به گزارش خبرگزاری مهر، داوود فتحی، روانشناس کودک و نوجوان، به تحلیل دلایل ضعف تمرکز و یادگیری کودکان در آموزشهای صرفاً شنیداری و ارائه راهکارهایی برای خانوادهها پرداخت.
وی با اشاره به یک اصل مهم در آموزش گفت: از اساس در فرایند تدریس، بیش از ۷۰ تا ۸۰ درصد یادگیری از راه دیدن میسر میشود. اگر معلم فقط پشت میز بنشیند و صحبت کند، بدون بهکارگیری روشهای متنوع، عملاً فقط از ۱۳-۱۴ درصد ظرفیت یادگیری استفاده خواهد کرد؛ بنابراین، وقتی مؤلفههای بصری در آموزش غایب باشند، راندمان آموزشی بهشدت افت میکند.
این روانشناس با اشاره به تجربه آموزش مجازی در دوران کرونا افزود: در آن دوران، باوجود تلاش معلمان، به دلیل فعالبودن فقط بخش صوتی، یادگیری به نحو مطلوب اتفاق نیفتاد. آمارهای غیررسمی از ترک تحصیل حدود سه میلیون دانشآموز در آن ایام حکایت دارد که بخش قابلتوجهی از آن به ضعف ذاتی آموزشهای صرفاً شنیداری - مجازی بازمیگردد.
فتحی در پاسخ به این پرسش که آیا زیرساختهای فعلی برای آموزش آنلاین مناسب است، اذعان کرد: حتی باوجود پیشرفتهای فنی، ذهن و سلولهای عصبی ما هنوز کاملاً آماده پذیرش صددرصدی آموزش آنلاین نیست. چند عامل در این مسئله نقش دارد: خستگی مغز به دلیل نور صفحهنمایش و پردازش اطلاعات دیجیتال، وجود محرکهای رقابتی در خانه (مانند تلویزیون)، کاهش تعاملات اجتماعی حضوری، و ضعف در خودتنظیمی کودکان که ممکن است در حالت غیررسمی درس بخوانند.
این کارشناس در ادامه با اشاره به لزوم بازبینی نظام آموزشی کشور اظهار داشت: بهعنوان یک روانشناس با سیسال سابقه آموزشی میگویم که استفاده از هوش مصنوعی، فضای زیست دیجیتال و روشهای متنوع تدریس، آینده انکارناپذیر آموزش است. سوال کلیدی این است: آیا روشهای فعلی مدارس، نوجوان را برای ورود به دنیای بزرگسالی آماده میکند؟ آیا از نظر اقتصادی، اجتماعی و مهارتی میتواند روی پای خود بایستد؟ پاسخ اغلب منفی است و این نشاندهنده نیاز فوری به بازبینی محتوا، سرفصلها و روشهای آموزشی و پرورشی است.
وی در پاسخ به سوالی درباره بیمیل بودن برخی کودکان به مدرسه، دلایل مختلفی را برشمرد: وجود اختلالات یادگیری تشخیص داده نشده که باعث تجربه مکرر شکست و تحقیر میشود، روشهای سنتی و خستهکننده تدریس که جذابیت ندارند، و تفاوت در امکانات و روشهای مدارس. مدارس غیردولتی برای رقابت، مجبور به ایجاد جذابیتهای بیشتر هستند که این امر در بسیاری از مدارس دولتی دیده نمیشود.
فتحی توصیههای عملی برای خانوادهها در شرایط فعلی ارائه داد و گفت: خانوادهها میتوانند با ایجاد یک «ایستگاه ثابت درس» در خانه، به بهبود تمرکز کودک کمک کنند. این فضا باید دارای نور کافی، سکوت نسبی و عاری از محرکهای مزاحم مانند اسباببازی یا تلفن همراه باشد. لوازم درسی باید منظم و در دسترس باشد. ایجاد وقفهها و تفریحهای فعالانه در بین درس، و همچنین در نظر گرفتن سیستم پاداش برای تمرکز و یادگیری مؤثر، بسیار کمککننده است. والدین میتوانند با نظارت غیرمستقیم و ایجاد محیطی حمایتی، نقش مهمی در بهبود کیفیت یادگیری، حتی در آموزشهای آنلاین، ایفا کنند.
وی در مصاحبه با رادیو گفتگو خاطرنشان کرد: همچنین تقویت مهارتهای فراشناختی در کودک، مانند خود نظارتی و یادداشتبرداری فعال، بسیار مؤثر است. بهخاطر داشته باشیم که حدود ۸۰-۹۰ درصد آموزشها غیررسمی و غیرعمدی است و فضای مجازی سهم بزرگی در این آموزش دارد، بنابراین کیفیت محیط خانه و تعاملات خانواده بیشازپیش اهمیت یافته است.
