهنگ غنی و باورهای بومی مردم وانواتو باز میکند. این آیین، که قرنها دوام آورده، نمادی از هماهنگی با طبیعت و اهمیت سنتها در دنیای مدرن است. اگر فرصتی برای بازدید از پنطیکاست داشتید، تماشای نگول تجربهای فراموشنشدنی خواهد بود، اما به یاد داشته باشید که این یک آیین مقدس است و باید با احترام به آن نگریست.
گرد آوری:بخش گردشگری بیتوته
