بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، بهدنبال برگزاری دو دیدار با دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، در نشست پایان سال در ایالت فلوریداست؛ دیدارهایی که هدف آنها تأثیرگذاری بر تصمیمهای ترامپ در چند موضوع جنجالی است. نخستین دیدار قرار است ۲۹ دسامبر و همزمان با ورود نتانیاهو برگزار شود و دیدار دوم نیز حدود یک هفته بعد، درست پیش از بازگشت او انجام گیرد.
اسرائیل در صدر فهرستی «محدود» از متحدان اصلی و «نازپرورده» خارج از ناتو قرار دارد؛ متحدانی که نهتنها به پیشرفتهترین سامانهها و فناوریهای نظامی آمریکا دسترسی دارند، بلکه از «ناز مالی» نیز بهرهمند شده و این امتیاز با قوانین و مقررات آمریکایی محافظت میشود. بنا بر آخرین گزارشهای شورای روابط خارجی آمریکا (CFR)، مجموع این کمکها به حدود ۳۱۰ میلیارد دلار رسیده است.
به گزارش سرویس بینالملل «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده: رئیس اطلاعات نظامی ارتش اسرائیل، سرلشکر شلومی بیندر، روز دوشنبه مایک والتز، نماینده آمریکا در سازمان ملل، را در جریان تلاشهای ایران برای بازسازی زرادخانه موشکی و سامانههای پدافند هوایی خود قرار داد.
به گفته یک منبع امنیتی اسرائیلی، بیندر اطلاعاتی ارائه کرده که نشان میدهد خسارتی که اسرائیل به صنعت موشکهای بالستیک ایران وارد کرده، کمتر از برآوردهای اولیه بوده و ایران هماکنون ظرفیت تولید خود را احیا کرده است. بر اساس این اطلاعات، ایران حدود ۲ هزار موشک بالستیک سنگین در اختیار دارد؛ رقمی تقریباً برابر با تعداد موشکهایی که پیش از حملات ماه ژوئن اسرائیل به تأسیسات هستهای و موشکی ایران در اختیار داشت.
این منبع امنیتی به شرط ناشناس ماندن گفت: «این تهدیدی است که اسرائیل برای مدت طولانی قادر به پذیرش آن نخواهد بود و ما باید با آمریکاییها درباره خطوط قرمز و اقداماتی که در آینده ــ شاید حتی در آینده نزدیک ــ انجام خواهیم داد، هماهنگ شویم.»
با این حال، اگرچه ایران تهدیدی راهبردی و بزرگتر برای اسرائیل به شمار میرود، اما اجرای مرحله دوم طرح صلح ترامپ برای نوار غزه مسئلهای فوریتر در آستانه این دیدارهاست.
یکی از نزدیکان نخستوزیر گفت: «نتانیاهو معتقد است هرچه در پایان گفتوگوهای طولانی درباره مسائل مهم، بیشتر با ترامپ صحبت کنید، شانس شکل دادن به تصمیم نهایی او بیشتر میشود. ما موضوعات زیادی داریم که باید او را قانع کنیم، نظرش را تغییر دهیم یا چیزهایی را به او نشان دهیم که شاید از آنها اطلاع نداشته باشد. این نشست بسیار مهمتر و دراماتیکتر از چیزی است که در ظاهر به نظر میرسد.»
با وجود آنکه دفتر نتانیاهو مدعی است روابط دو رهبر «بهتر از همیشه» است، المانیتور دریافته که آخرین گفتوگوی آنها ــ تماس تلفنی اول دسامبر ــ چندان مثبت نبوده، برخلاف تصویری که طرف اسرائیلی ارائه داده است.
منبعی که اندکی بعد با نتانیاهو دیدار کرده، به المانیتور گفت نخستوزیر در حالی که رنگپریده، خسته و عصبی به نظر میرسید، از امتناع دولت آمریکا برای درک دشواریهای تحقق چشمانداز ترامپ درباره صلح اسرائیل با غزه، لبنان و سوریه گلایه کرده است. نتانیاهو میخواهد در دیدارهای رودررو با ترامپ و مشاوران ارشد او، آمریکاییها را متوجه موانع متعدد اجرای این چشمانداز بزرگ کند.
تصمیمگیریهای متناقض ترامپ همچنان یکی از منابع اصلی ناامیدی نتانیاهو است. این فرد نزدیک به نخستوزیر میگوید: «امروز رئیسجمهور ممکن است طرف شما باشد، اما فردا بدون کوچکترین تردید نظرش را عوض میکند. با رؤسایجمهور قبلی، خطوط قرمز، توافقها و اختلافنظرها و سیاست مشخص وجود داشت. اما با ترامپ، هر روز یک نبرد جدید است؛ بسته به اینکه شب قبل با چه کسی صحبت کرده یا چه منافع اقتصادی در میان باشد. این یک مبارزه دشوار و از همه مهمتر، بیپایان است.»
دولت آمریکا در حال آمادهسازی برای اعلام تشکیل هیئتی برای اداره نوار غزه و ایجاد نیروی بینالمللی تثبیتکننده است که قرار است بر اجرای مرحله دوم طرح ۲۰ بندی ترامپ نظارت کند.
نتانیاهو روز یکشنبه به خبرنگاران گفت مرحله دوم «نزدیک» است، اما پیشبینی کرد که این مرحله بهمراتب دشوارتر از مرحله اول خواهد بود؛ مرحلهای که شامل آتشبس حماس و اسرائیل، بازگشت گروگانهای اسرائیلی و عقبنشینی جزئی اسرائیل از نوار غزه بود.
اسرائیل تأکید دارد که مرحله بعدی، که شامل غیرنظامیسازی غزه است، تنها در صورتی میتواند بهطور کامل اجرا شود که حماس خلع سلاح شود. اما آمریکاییها تفسیری منعطفتر دارند. در حالی که اسرائیل خلع سلاح حماس را به معنای تحویل کامل همه سلاحها میداند، آمریکا غیرنظامیسازی را صرفاً شامل سلاحهای تهاجمی مانند راکتها میداند و نه سلاحهای انفرادی نظیر کلاشینکف و تپانچه.
دولت آمریکا به دنبال فرآیندی تدریجی برای غیرنظامیسازی است، در حالی که اسرائیل خواهان روندی کوتاه، قاطع و نهایی است. حماس نیز اعلام کرده تنها زمانی سلاحهای خود را تحویل خواهد داد که کشور مستقل فلسطینی تشکیل شود. در این بنبست، ترامپ تنها کسی است که نفوذ لازم برای تحت فشار گذاشتن نتانیاهو و حل اختلاف را دارد.
ترامپ و نتانیاهو همچنین بر سر مشارکت ترکیه در نیروی بینالمللی مورد نظر اختلاف نظر دارند. ترامپ از حامیان سرسخت رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه، است و به او وعده نقشی در آینده غزه داده، در حالی که اسرائیل اردوغان را دشمنی قسمخورده میداند. ترکیه اعلام آمادگی کرده است ۲ هزار سرباز برای نیروی تثبیتکننده اعزام کند تا پس از جنگ، امنیت نوار غزه را تأمین کنند.
در همین حال، قطر ممکن است آماده تأمین مالی بازسازی غزه باشد. شبکه ۱۲ اسرائیل گزارش داده که دیوید بارنئا، رئیس موساد، استیو ویتکاف، فرستاده آمریکا، و یک مقام ارشد قطری روز یکشنبه در نیویورک دیدار کردهاند تا زمینه نقشآفرینی قطر فراهم شود. این دیدار بخشی از مجموعه اقدامات آشتیجویانه پس از حمله اسرائیل به رهبران حماس در دوحه در ماه سپتامبر بوده است.
با این حال، هم ترکیه و هم قطر بر ادامه حضور حماس در نوار غزه اصرار دارند؛ امتیازی که از نظر سیاسی برای نتانیاهو فاجعهبار خواهد بود. او از زمان کشتار ۷ اکتبر ۲۰۲۳ وعده داده بود شاخه نظامی حماس را نابود کند و این گروه را از قدرت سیاسی کنار بزند.
این شرایط، نتانیاهو را ناگزیر میکند میان تقابل با ترامپ ــ با تمام پیامدهای آن ــ یا تحقیر در برابر پایگاه سیاسی داخلیاش و پذیرش این واقعیت که اسرائیل، با وجود بهکارگیری نیروی نظامی گسترده طی دو سال گذشته و هزینه انسانی ویرانگر آن، نتوانسته حماس را بهطور کامل شکست دهد، یکی را انتخاب کند.
