خبرگزاری مهر -گروه استانها، مهدی نگهبان: در روزهای اخیر، برگزاری یک رویداد بزرگ ماراتن در جزیره کیش با حضور هزاران شرکتکننده، انتقادات گستردهای را به همراه داشته است.
البته عدهای نیز با چشم بستن بر روی نقایص و ایرادات این حرکت، این رویداد را به عنوان محرکی برای رونق اقتصادی و گردشگری مطرح کردند؛ حال آنکه وقتی روی مدافعان این حرکت زوم میکنیم میبینیم اکثر مدافعان این حرکت با این نوع بیضابطهگی، کسانی هستند که یا انتفاع اقتصادی مستقیم از این بیبند و باری میبرند و یا از روی عناد یا لجاجت وارد گود حمایت از این دهن کجی مسلم به قانون و شرع شدهاند.
و صد البته که افسوس در جریان صدا از سنگ درآمد اما برخی متولیان و تریبون داران جزیره صدایی بلند نشد.
مشکل اصلی ماراتن کیش صرف نظر از ذات دوی ماراتن که به افتخار پیروزی یونانیها بر ایرانیها طی سال ۴۹۰ پس از میلاد فراگیر شده است؛ نبود ضابطههای روشن و نظارت کافی محور اصلی انتقادات، بیتوجهی به مسئله پوشش و برخی هنجارشکنیها در جریان رویداد است.
برگزاری رویدادهای ورزشی میتواند به رونق اقتصادی، اشتغالزایی و معرفی بهتر ایران کمک کند؛ اما این موفقیت تنها زمانی ماندگار خواهد بود که در چارچوب قوانین ملی و با احترام به باورهای عمومی صورت گیرد.
راهکار مناسب، نه توقف چنین رویدادهایی، بلکه برنامهریزی دقیقتر، نظارت جدیتر و فرهنگسازی هدفمند است. تعیین ضوابط روشن از ابتدا، کنترل پوشش ورزشی هنگام ورود شرکتکنندگان، آموزش عوامل اجرایی و ارائه لباسهای مناسب میتواند جلوی بسیاری از حواشی را بگیرد.
از سوی دیگر، معرفی الگوهای موفق از ورزشکاران زن که با رعایت ارزشها به موفقیتهای بزرگ رسیدهاند، میتواند نشان دهد که پیشرفت ورزشی و پایبندی فرهنگی در تضاد با یکدیگر نیستند.
اگر مدیریت این نوع برنامهها با دقت، شفافیت و هماهنگی بیشتری انجام شود، ماراتن کیش و رویدادهای مشابه میتوانند به الگویی ملی تبدیل شوند؛ الگویی که نشان میدهد ایران توانایی برگزاری برنامههای بینالمللی پرشور را دارد، بدون آنکه از اصول فرهنگی خود فاصله بگیرد.
نبود پیوست فرهنگی و الگوی بومی در رویدادها حساسیت زا است
حجتالاسلام میثم سالاری رئیس اداره تبلیغات اسلامی شهرستان رودان در گفتگو با خبرگزاری مهر با اشاره به حواشی اخیر ماراتن کیش، نبود پیوست فرهنگی و الگوی بومی در طراحی رویدادهای ورزشی را عامل اصلی شکلگیری حساسیتهای اجتماعی دانست و بر لزوم تدوین سیاستنامه ملی برای مدیریت فرهنگی این رویدادها تأکید کرد.
وی با تأکید بر ضرورت توجه به ملاحظات فرهنگی در رویدادهای ورزشی گفت: اتفاقی که در ماراتن کیش رخ داد نشان داد برخی برنامههای جمعی و ورزشی بدون طراحی و مدیریت پیوست فرهنگی مناسب برگزار میشوند. ورزش ذاتاً فعالیتی نشاطآور و تقویتکننده سرمایه اجتماعی است؛ اما وقتی چارچوبهای فرهنگی و اجتماعی رعایت نشود، حساسیتها و نارضایتیهای عمومی شکل میگیرد. مسئله اصلی ورزش نیست، بلکه نحوه برگزاری و مدیریت فرهنگی آن است.
همه رویدادها باید پیوست فرهنگی داشته باشند
وی با تشریح مفهوم پیوست فرهنگی افزود: پیوست فرهنگی یعنی هر رویداد، اعم از ورزشی یا هنری با توجه به ارزشها و هنجارهای جامعه طراحی شود. این یعنی پیش از برگزاری باید تحلیل فرهنگی انجام گیرد، چارچوبهای پوشش و رفتار مشخص شود و نحوه حضور زنان و مردان بهصورت مدیریتشده و محترمانه طراحی شود تا رویداد به جای حساسیت، موجب نشاط و انسجام فرهنگی شود.
گسترش فعالیتهای ورزشی باید همراه با نظم فرهنگی باشد
وی در پاسخ به این دیدگاه که توجه به مسائل فرهنگی موجب محدودیت ورزش میشود، اظهار کرد: ما معتقدیم فعالیتهای ورزشی باید گسترش یابد؛ اما این گسترش باید همراه با نظم فرهنگی باشد. وقتی برنامهها بدون پیوست فرهنگی اجرا میشوند، حاشیهها پررنگتر از اصل رویداد شده و همین حواشی احتمال ایجاد محدودیتهای بعدی را فراهم میکند.
حجتالاسلام سالاری سپس سه عامل اصلی بروز ناهنجاری در برخی رویدادها را نبود برنامهریزی فرهنگی پیش از برگزاری، ضعف نظارت میدانی در طول رویداد، و فقدان مدلهای بومی و باثبات برای برنامههای جمعی برشمرد و گفت: ترکیب این عوامل میتواند حتی یک رویداد سالم را به مسئله اجتماعی تبدیل کند.
این پژوهشگر فرهنگی در ادامه چند راهکار عملی برای برگزاری رویدادهای ورزشی بدون حاشیه ارائه کرد و گفت: طراحی مدل بومی مسابقات عمومی، اطلاعرسانی شفاف پیش از برگزاری، ایجاد فضای نشاطآور اما منظم، مشارکتدادن نهادهای فرهنگی در کنار بخش ورزشی و تولید محتوا درباره ارزشهای دینی، فرهنگی و ورزشی از الزامات چنین رویدادهایی است.
وی راهکار بلندمدت را در تدوین یک سیاستنامه ملی برای رویدادهای ورزشی دانست و افزود: در این سیاستنامه باید خطوط قرمز فرهنگی، شیوه مدیریت حضور زنان و مردان، استانداردهای پوشش، مدلهای رفتاری و نقش نهادهای فرهنگی و امنیتی مشخص شود تا رویدادهای ورزشی در سراسر کشور همگی منطبق با ارزشها و انتظارات جامعه باشند.
حجتالاسلام سالاری در پایان با جمعبندی سخنان خود تأکید کرد: رویدادهای ورزشی ظرفیت عظیمی برای ایجاد نشاط و همگرایی اجتماعی دارند. اگر پیوست فرهنگی، برنامهریزی دقیق و احترام به ارزشهای جامعه رعایت شود، هیچ تعارضی میان نشاط اجتماعی و رعایت هنجارهای فرهنگی وجود نخواهد داشت. میتوان مدلهایی طراحی کرد که هم جوانان را شاد و فعال نگه دارد و هم نگرانیهای فرهنگی را برطرف کند.
رویدادهای ورزشی باید زمینهساز تقویت انسجام و همبستگی اجتماعی باشند
علی عنبری، فعال رسانهای و از چهرههای ورزشی شرق هرمزگان، در گفتوگو با خبرنگار مهر با تأکید بر ضرورت بازگشت ورزش به کارکردهای فرهنگی و اجتماعی خود اظهار کرد: رویدادهای ورزشی در اصل باید زمینهساز تقویت انسجام و همبستگی اجتماعی باشند، اما متأسفانه برخی نگاهها و رفتارهای نادرست در تلاشند این جریان سالم را از مسیر اصلی خود منحرف کنند.
وی با اشاره به نقش ورزش در ارتقای فرهنگ عمومی جامعه افزود: ورزشهای همگانی زمانی میتوانند مؤثر باشند که در راستای پاسداشت فرهنگ بومی و اجتماعی حرکت کنند، نه اینکه باعث کمرنگ شدن ارزشها و هنجارهای فرهنگی شوند. به گفته عنبری، ترویج ورزش بدون توجه به پشتوانه فرهنگی، میتواند موجب آسیبهای اجتماعی و هویتی شود.
این فعال رسانهای با بیان اینکه نحوه برگزاری برنامههای ورزشی نیازمند بازنگری جدی است، گفت: مسیر اجرایی و مدیریتی رویدادهای ورزشی باید شفافتر، منظمتر و مبتنی بر ضوابط مشخص باشد تا امکان نظارت دقیقتر و جلوگیری از تخلفات احتمالی فراهم شود.
نباید اجازه داد انگیزههای اقتصادی بر روح فرهنگی ورزش غالب شود
عنبری در ادامه با اشاره به برخی تهدیدهای موجود در حوزه ورزش، خاطرنشان کرد: نباید اجازه داد انگیزههای اقتصادی و سودجویی بر روح فرهنگی، ورزش و حتی دیانت جامعه سایه بیندازد. اگر مسائل مالی بر مدیریت رویدادها چیره شود، ماهیت فرهنگی و اخلاقی ورزش بهتدریج تضعیف خواهد شد.
وی تأکید کرد: مسئولان باید با جدیت از ورود نگاههای صرفاً اقتصادی به این حوزه جلوگیری کنند تا ورزش همچنان بهعنوان یک سرمایه فرهنگی و اجتماعی باقی بماند.
